Profilar i norsk folkemusikk  og folkedans
Oddvar Nygaard (1919-1985)  (bilete av kvartetten)
Gudbrandsdølen Oddvar Nygaard frå Hondorp i Sør-Fron var og er svært sentral i norsk gamaldansmusikk. Saman med Ola Opheim frå Vågå revolusjonerte han norsk runddansmusikk på 2. halvdel av 1900-talet med ein ny og frisk dansbar gamaldansmusikk med fela og trekkspelet i sentrum. Oddvar Nygård spela trekkspel og fekk opplæring mellom andre av Ottar E. Akre. På 40- og 50-talet spela han både gamaldans og meir moderne rytmer på ulike hotell og tilstellingar. Første plata spela han inn allereide i 1942. På eit husmorlagsmøte på Hundorp i 1959 spela han første gong saman med friskusen Ola Opheim, og det vart ein stor suksess - og eit samarbeid som skulle vare resten av livet. Over alt der dei spela strøymde folket til i store flokkar. I perioden 1964 -85 spela han inn med orkesteret sitt 24 LP'ar med omlag 340 melodiar, mest saman med Ola Opheim på fele, Finn Westbye på gitar og Håkon Nilsen på bass. Det blir fortalt at ein gong spela dei inn 5 LP'ar på ein dag! Stundom var andre musikarar med, til dømes Rolf Syvertsen på trekkspel, og iblant kjendis-vokalistar som Børt Erik Thoresen og Ole Ellefseter. Nygaard laga sjølv ca 170 komposisjonar. Av dei mest kjente kan nemnast "Storjutul'n", "Villrosa", "50-årsdagen", "Så sveitten hølja" og "Vals te' tusen". Med Oddvar Nygaard kom det ei blømingstid for gamaldansmusikken i Noreg. Nygaards kvartett spela også svært mykje i NRK. I 1973 fekk han Spellemannsprisen første gongen han vart utdelt. I 1995 gav plateselskapet hans Emi i samarbeid med Rasmus Stauri ut ein samle-CD med eit tverrsnitt av Nygaard-musikken, minneplata "Spelemannsliv".
 
Per Mathiassen Bolstad (1833-1910) (bilete)
var frå Stryn men budde det meste av livet i Ålesund. Han var den første spelemannen i Bolstad-slekta som merka seg ut. Han byrja tidleg med fela (flatfele), og i 16-18 års alderen var han i Bergen og fekk opplæring i fiolinspel og notelære. Eldste broren Elias var ein sers flink hallingdansar og var fleire gonger i desse åra i Bergen og dansa på "Det Norske Theateret" til Ole Bull. Per fekk vere med i teateret og vart kjent med Ole Bull. Rolf Myklebust fortel at Per såg iblant at Elias og Ole Bull tok ryggtak - dei var begge stor og sterke. P.M. Bolstad, som han normalt skreiv seg, busette seg i Ålesund, og attåt arbeidet hadde han eige ensemble for ballmusikken i byen, spela mykje til dans i selskap og var ofte spelemann i bryllup i bygdene på Sunnmøre og i Romsdal. Han hadde eit stort repertoar av gamle Nordfjorslåttar, og stundom kom det spelemenn frå Nordfjord for å lære. Mellom desse var dei to dugande Stryn-spelemennene og parhestane John Bolstad (sonen til Elias) og  John Øvreeidet.
   
Per Bolstad (1875-1967)  (bilete)
var frå Ålesund, men hadde sterke band til Stryn.  Faren Per Mathiasen Bolstad (1833-1910) var frå Stryn og var ein god spelemann. Han budde det meste av livet i Ålesund. Per Bolstad lærde både slåttemusikk og fiolinspel av faren frå han var liten. Han vart fiolinist og først og fremst kjent som komponist av over 600 komposisjonar - mange av desse i hans typiske gamaldansstil. Han hadde orkester i mange år, og mange av slåttane hans vart svært folkekjære. Han var også ein framifrå spelemann i tradisjonell folkemusikk. Bolstad spela ofte i radio. Bolstad vart tidleg blind, men slutta ikkje å komponere eller spele for det. Av kjende Bolstad-slåttar kan nemnast "Fagre Stryn", "Det glade Ålesund", "En aften på Grotli", "Glade Johan" og "Krunebrura". Mange av komposisjonane til Bolstad er vanskeleg å spele, og har vore lite nytta i gamaldansmiljøet i seinare år. Til liks med faren var sonen Per også vidunderbarn på fiolin og ein svært lovande fiolinist, men han døydde tidleg. 
Johannes Dahle (1890-1980) (bilete)
Johannes Dale frå Tinn i Telemark var ein framifrå spelemann. Far til Johannes var Knut Knutson Dahle som var sonen til den velkjende spelemannen Knut Johannesson Dahle (1834-1921), som Johan halvorsen skreiv opp mange slåttar etter. Johannes førte ei lang rad slåttar vidare i ubrigda form  frå farfar sin til yngre spelemenn, med Olav Øyaland (1922- ) i spissen. Dette var slåttar i tradisjon etter Håvard Gibøen, Knut Lurås, Hans Fykerud, Myllarguten og andre.  Etter oppmoding av Torkjell Haugerud laga Johannes også mange slåttar sjølv - bortimot 60 - lyriske mest. Mange av desse slåttane har vorte mykje nytta seinare, som til dømes "Rakstejenta", "Innved omnen" og "Tuntreet".  Johannes gjorde svært mange innspelingar i NRK - 434 til saman, og 357 i åra 1958 - 1964, av desse om lag 260 ulike gamle slåttar. Johannes fekk mange utmerkingar - kongens fortensmedalje i gull, byste, Myllargutens gullmedalje , heiderlagsmedlem i LfS, Haugerudprisen etc. Han var ein av dei beste spelemennene i si tid i Telemark, og ein svært viktig tradisjonsformidlar.
 
Gunnar K. Dahle (1902-1988) (bilete)
Gunnar Dahle var ein framifrå spelemann frå Tinn i Telemark. Saman med broren Johannes var han den som bar den rike arven etter bestefaren Knut J. Dahle (1834-1921) vidare - ei ubroten tradisjonsline frå tidleg 1700-tal. Mange spelemenn har fått lære slåttar av Gunnar og Johannes Dahle. Gunnar spela inn over 200 slåttar for NRK. Han byrja spele i 11-årsalderen. Han spela mykje til leik og dans og var også spelemann då Klara Semb heldt kurs i Tinn i 1922. Han var med i Tinn Spelemannslag i 1917, og seinare vart han musikalsk leiar fora Vestfjorddalen spelemannslag i meir enn 50 år. Han gifta seg i 1926 med Sonnev Grønnskjei, busette seg på småbruket Grønnes og dei fekk 4 born. I unge åra arbeidde han som tømmerhoggar og målar, men fekk i 1929 arbeid på Norsk Hydro  der han etter kvart vart formann og fabrikkmeister. Gunnar deltok ikkje så mykje på kappleikar, men spela meir i gjestebod og på konsertar og i kyrkjer. Første gongen han deltok på kappleik var i 1917, og til saman fekk han over 60 førstepremiar frå kappleikar. Som pensjonist fekk han betre tid til å spele, og byrja frå 1971, så han vart tilsett i Folkemusikkopplæringa i Telemark og med det byrja eit omfattande arbeid med å lære opp nye spelemenn.  Ein gong spela han i utlandet - saman med Knut Buen i Berlin i 1980. På sine eldre dagar fekk han  mange heidersutmerkingar. I 1970 fekk han kongens fortenstmedalje, i 1977 Torkjell Haugerudprisen og i 1980 Tinn kommunes første kulturpris. Han fekk også den første æresprisen til Tinn Spelemannslag i 1982. Han var med i fleire TV-program og deltok i fleire fonogramutgjevingar, mellom anna "Slåtter opus 72" med Knut Buen og Einar Steen-Nøkleberg. Gunnar spela inn over 200 slåttar for NRK. 
 
Magne Manheim (1928-1997) (bilete)
Manheim vart fødd i Seljord som yngste av 12 søner til den kjende spelemannen Harald Manheim (1879-1936) og kona Tone. Magne lærte først hardingfelespel, og vart tidleg ein svært dugande spelemann. Men frå konfirmasjons-alderen også fiolinspel. Han flytta til Oslo i 1947, tok artium, gjekk i fiolinlære og fekk fast tilsetjing i Kringkastingsorkesteret  frå 1956. Manheim  var med på mange konsertar, solist med orkester, spelferder, utanlandsturar, rikskonsertar, skulekonsertar og anna som hardingfelespelar. Han la ned eit stort arbeid for LfS, der han var leiar i 2 år frå 1948. Han samarbeidde mykje med kjente spelemenn som Eivind Groven og Henrik Gjellesvik (svigerfaren), Kjetil Løndal og Sigbjørn B. Osa. Manheim har spela inn mange slåttar for NRK og på plate, ikkje minst komposisjonar etter  Torkjell Haugerud. Då han vart pensjonist, flytta han og kona attende til Seljord i 1989, og var aktivt med i spelemannsmiljøet der. I 1990 var han med og stifta Seljord spelemannslag.
 
Rolf Myklebust (1908-1990)
Myklebust var frå Stryn, sonen til spelemannen Jakob Myklebust, og spelemannen Jens Maurset var gudfar hans. Etter realskule og gymnas på Sandane vart det Musikkkonservatoriet og profesjonelt musikkliv i Oslo. Etter kvart fekk han interesse for folkemusikken, og byrja å skrive opp folkemusikk i Nordfjord i 1941. I 1952 vart han tilsett som programsekretær i NRK heilt til 1978, og vart kalla "folkemusikkhalvtimen personleg". Han gjorde svært mange opptak frå alle kantar av landet, og bygde opp NRKs folkemusikkarkiv. Etter at han slutta i NRK skreiv han boka "50 år med folkemusikk" - ei grundig dokumentasjon av sitt arbeid med folkemusikken og med mykje informasjon om norsk folkemusikk og spelemenn. Seinare gav han ut ei fin kjeldehistorisk samling i 6 hefte "Slåttar i Nordfjordtradisjon" - både musikken og stoff om spelemennene. Han har også skreve ei lang rekkje artiklar om folkemusikk i ulike tidsskrift og blad. I mange år hadde han eige ensemble som mellom anna spela inn turdansmusikk.
  
Anders Nilson Reed (1849-1924)
Han var ein av dei viktigaste tradisjonskjeldene og tradisjonsskaparane i Nordfjord. Han var fødd i Breim, men budde det meste av livet i Utvik, der han var skreddar. han var ein svært mykje nytta sspelemann i brullaup og til dans, og hadde ei stor slåttekunne. Han spela i lag med karar som Loms-Jakup og Magne Maursæt. Arne Bjørndal skreiv oppslåttar etter Reed i 1918.
  
Kjetil Løndal (1907-1987) (bilete)  (bilete)
I 10-åra etter krigen var Kjetil Løndal ein av dei fremste spelemennene i landet. Han var frå Tuddal, sonen til storspelemannen Svein K. Løndal (1864-1949), og bror til spelemennene Einar (1914-2006)og Olav (1904-1986). I ungdomen var han snikkar, men flytta tidleg (1939) til Oslo der han var vaktmeister i ei stor boligblokk i Casparis gate. Heimen hans i Oslo vart ein samlingsstad for spelemenn som var eller kom til byen. I lang tid var han ein av dei sentrale personane i Laget for Folkemusikk, og var musikalsk leiar der i mange år (frå 1945 til 1980). Mange fekk lære felespel av Kjetil, mellom dei også Lille-Bjørn Nilsen.  Han var også ein framifrå dansar og heldt mange kurs i teledans. I Telelaget i Oslo var han spelemann og instruktør i ei lang rekkje år. Han fekk ei rad 1.-premiar på kappleikar, og var norgesmeister i spel 4 gonger (1956, 1958, 1959 og 1966) og i dans i 1954. Han var også formann i Landslaget for spelemenn (1950-52). Han gjorde meir enn 200 opptak med NRK, første gong han spela der var i 1931. Løndal var med på ei rad utanlandsturnear, i mange europeiske land og to gonger i USA. Ein lang turne med "Dans ropte fela" i 1961 og i 1972. Han var svært interssert i feler, og laga også ein del feler sjølv. Han vart påskjøna med ei rad utmerkingar. Han fekk Myllargutmedalja i sølv og gull, Haugerudprisen, heiderlagsmann i LfS og LfF og kongens fortenstmedalje i gull. I samband med 100-årsdagen for då han vart fødd i 2007, var det ein stor minnekonsert for han i Oslo, og det kom ut ein CD med opptak ffrå NRK (Løndalsspel II).
  
Sjur Helgeland (1858-1924) (bilete)
Ved sida av Ola Mosafinn (1828-1912) er Helgeland rekna som kanskje beste spelemannen på Vestlandet. Han var frå Myrkedalen ved Voss. Han lærde først spel av faren Lars Helgeland ("Brita-Lars") (1823-1907), og elles lærde han spel etter dei viktige kjeldene i Vossebygdene i tidene før: Anders Øyelson Hyrt ("Gamle-Hagen") (1771-1844), Nils Olavson Rekve (1777-1846) og Nils Olavson Mørkve ("Bygdatroen") (1781-1857). Han lærde også mykje "moderne" spel (valsespel). Sjur utvikla tidleg ein teknikk med bogen som var betre enn alle andre. Han var også svært flink til å lage slåttar sjølv, til dømes "Sivlefossen", "Budeiene på Vikafjell", "Vårlengting" og andre. Sjur var svært heimekjær og reiste ikkje vidt omkring. Men han spela mykje på Voss, i Bergen og i bygdene deromkring, og deltok på kappleikar, og spela mykje i Vestmannalaget. Han spela også ofte for Grieg.  I 1911 spela han inn ein del slåttar for pathefonopptak (saman med Ola Mosafinn og Magnus Dagestad). Sjur var ikkje så viljug å lære frå seg spel, mest gjekk vidare til dei to brørne Sigurd Borge (1889-1953) og Nils Borge (1892-1970). I 1929 vart det avduka ein minnestein på kyrkjegarden på Vossestrand.
 
Anders Kjerland (1900-1989) (bilete)
var frå Granvin, sonen til Severin og Ingeleiv Kjerland. Anders lærde først spel av far sin, som hadde lært slåttar av mange i Hardanger og Voss som Lars Røynstrond ("Hatle-Lars") (1822-1899) og Ola Mosafinn. Anders lærde også av Granvin-spelemannen Nils Nilsen Eide ("Tråen") (1873-1946), Jacob Svartveit (1850-1942) og Sjur Håstabø ("Nolten") (1872-1945) (brorson til den kjende Ola Håstadbø). Men mest fekk han likevel lære av storspelemannen  i Hardanger på den tida Halldor Meland (1884-1972) i Ullensvang. Atten år gamal byrja han på Landsgymnaset på Voss, og fekk lære av spelemenn der, mellom andre Per Berge og Magnus Dagestad (1865-1957) og seinare av mellom andre Arne Bjørndal. Anders deltok på første Landskappleiken i 1923, og vart best i si klasse. Anders fekk seg snekkarverkstad, gifta seg i 1931 med grannejenta Anna, same året som han fekk seg ei ny god Olaf G. Helland-fele. Dei fekk tre born, Ingeleiv, Severin og Knut. Anders fekk etter kvart eit svært stort repertoar - både gamalt og nytt spel - først og fremst prega av Haldor Meland, men var også sterkt påverka av Torkjell Haugerud (1876-1954) og Eivind Mo (1904-1995). Mo laga også ein slått til Anders. I 1948 var han med å skipa Hardanger Spelemannslag og la ned eit stort arbeid der. Han hadde også oppgåver i Landslaget for spelemenn og vart æresmedlem der i 1965. Han har deltatt på svært mange kappleikar med jamt godt resultat. Han har også spela mykje i NRK, der dei har ca 500 opptak etter han. Mange har lært spel av Anders Kjærland, særleg i Hardanger, mellom andre dottera Ingeleiv Kjerland Kvammen (1932-) og Knut Hamre (1951- ), men også andre kjende spelemenn som Kjell Midttun (1935-198?) og Leif Rygg (1940- ) på Voss og Magne Myhren 1937-) frå Hallingdal. Då Anders fylte 80 år, vart det gjeve ut eit festskrift, og ved 100-årsminnet ei bok.
  
Lars Fykerud (1860-1902)  (bilete)
frå Sauherad, var ein framifrå spelemann, med svært god teknikk både med venstrehanda og bogen, men døydde berre 42 år gamal. Sume har meint at han står heilt fremst i rada av norske spelemenn gjennom tidene. Han lærde først å spele av faren Gamle Fykerud'n (1823-1879), sjølv ein framifrå spelemann, og mora Thorbjør Larsdotter (1828-1920) som var flink å spele sjøfløyte. Seinare lærde han av mange gode spelemenn mellom andre Myllarguten og Knut Dahle. Hans byrja tidleg å reise rundt og halde konsertar og var ein typisk konsertspelemann. Han dikta nye tonestykkje med preg av natur og folkeliv, til liks med Sjur Helgeland og Ole Bull, og bygde om tradisjonelle slåttar, og skapte såleis "skule" i Telemarksspelet. Han byrja også tidleg med runddansspel. Han stod oppreist når han spela, hadde ein fin bunad og var staseleg å sjå til. Han sette også nye klingande namn på ein del slåttar han brukte på konsertane. I 1884 gifta han seg med Anne Tveiten frå Tinnegrend, fekk god medgift, og kjøpte Jettumsalen på Kongsberg der dei dreiv hotell i 3 år før dei kjøpte hus og flytte til Notodden. På første kappleiken i Noreg, i Bø i 1888, vart han bestemann. Han var på ei lang konsertferd i Amerika 1890-98, og gorde det der sers godt (på ein konsert tente han 1600 dollar), men pengane vart borte, og han kom heim att fattig og sjuk av tæring. Etter han kom heim, gav han ein del konsertar, men spelet var ikkje heilt som før. Mellom slåttane han komponerte kan nemnast "Signe", "Vårlengt", Budeiorne på Filefjell", "Seterliv i Noreg", "Gjenta med vogga", "Farvell til Amerika" og "Sorg". Mange av slåttane til Lars Fykerud har blitt gløymde, men sume har levd vidare. Ved kyrkja i Bø der han er gravlagd, er det reist ein minnestein. Halvor Braaten gav i 1929 ut ei bok om Lars Fykerud. Bror til Lars, Hans, var også ein sers dugande spelemann. Han reiste tidleg  til Amerika, og vart der til han var 60 år. Sume heldt han for å vere jamgod spelemann med Lars.  Det er sagt at Fykerud-folket var noko for seg sjølv på mange måtar, både i framferd og givnad, såleis stod faren Hans steilt mot det petistiske synet. Lars var nokså sjølvgod ofte, han var ein "showmann", og snakka i blant mindre pent om andre. Den nye "retninga" han vrei spelestilen i - mot meir konsertspel - var det ikkje alle som sette pris på i spelemannsmiljøet.
  
Torkjell Haugerud (1876-1954) (bilete)
Haugerud var frå Bø i Telemark, og kanskje fremste spelemannen i første halvdel av 1900-talet. Han var arvtakar etter det typiske spelet i heimebygdene, i line frå Myllarguten, men lærde seg også mykje spel frå andre kantar av landet, både frå Vestlandet og dalar austafjells. Av telespel lærde han mykje av den eldste bror sin Halvor (1869-1904) før han reiste til Amerika i 1890. Mest lærde han av "Flatlandane" i Bø, særleg Halvor Flatland (1853-1929), som han byrja i lære hjå i 1892.  Gamalt Bøherding-spel fekk Torkjell Haugerud også gjennom Gregar Nordbø i Bø, som var lærar, organist og folkemusikkjennar, og som hadde skreve opp mange slåttar og folketonar frå Bø. Haugerud lærde og av  Knut Dahle (1834-1921) på Tinn (første gong i 1900), og noko også av Lars Fykerud (1860-1902). utanfor Telemark lærde han mykje av spelemenn som Ola Mosafinn og Sjur Helgeland på Voss, Olav Moe i Valdres og Wilhelm Sorteberg i Krødsherad. Det spelet han lærde av Halvor Flatland var direkte vidareføring av Myllarspelet: Halvor Flatland hadde sitt spel særleg frå far sin Hans Flatland d. e.  (1812-1872), som var god ven med Myllarguten, og den eldre broren Hans Flatland d. y.  (Vesle-Hans) (1846-1916) som gjekk i lære hjå Myllarguten.  Meisterspelemannen Vesle-Hans reiste til Amerika allereide tidleg på 1870-talet og vart verande der. Den eldste av Flatland-brørne, Olav, reiste til Amerika i 1893. Flatlandspelet vart rekna for den beste direkte lina etter Myllarguten, og Flatland vart eit senter for spelet på slutten av 1800-talet, i konkurranse med Fykerud-tradisjonen. 
Haugerud var også glad i klassisk musikk, han lærde seg tidleg notar (17 år gamal), spela både fiolin og orgel og var organist i Seljord i 30 år frå 1917. Han hadde også stor kunnskap om spelemenn og tradisjonsliner. Han laga også 6-7 slåttar sjølv, mellom dei beste vi har som god nydikting på gamal grunn, slike som lyarslåttane "Tårånn i Troppene", "Glima" og "Ljose-Signe". Den siste var ikkje ferdig då han døydde, men Henrik Gjellesvik avslutta arbeidet. (Les meir om dei her.) Han spela inn 215 slåttar i NRK og hadde mange program der - det første i 1934. Han likte ikkje å snakke i radio, ein einaste gong gjorde han det i 1953  då han fortalde om Knut Dahle (her finn du utdrag av det han fortalde).  Han skal ha  hatt ei slåttekunne på kring 500 slåttar.
Foreldra til Torkjel Haugerud var Mathias H. Sisjord (1845-1879) og Kjersti T. Haugerud (1843-1885). Dei fekk fem born, av dei var Torkjell nest yngst. Foreldra til Torkjell døde då borna var små, og dei tre yngste måtte flytte til pleieforeldre på ein gard ikkje så langt unna - "bortleigde for eigne pengar". Den eldste broren overtok garden, men selde då han flytta til Amerika i 1890. Interessa for felespel fekk ein skuv framover då han i 1883 på nabogarden fekk høyre storspelemannen Halvor Jørgensson Li (1857-1907), to år før han reiste til Amerika. Han byrja å spele litt i 8-års alderen, men måtte love pleieforeldra at han ikkje skulle spele til bryllup og dans, og den lovnaden heldt han godt. Torkjell var svært lærenem og alt i konfirmasjonsalderen var han dugande spelemann.
Haugerud var veikhelsa det meste av livet. I 1894 byrja han på Underoffisersskulen i Kristiansand, men året etter laut han slutte fordi han fekk tuberkulose som også påverka hjartet. Det var på denne tida han bestemte seg for å "bli spelemann". I mange sumrar var budde Haugerud på Rauland pga sjukdomen. Han hadde også sjukdomsopphald på Tonsåsen i Valdres og i Vestre Slidre (1898), og spela då mykje saman med kjende valdres-spelemenn. Dette året spela han også med Ola Mosafinn og Sjur Helgeland. Til Voss reiste han også året etter, og kom då noko på kant med Sjur Helgeland. Alt som 22-åring tok han ut på første konsertferda og reiste i åra kring 1900 på fleire konsertreiser rund i landet. Han deltok på mange kappleikar og fekk alltid første premie. Han gifta seg i 1903 med Bergit Sigurdsdotter Nes (1846-1915) frå Seljord. Bergit arva to gardar etter som dei fire andre søskena hennar døydde tidleg. Haugerud  vart no gardbrukar på Nordgarden i Seljord (ved Dyskuplassen) og på Nes i Ytre Seljord,og han laut reise mykje mellom dei to gardane. I åra framover vart det difor mindre tid til spel og reiser. Men frå 1909 deltok han igjen på kappleikar og ulike tilstemmingar. Fram til 1919 budde dei fast på Nes, men flytta etter det til Nordgarden (til kona døydde i 1937, og etter det budde han mest på Nes). Frå 1919 til 1930 hadde han eigen privatbil. Far til Bergit Sigurd Nes var velhalden og ein høgt respektert mann - ordførar, spelemann litt diktar og bror til den kjente bygdediktaren Jørund Telnes. Før han gifta seg måtte Haugerud lova svigerfaren at han ikkje skulle "fara med fela". Den lovnaden heldt han når det gjeld dansespel. Det var svært mange yngre spelemenn som reiste til Haugerud og fekk lære spel av han, og vart såleis ein viktig formidlar av Myllarspelet. Haugerud tok alltid vel imot dei som kom. I tidlege år var han lite lysten å lære bort dei beste slåttane sine, men denne haldninga endra seg mykje med åra. Haugerud hadde ein venesæl veremåte, tala alltid godt om folk, førde seg høvisk, og var høgt respektert av alle.
I 1922 fekk han meisterskapsmedaljen i gull av Telemark Ungdomslag, og dette var siste gongen han tevla på kappleik. Men både før og ikkje minst seinare var han ofte med som domar. I 1920 var han også med som spelemann i filmer "Kaksen på Øverland" som delvis vart innspela på Nordgarden. Han var også med saman med fleire andre spelemenn på det Nordiske stemnet i Gøteborg i 1923. Haugerud fekk berre eit barn, dottera Anne Haugerud Hoff (1907-), og ho vart god å spele, men interesserte seg mest for klassisk musikk. Ho tenkte byrje på Musikkonservatoriet i Leipzig, der ho også kom inn, men slutta etter kort tid pga helsa. Haugerud tok timar i orgelspel. I staden reiste foreldra og dottera  gjennom Italia og Tyskland og fekk oppleve mykje klassisk musikk. Også heime i Seljord spela han klassisk musikk både på fiolin og orgel, også i samspel med andre. Utistova på Nordgarden var fast musikkrom på garden. Tidleg på 1930-talet tok Haugerud oppatt konsertreisene sine både i Telemark og rundt om i landet. I 1935 spela han for første gong inn slåttar på  grammofonplate på selskapet Sonora (16 slåttar i alt, innspela i Stockholm), men haugerud sjølv var ikkje serleg nøgd med kvaliteten.  Alt i 1828 spela han første gong i Kringkastinga (Kringkastingsselskapet), og etter kvart vart det gjort svært mange opptak med Haugerud i NRK, dei siste opptaka er frå 1953.
Som nemnt var mange kjende spelemenn heime hjå Haugerud og lærde spel og skreiv opp slåttar. Arne Bjørndal skreiv opp slåtter fleire vender, likeså Eivind Groven og Truls Ørpen. . Anders Kjerland var der, Gunnar og Johannes Dahle, Henrik Gjellesvik, Gjermund Haugen, Gunnulv Borgen, Otto Furholt, Signe Flatin, Bjarne Herrefoss, Anund roheim, Løndalsbrørne, Odd BakkerudSigbjørn B. Osa og mange fleire. Nils Stubberud frå Sigdal og Leiv Neset var gardgutar og lærde også spel.

I 1936 fekk Haugerud æresmedalja av Telemark Ungdomslag og i 1953 Kongens fortensmedalje i gull. I 1966 vart det reist eit minnesmeke over Haugerud i Bø, laga av Dyre Vaa. Overskotet frå innsamlinga gjekk til eit fond - "Torkjell Haugeruds minnefond".  I 1995 gav Asbjørn Storesund ut den omfattande boka "Høyrer du tårån" om Torkjell Haugerud og musikken hans. Mange av opplysningane her er henta derifrå.
    
Eivind Groven (1901-1977)   meir her  (bilete)
Groven ruvar på fleire måtar i norsk musikkliv, både som komponist, som slåttesamlar og slåttegranskar, som utøvar på hardingfele og seljefløyte, som "mannen med det reinstemte orgelet", som programskapar i radio. Groven var frå Groven i Lårdal i Telemark, av ei ætt som har fostra mange kunstnarar: Syskenbarnet hans var Rikard Berge.  Broren Olav (1895-1929) var ein svært gåverik hardingfelespelar, men han døydde tidleg. Foreldra  Aslaug Groven og Olav Gøytil (Groven) var begge av musikalsk ætt. Mora Aslaug kom frå Berge på Rauland, og oldemora Signe Jore var også oldemor til Aslaug og Dyre Vaa og Tarjei Vesaas. Eivind gjekk lærarskulen på Notodden, men byrja sidan å studere på Musikkonservatoriet i Oslo i 1925, og seinar m.a. i Berlin. I 1931 vart han ansvarleg for eit fast folkemusikkprogram i det private selskapet Kringkastingsselskapet, og frå 1932 konsulent for folkemusikk i NRK, og la ned eit stort arbeid for å bygge opp eit folkemusikkarkiv i NRK frå 1934 fram til 1942. NRK fekk kopiere  han private notatar om folkemusikksendingane 1931-1942. I 1932 vart han med i den nyskipa Hardingfeletrioen saman med Sigbjørn B. Osa og Alfred Maurstad, og dei gjorde stor lukke. Groven var domar på ei rad kappleikar, og vart æresmeldem i LfS i 1963. Han var også den sentral personen i arbeidet med å gje ut hardingfeleverket "Norsk Folkemusikk". På 70-årsdagen hans vart det gjeve ut eit heidersskrift. Han fekk komponistgasje i 1940 og kunstnarløn frå 1945. Komposisjonane hans er sterkt påverka av norsk folkemusikk. Eivind Groven fekk seg hus på Ekeberg i Oslo der han i 1971 også bygde "orgelhuset" for sitt reinstemte orgel. Kona Ragna døydde i 1960, og Groven vart seinare gift med Signe Taraldlien. Av borna er det kvedaren Dagne Groven Myhren (gift med spelemannen Magne Myhren) som førde folkemusikken vidare, og dotter-dottra Øyonn Groven Myhren. Årbok for Norsk Folkemusikk 2001 var om Eivind Groven i høve 100-årsjubilumet. Her er utdrag av ein artikkel frå boka.
   
Olav Groven (1895-1929) (bilete)
frå Groven i Lårdal i Telemark, vart ein av dei unge, dugande og lovande i spelemannssoga. Han døydde av tuberkolose berre 33 år gamal. Han var bror til Eivind Groven (1901-1977), og av musikalske folk både på mors- og farssida. Han byrja tidleg å spele og lærde av brørne sine og andre i nærmiljøet, og vart flink. Men svært flink vart han først då han var langt opp i 20-åra og fekk lære av storspelemennene i Seljord (Haugerud, Flatin, Smedal-brørne, Manheim) og Bø (Borgen-brørne, Kristiane og Harald Lund). Olav omforma og bygde ut fleire slåttar, og hadde ein svær ofse i spelet sitt iblant. Det fylgde eit slikt liv med Olav, vert det sagt, overalt der han kom var han eit midtpunkt. Han gjekk på folkehøgskule, snikkarskule og handelsskule, og byrja som handelsmann i Vinje. Han gifta seg med Margit Hylland frå Vinje og dei fekk 3 born. Den yngste, Magne, er kjent som ein svært dugande knivmakar.
  
Henrik Gjellesvik (1892-1964) (bilete)
voks opp  i Haus i Nordhordland. Han byrja spele fele i 14-års alderen og lærde først av Nils Borge frå Voss. Han flytta som 16-åring til Bergen og lærde der meir av karar som Arne Bjørndal  og Sjur Helgeland, Sigurd Borge og Nils Brakvatn. I  1911 flytta han til Oslo, der han budde resten av livet og var ingeniør på Myhrens verksted. Gjellesvik vart ein av dei sentrale mennene i norsk folkemuskk i hovudstaden og vidare. Han var ein svært flink spelemann. I 4 år frå 1918 fekk han førstepris på Landskappleiken. Han var notekunning og skreiv opp mange slåttar - ca 200 - som han gav til Universitetet i Bergen. Han hadde omfattande kunnskap om slåtter og spelemenn og vart svært mykje nytta som domar på kappleikar. Gjellesvik la ned eit stort arbeid i Laget for Folkemusikk i Oslo, der han og var musikalsk leiar i mange år. I Leikarringen i BUL i Oslo var han fast spelemann i 40 år, heilt frå 1912, og det gjeng mange fråsegner om kor omtykt han var både som spelemann og som menneske.  Han var også spelemann på  ei lang rekkje spelferder til utlandet og framsyningar og konsertar. Han spela ikkje så ofte i NRK, første gong i 1938, og nokre gonger på 50-talet. Men han laga fleire program for NRK, mange av dei i samarbeid med svigersonen sin Magne Manheim. Gjellesvik var god ven med  mange spelemenn, ikkje minst Torkjell Haugerud i Seljord. Han skreiv mellom anna ned dei 3 kjende lyarslåttane til Haugerud, "Tårånn i Troppene", "Glima" og "Ljose-Signe". Den siste av desse fekk ikkje Haugerud ferdig får han døydde, men Gjellesvik fekk gjort det avsluttande arbeidet etterpå.  (Les meir om desse slåttane her.) Gjellesvik vart æresmeldlem i LfS i 1957.
 
Hilmar Alexandersen (1903-1993) (bilete)
frå Steinkjer var kanskje den aller største spelemannen på fele på 1900-talet. Han var eit naturtalent å rekne, og vart ofte kalla flatfelas Myllargut. Han levde i stor mon av splet  sitt. Han byrja spele fele som liten smågut og spela framifrå heilt til han var nesten 90 år. Han lærte utruleg lett og snøgt og fekk etter kvart eit eineståande stort repertoar av slåttar frå store delar av Trøndelag særleg Inn-Trøndelag, til dømes Oluf Homnes (1865-1940) og Olaf Næss (1868-1949) frå Beitstad. Det var både tradisjonelle slåttar og runddansmelodiar, og han spela også klassisk fiolin. Han møtte og lærde av  mange spelemenn frå andre kantar av landet, til dømes Alfred Maurstad, Aanung Roheim og Sigbjørn B. Osa. Dei kom gjerne innom han på vitjing, og han spela også hardingfele. Hilmar var den yngste av åtte syskjen, og lærde først mykje av faren Karl P. Alexandersen, som kunne mykje viser og stev og tralla slåttar. Mora Ingeborg song også. Oldemor til Hilmar på frassida, Kari Nystuen, var halvsøster til Loms-Jakup - dei hadde same far. Det blir fortalt at han ikkje var meir enn 5 år då han laga seg fele av ei sigarkasse. Året etter kjøpte faren fele til guten, og spelinga starta for alvor. Då han gjekk i første klasse spela han på ei framsyning som hallingdansaren Olav Torshaug frå Gol hadde på Innherred. Olav var også spelemann på hardingfele, og Hilmar lærde nokre slåttar av han. Etterpå fekk Hilmar som gåve tilsendt ei hardingfele frå Olav. Hilmar deltok på kappleikar alt som 12-åring. Han har gjennom åra spela på eit utal tilstellingar - dansefestar, bryllaup, konsertar, leikøvingar, spelekurs og dansekurs, og spela inn mange plater. Han spela i mange år i Petter A. Røstads kvartett, og samarbeidde mykje med Geir Egil Larsen og Sven Nyhus mellom andre, og gjorde svært mange innspelingar for NRK. Svært mange unge og eldre spelemenn har lært mykje spel av Hilmar, han var alltid viljug å lære frå seg og dele av sitt enorme reperoar. Av dei som lærde mykje kan nemnast Geir Egil Larsen og sønene hans Jan Olav og Einar, og Torill Aasegg. Han fekk Kongens fortensmedalje i gull i 1973, vart æresmedlem i LfS i 1978, fekk Haugerud-prisen, kulturprisar frå fylke og kommune, feleknappen i gull frå NU, Selstreffprisen. Det er også oppretta ein musikkpris med han namn: Hilmar Alexandersens Musikkpris. Eit år etter han døydde gav Buen Kulturverkstad ut  minne-CD'en - Hjartespel" - med opptak av Hilmar gjennom mange år og frå samspel.
Rolf Myklebust skriv slik om sitt første møte med Hilmar Alexandersen: "Eg vart overlukkeleg då eg første gong høyrde Hilmar Alexandersen spele fele heime hjå seg sjølv hausten 1954. Slikt spel på vanleg fele hadde eg ikkje høyrt maken til. Alexandersen var då nær 51 år gamal. At vi ikkje hadde høyrt gjete denne spelemannen før? Han handterte fela som ein virtuos, tekniske vanskar merkast ikkje, fingerteknikk og bogeføring var fullkomen. Spelet var som ein leik å sjå til, med smygande eleganse i framføringa. Musikken hadde liv og spenning i seg, trollskap og trylleri. Og sjølvsagt var instrumentet i god stand."
   Les  også her
   
Håvard Gibøen (1809 - 1873)
var frå Møsstrand i Vest-Telemark og var ein av dei fremste spelemennene og tradisjonsberarane i landet. Han var 8 år yngre enn Myllarguten, som var hans gode ven og læremeister. I samtida heldt dei fleste Myllarguten som meisteren, men Gibøen var ein god nummer to, og sume heldt han jamgod med Myllarguten. Gibøen hadde ikkje det ofseleg og nyskapande spelet til Myllarguten, men han hadde eit meir stillsleg, reint og hugtakande spel. Han hadde ei framifrå god venstrehand medan bogehanda ikkje var på høgd med Myllarguten si. Gibøen var ein meister i å forme slåttane på ein fullgod måte, og reinske dei for utvekster og halde fast ved dei gode formene frå sine læremeistrar, særleg Knut Lurås. Gibøen hadde ei svært stor slåttekunne og særleg var han ein meister i gangar og halling, og særleg på lågt stille.
Både far til Håvard, Knut, og farfaren Håvard Gibøen var gardbrukarar på garden Gibøen og begge var felespelarar. Mor til Håvard var Aasne Gjuvland frå Uppigard Rauland. Søster hennar vart gift til Lurås i Tinn med bror til spelemannen Knut Lurås. Det var velstand på Gibøen då Håvard voks opp. Mora døydde noså tidleg i 1822 og faren i 1833. Håvard gifta seg i 1834 med Mari Kjetilsdotter Eikja frå Bø, endå det ikkje var den han helst ville ha, og dei overtok garden Gibøen. Ho var av rike folk og fekk pengar og buskap med seg, men noko godt samliv vart det nok ikkje. Nokon svær gardbrukar vart han ikkje, og han låg under for mykje drikking, og økonomien vart dårleg. Dei fekk tre gutar og to jenter. To av gutane var i periodar innlagt på Gaustad sjukehus. Han tente ein del pengar på spelet sitt i mange bryllup, men pengane vart snøgt rota bort. Han vart også gjort umyndig ei tid. Han laut selje garden til folke til kona i Bø, og han og huslyden laut flytte frå bygd til bygd i mange år, mellom anna i Hjartdal, i Tinn, Åmotsdal, Vinje Rauland, Bøherad og andre stader. Dei siste åra budde dei på Møsstrond att, den lengste tida i eldhuset på Gibøen.
Håvard Gibøen viste stor givnad for spel frå han var heilt liten, endå mor han lika dårleg at han spela. Han lærde først av far sin - bestefaren døydde same året han vart fødd. Knut Lurås kom på reisene sine innom på Gibøen. Han såg den givnaden Haavard hadde for spel, og tok seg tid til å lære han mykje spel, og vart den beste læremeisteren hans. Då Myllarguten var i konfirmasjonsalderen kom han til Gibøen ein sumar som gjætar, og vesle Håvard fekk lære mykje spel av Myllarguten, og dei fekk eit livslangt venskap. Han fekk også lære av meisterspelemennene Langedragen  og Jon Kvammen (Kjos) og andre i Telemark. Då han var vaksen, kom Myllarguten tilbake til Gibøen som slåttekar, men som ventandes er vart det mest speling. Håvard sa seinare at det var Myllarguten og Luråsen han lærde mest av, og Myllarguten på si side heldt Gibøen for sin beste læresvein. På same måten som Myllarguten hadde Gibøen eit driv i seg etter stadig å lære nye slåttar. Han laga også nokre slåttar sjølv. Det blir fortalt at eit par av dei kjente slåttane hans drøymde han. Til dømes springaren "Håvards draum" som han skal ha drøymd då han sov under Oterholt bru i Bøherad etter eit bryllup. Slåtten "Tusseslåtten" drøymde han ein gong han var på veg til spelemannen Leiv Sandsdalen. Gibøen var også viljug til å lære frå seg spel, og fremste læresveinen hans vart Knut Dahle i Tinn, som bar mykje av Gibøspelet til nye generasjonar, og sytte for at ein del av det vart oppskreve på notar og oppteke på plater. Den første som skreiv opp slåttar etter Gibøen var fiolinist Christian Suschow frå Bergen som reiste eins erend til Gibøen. Også sonen Kjetil Haavaardsson lærde mykje spel av faren Gibøen la stor vekt på å lære frå seg slåttane i rett form, og han vart den viktige slåttekjelda for det gamle spelet i Telemark - spelet med gamal tonekjensle og naturtoneskala. 
På Møsstrond kyrkjegard er det reist ein minnestein over meisterspelemannen Håvard Gibøen. I 1932 ga Rikard Berge ut ei bok om livet og musikken til Håvard Gibøen.
   
Myllarguten (1801-1872) (bilete) (teikning)
Han heitte eigentleg Torgeir (Tarjei) Augundsson Øygaarden, og fekk "kunstnarnamnet" sitt fordi faren var møllar. Han er utan tvil den mest kjente spelemannen i Noreg gjennom tidene, og hadde ein eineståande posisjon i si samtid. Ikkje berre var han ein sers dugande spelemann, men han sette eit sterkt preg på heile slåttespelet Telemark og vidare omkring. Han dikta nye slåttar og omforma mange eldre slåttar og var ein meister i å improvisere, og hadde ei makelaus bogeføring. Det vert fortalt at straks han hadde høyrt ein slått, kunne han spela han etter lytelaust. Han førde vidare det den utviklinga og omforminga av Telespelet som Knut Lurås hadde sett i gang før. Han nytta mykje spel på fleire strenger, og ikkje minst bygde han ut og slo saman slåttar, slik at ein stor del av teleslåttane vart lengre og meir utkrota enn andre stader. Han vart godt kjent med Ole Bull, som var svært imponert over spelet til Myllarguten, og ordna med konsertar for han både i Bergen og Oslo. Når Myllarguten var i dårleg humør, trøytt og sliten, var det ofte vanskeleg å få ha til spele sjølv om dei baud han mykje spelpengar. Andre gonger var han lettbedd, og ofte var det vanskeleg å få han til å slutte å spele.
Myllarguten  var fødd i Nesherad, var oppfostra i Sauherad og Bøherad, var gjetargut og hadde anna arbeid i mange bygder i 20 år, mellom anna i Åmotsdal, Seljord og på Rauland. Han budde i 20 år i Grungedal, kjøpte garden Øygarden i Arabygdi på Raulandsstrand og vart buande der i 20 år. Pengane til gardkjøpet, 700 dalar, fekk han frå konsertn i Kristiania i 1849.  Han var stendig på reis, var lite tess med gardsdrift, og hadde stendig pengeproblem, og måtte ofte låne pengar. Garden måtte han selje i  1865 og levde siste åra som husmann på plassen Kosi. Han gifta seg i 1830 med Ingebjørg Rikardsdotter Eddands-Haugen. Dei fekk 10 born og den yngste var spelemannen Torgeir Torgeirson. Myllarguten var dugande på fela alt som smågut. Han lærde spel av mange, ikkje minst Øystein Langedrag (1785-1848) i Seljord, forpaktarspelemannen Jon Kvammen (Kjos) (1754-1826) i Åmotsdal og Knut Lurås (1782-1843) i Tinn, men også mykje av spelemenn i Hardanger og på Voss som Per Bulko (1795-1876) og Nils Rekve (1777-1846). Han lærde også av Håvard Gibøen (1809-1873) som var beste venen hans. Han var også i Setesdal og Ryfylke og lærde slåttar kvar han for. Han hadde ein umetteleg apetitt på nye slåttar, vart det sagt. Han var på svært mange marknader, og kappspela med dei beste, mellom andre med  Lurås-brørne i Tinn og Løytnantdrengjene i Numedal. Same kvar han kom, og kven han spela saman med, var Myllarguten den beste. Særleg kjent er kappspelinga hans med Torkjell Austad i  Setesdal i 1827. I nærpå ein mannsalder var Myllarguten årvisst på sumarferd til Vestlandet og spela i gjestebod og bryllup, og kom saman med dei beste spelemennene der. Han vart kjent med Ole Bull i 1931 og Bull skreiv opp fleire  slåttar. Bull var svært oppglødd for spelet til Myllarguten. "Jeg har endnu ikke truffet nogen der har spillet folkemusikk som jeg har været så fornøiet med" sa han. Då Myllarguten var i Bergen i 1950 og spela ved innviinga av Den Nationale Scene, skreiv konsertmeister Carl Schart ned 8 slåttar etter han. I 1949 hadde Myllarguten og Ole Bull sin kjende konsert i Den gamle Losjen i Oslo, og spelet fekk stor fagning. På 50-talet hadde dei saman mange konsertar rundt om, og Myllarguten tente til dels gode pengar, men begeistringa minka etter kvart. I 1954 hadde han ei lang kornsertreis gjennom Gudbrandsdalen heilt til Trondheim, og sjøvegen sørover til Bergen og Hardanger. I 1958 var han også på spelferd på Austlandet, denne gongen spela han også i Kristiania. Mykje folk lydde på, men det vekte ikkje noko oppsikt. Sameleis var han på spelferd i 1959-60. Våren 1862 reiste Myllarguten og kona Ingebjørg til Kjøpenhavn og hadde nokre konsertar der, mollom anna i Tivolis konsertsal, men det gjekk ikkje så bra. Siste konsertferda til Kristiania var i 1864, og då var yngste sonen Torgeir Torgeisson med,for å byrje musikkutdanning i militærmusikken. 
Mange lærde spel av Myllarguten og det er ulike tradisjonsliner etter han. Ei viktig tradisjonsline går gjennom Flatland-karane i Bø: Hans Flatland (1846-1913), Olav Flatland (1843-1911) (dei reiste til Amerika) og yngste broren Halvor Flatland (1853-1929). Torkjell Haugerud (1876-1954) førde dette spelet vidare frå Halvor Flatland. Men Haugerud hadde også mykje Myllarspel frå Knut Dahle (1834-1921). Knut lærde delvis direkte frå Myllaren og mykje fekk han gjennom  Håvard Gibøen (1809-1873). Spel frå Myllarguten gjekk også via sonesønene Olav Midgarden og Targjei Skinand til mellom andre Rikaard Gøytil og vidare til Hauk Buen og andre. Myllarguten fekk også sterk innverknad på spelet på Vestlandet og lærde frå seg mange slåttar der. Slike som lærde var  Olav Folkedal/Sekse (1823-1896) og  Olav Håstadbø (1826-1899). Spelet har så gått vidare særleg gjennom Sjur Håstadbø (1872-1945), Haldor Meland (1884-1972) og Anders Kjærland (1900-1989). 
Myllarguten døydde 21. november 1872, 71 år gamal. I boka som Rikard Berge ga ut om Myllarguten i 1908, skriv han: "Likferdi var lite, og uvandt  var stelle. Ingin la blomar paa den heimegjorde, umaala kista, og ein pram var heile likferdi. Fatig livde han og fatigsleg døydde han; fatigt og faamennt var fylgjet som førde Noregs beste spelemann til jordi." I 1899 vart det reist ei minnestøtte over Myllarguten ved grava hans på Rauland. I 2002 var det minneår for Myllarguten, og mange gilde tilskipingar både i Telemark, i Oslo, i Kjøpenhavn  og andre stader.
  
Svein Løndal (1864-1949)
frå Tuddal var ein sers dugande spelemann og som bygde opp att det gamle Tuddal-spelet, og sette sin eigen slåttestil - Løndalspelet. Han var av Leikandrudætta på Tinn, med gåverike kunstnarar i fleire slektsledd. Eldste spelemannen i ætta var Hølje Sveinsson Leikandrud (1759-??), som overtok som forpaktarspelemann etter Brynjulv Olsson. Svein Løndal  sette Lars Fykerud høgt, og er truleg den som har ført det beste i Fykerud-spelet vidare. Han lærde også mykje av Knut Dahle som igjen hadde mykje spel etter Håvard Gibøen. Han lærde også av visetonar, mellom andre etter mor si Gro, som vart tidleg enkje, og etter Tullar-Margit. "Framifrå fargerikt spel", skreiv Eivind Groven då Svein spela i radio i 1934. Om Svein Løndal skriv Rolf Myklebust slik: "Det er sagt om Svein Løndal at han spelte vent, reint og mjukt. Typisk var dei silkefine stroka, dei lette og ledige kasta med bogen, og fingrane som liksom gjorde seg så lite føre, berre dirra og småtukla seg utetter strengene. Folk som hadde greie på det sa at Svein Løndal hadde særs gode former på slåttane og framførde dei stilfullt og vakkert." Det er først og fremst sønene til Svein, Olav, Kjetil og Einar som har vidareført tradisjonen etter Svein Løndal, men også andre, som til dømes Hauk og Knut Buen. Alle dei tre sønene var sers dugande spelemenn, som var mellom dei fremste på kappleikar, gjorde mange opptak for NRK, og har lært svært mykje spel vidare til nye generasjonar. På den måten lever mykje Løndal-spel også i dag.
    
Knut Lurås (1782-1843)
frå Tinn var meisterspelemannen som forma om og bygde ut felespelet i Telemark. Han reiste rundt i heile Sør-Noreg, lærde slåttar overalt og forma dei om til å blir teleslåttar. Rikard Berge meiner han hadde så stor påverknad på spelet at han kallar den første fjerdeparten av 1800-talet for Luråstida. Lurås var sonen til den kjende folkeføraren Øystein Ingusland, som var venen til Kristian Lofthus. Lurås var ikkje berre spelemann, men også utifrå god rosemålar og treskjerar. Det same - både spelemann, treskjerar og rosemålar, var to av brørne til Knut, Øystein Lurås (1785-1832) og Tomas Lurås. Rikard Berge skriv slik om dei: "Dei var urolege karar, flogvit, og villheilar, geni og galningar med ei utøymande kunstnarhått".  I heimegrendene lærte Knut Lurås truleg mest av syskjenbarnet sitt stenderspelemannen Knut B. Sønstaul (1771-1863), som også Knut Dahle lærde av. På ferdene sine var Lurås særleg ofte og lenge i Hardanger og på Voss, og formidla mykje vestlandsspel til Telemark, sæleg spel han lærde av Nils Rekve (1777-1846) på Voss. Han lærde også spel i Valdres av Jørn Hilme (1778-1854). Lurås var spesielt fink med springarspel.  På ferdene sine lærde han også frå seg slåttar og spreidde på den måte telespel til andre kantar, slik Myllarguten gjorde det seinare i endå større grad. Han lærde også mykje frå seg til jamaldringen sin Øystein Langedrag (1786-1848) i Seljord - den andre store spelemannen i Telemark i Luråstida. Dei to forma også ut nokre slåttar i lag (Langedragen I, II og III / Luråsen I, II og III). Dei fremste læresveinane til Lurås var Myllarguten (1801-1872) og Håvard Gibøen (1809-1873), dei to som skulle dominere telespelet det neste kvart hundreåret. "Knut er far til alle spelemennar", skal Myllarguten ha sagt. På Kongsbergmarken den 20. oktober 1843 fann dei han død om morgonen. Det blir sagt at han var slegen i hel, og han vart gravlagd på skyttarbanen på Kongsberg.
   
Knut Dahle (1834-1921) (bilete)
frå Tinn er ein av våre fremste spelemenn og tradisjonsberarar fram mot 1900-talet. I fyrstninga lærde han spel av morfar sin Knut Brynjulfson ("Sønstaulen") (1771-1863)sonen til forpaktarspelemannen Brynjulf Olsson, og ikkje minst av Hans Fykerud den eldre. Slåtten "Haugebonden" eller "Bjynjulf Olssson" er i rett line etter oldefaren.  Han lærde også av andre i Tinn som Hølje Leikandrud og Ola Håkanes (1822-1908), men ikkje minst Hans Fykerud d.e. som var mykje i Tinn som slåttekar.  Etter kvart vart det  Håvard Gibøen han lærde mest av. Han var nøyen med å lære slåttane rett og lære dei fra seg vidare slik han sjølv hadde lært dei. Dermed vart han den viktige tradisjonsberaren for Lurås-Gibøen spelet. Han lærde også av andre, som Myllarguten, Jon Kjos, Leif Sandsdalen og Løytnantsdrengene i Numedal. Dahle var svært oppteken av at den rike kulturarven i slåttemusikken ikkje skulle gå tapt for ettertida. I 1888 skreiv han til Edvard Grieg med bøn om at slåttane måtte skrivast ned. Først i 1901 reiste Dahle til Kristiania der kapellmester Johan Halvorsen skreiv ned ein del av dei beste slåttane etter Gibøen og Myllarguten. Desse nytta Grieg seinare i sitt verk "Slåtter". Knut Dahle var ein flink læremeister, og lærde viljug frå seg til mange. Særleg mykje fekk sønenønene Johannes Dahle og Gunnar Dahle, men også til andre gode spelemenn som Torkjell Haugerud, Borgen-karane i Bø og Svein Løndal. Folkeminnegranskaren Rikard Berge og andre skreiv opp mykje tradisjonsstoff etter Dahle, og fekk spela inn over 100 slåttar på voksrullar saman med Johannes Dahle i 1912..
   
Truls Ørpen (1880-1958) (bilete)
frå Krødsherad var ein framifrå spelemann, men viktigaste arbeidet for folkemusikken fekk han gjort med innsamling og oppteikning. Han budde heile livet i heimbygda der han var bonde og lærar i 40 år. Ørpen hadde Krødsherad-spel etter gode spelemenn frå byrjinga på 1800-talet: Knut Fosslia, seinare Olav Kleven (Gamle-Kleven ) (1817-1890) og sonen Johan Kleven, og seinare Wilhelm Sorteberg  (1829-1912) og Gudbrand Skjellerud (1818-1901) som var frå Nes i Hallingdal. Særleg dei siste var sterkt påverka av telespel. Anders Hovden var prost i Krødsherad, og han fått fatt i "Norske slåttar" av Arne Bjørndal. Desse fekk Ørpen, og det førte til at han etter kvart lærte seg notar og byrja skrive opp slåttar. Dette arbeidet fekk han betre tid til etter han vart pensjonist, men allereide i 1912 og 1913 var han på Vestlandet og i Telemark og skreiv opp og lærde. Til saman skreiv han opp 550 mummer som han ga til musikksamlinga ved Universitetsbiblioteket i Oslo, mest slåttar frå Numedal og Hallingdal. Ørpen var også med i redaksjonsnemnda for hardingfeleverket "Norsk Folkemusikk".  Ørpen hadde eit svært stort slåttetilfang, og visste mykje om spel og spelemenn. Han lærde også frå seg spel til yngre spelemenn, til dømes Odd Bakkerud. Etter 1965 har det vore årleg Ørpen-stemne til minne om Truls Ørpen, og i 1970 var det avduka eit minnesmerke over han.
  
Odd Bakkerud (1931-1989) (bilete)
frå Rukkedalen i Nes var beste spelemannen i Hallingdal gjennom alle tider, og ein av dei beste i landet på 1900-talet. Første taka på hardingfela lærde han av mora Kari og onkelen Knut. Han lærde slåttar i heimebygdene mellom andre tremenningen Jørgen Husemoen (1905-1976) som hadde mange slåttar etter Tor Grimsgard, og av Kristen Eidal (1877-1965). Han lærde også av grammofon. På første kappleien , i Ål i 1949, trefte han Kristian Øvrevollseie (1910-1958) og Truls Ørpen (1880-1958). Han rekna sjølv Øvrevollseie for fremste læremeisteren sin.  Desse to vitja han mange gonger og dei vart av dei beste kjeldene hans. Første Landskappleiken hans i Nesbyen i 1950 var han best i yngste klasse. Seinare vann han Landskappleiken 6 gonger i klasse A frå 1955-68, første gong som 24-åring på Nesbyen. Han deltok på 11 landskappleikar og vann sin klasse 8 gonger. I alt var han med på over 100 kappleikar, og vann dei felste av dei. Han flytta til Oslo og budde der i nærpå 20 år , og vart ei drivande kraft i Laget for Folkemusikk, der han også lærde mykje særleg av Kjetil Løndal.  Bakkerud la vekt på å lære spel også frå andre bygdelag, ikkje minst frå Telemark. Han lærde mellom andre av Kristiane Lund, Gunnulv Borgen, Eivind Mo, Hellik Juvelid, Hauk Buen, Torleiv Bolstad og Ola Bøe. Det var Truls Ørpen som oppmoda han å lære andre speltradisjonar. Ørpen skal vere opphavsmannen til dette sitatet: "Skal du slå telespelemennene på kappleik må du spela deira slåttar betre enn dei sjølve!". Han spela også mange gonger i radio, og kom på LP-plate som NRK gav ut. Spelet hans var teknisk briljant, hadde svært god danserytme, og han omforma og bygde ut hallingspelet til fullt på bli fullt på høgde med det beste i landet. Spelstilen som han utvikla er seinare blitt kalla Bakkerudspel. Han stemte fela svært høgt, og hadde eit kraftig bogestrøk med mykje fleirstrengspel, hadde ei rik ornamentering særleg i form av prilling, og hadde gullande reint spel. "Han spelar så reint at det er ei gru!", skal Kristiane Lund ha sagt.  Kappleikscena passa ypperleg for Bakkerud: Han hadde alltid nervane under kontroll, var godt førebudd, var trygg og elegant på scena, og han likte konkurransesituasjonen. På 70-talet flytta han heim att til Nes, og starta der med å bygge opp eit senter for hardingfelemusikk, mellom anna med ei fin samling framifrå feler, og var ei viktig inspirasjonskjelde og læremeister for yngre spelemenn i Hallingdal. Men han døydde før han fekk fullført planane sine. I 2005 ga Talik ut ein CD i samarbeid med NRK med mange av dei beste innspelingane til Odd Bakkerud. Bakkerud hadde også æra for at Fanitullen vart kjenningsmelodi for Norsktoppen. Spelet til Bakkerud insprerte Øysten Sunde som laga kjenningsmelodien.
  
Pål Løytnantsdreng (1780-1867) (bilete)
frå Nore Numedal var den beste og mest kjente spelemannen av dei fire sønene til Knut Øyanhaugen (176?-??). Dei andre Halvor, Torstein og Gunnar (1798-??) var også framifrå spelemenn. Faren Knut tente som ung hjå ein løytnant i Tønsberg, og fekk såleis tilnamnet sitt. Han var også ein storspelemann. Løytnantsdrengene lærde av faren, og kven han lærde av er meir uklart. I 1807 kom Pål i krigsteneste, vart teken til fange av engelskmennene og kom ikkje heim att før i 1814. Så gifta han seg med Ingeborg Pedersd. Gladheim og budde i Veggli til 1843 då han saman med huslyden reiste til Amerika og kom aldri tilbake. Dei fekk 4 born. Løytnantsdrengene kappspelte med dei beste på si tid - slike som Knut Lurås, Myllarguten og Håvard Gibøen, og var mykje på marknadane og spela, særleg på Kongsbergmarknaden. Slåttane til Løytnantsdrengene vart såleis kjent og brukt i andre bygdelag. På skal ha laga den fine slåtten "Vegglijenta". Rolf Myklebust skriv at Håvard Gibøen sette spelet deira høgt og Knut Dahle lærde dei fleste Løytnantdreng-slåttane av Gibøen. Det har vore hevda (Berge og Alver/Bjørndal) at Løytnantsdrengene spela på flatfele, medan andre stiller seg tvilande til det.
    
 
Jon Kjos (Kvammen) (1754-1826)
budde heile livet i Åmotsdal, fødd på Kvammen, men kjøpte Kjos i 1803 og budde der sidan. Han var stenderspelemann, dvs han leigde seg eineretten til å spela i eit bygdelag. Han spela i over 100 bryllaup og var ein etterspurd og sers dugande spelemann. Kjos representerer overgangen mellom det eldste og einkle telespelet, og det som voks fram med Knut Lurås (1782-1843), og som mottok sterke impulsar frå andre distrikt, særleg frå Hardanger. Slåttane til Kjos var "fagre, greide og fastbygde" skriv Rikard Berge. Han var ein av dei første læremeistrane for Myllarguten (1801-1872), men fekk kanskje endå meir å seie for Seljordstradisjonen gjennom Øystein Langedrag (1785-1848) og sonen Leiv Sandsdalen (1825-1896).
 
Leif Sandsdalen (1825-1896) (bilete)
frå Seljord var sonen til Øystein Langedrag (1785-1848) og lærde å spele av han, og vart ein framifrå spelemann. Han fekk ei svært stor slåttekunne både etter faren og andre, mellom dei Ola Mosafinn på Voss.  Mellom slåttane etter faren var den kjende "Bruremarsj frå Seljord"  og etter Mosafinn "Tussebrureferdi på Vossevangen", som han skulle ha bytt til seg mot springaren "Sandsdalen". Sandsdalen la stor vekt på å halde fast på dei gamle gode slåtteformene, slik han sjølv hadde lært dei, i motsetning til "nyskaparane" Myllarguten og Lars Fykerud. Sandsdalen skal ha vore uvviljug å lære frå seg slåttar. Særleg sambygdingen Torkjell Haugerud lærde likevel mange av slåttane til Sandsdalen, ikkje minst gjennom  Halvor Flatland. Sandsdalen var ikkje berre spelemann, men også felemakar, treskjerar og byggmeister. I 1880-åra reiste han på spelferder over heile landet.
  
Øystein Langedrag (1785-1848)
var frå Seljord, og budde der heile livet. Han var ein av dei første store spelemenn i Telemark, og ein av grunnleggjarane av Myllarspelet - han hadde mykje durspel i slåttespelet sitt. Då han var i militære hadde han fått tak i flatfele og lærde seg også notespel. Elles lærde han mykje av Jon Kjos (Kvammen) og Knut Lurås (1782-1843). Saman med Lurås utforma han tre slåttar, kalla Luråsen I, II og III i Tinn og Langedragen I,II og III i Seljord. Han spela også mykje saman med sambygdingen sin Olav Soterud (1782-1828). Langedrag hadd mykje gamalt telespel, mellom anna spela han Kivlemøyane i form etter Gunnar Grjotnes i Fjågesund (han kunne 7 Kivlemøyslåttar), som igjen hadde dei frå Tov Kristiansen, som er den eldste spelemannen ein veit om i Seljord. Det er fortalt at Tov Kristiansen spela "rammeslåttar", og kanskje spela sekkepipe. Viktigaste læresveinane til Langedrag var Myllarguten og Petter Veum (1811-1889) i Fyresdal, og sonen Leiv Sandsdalen. Såleis var Langedrag ein svært viktig tradisjonsberar både gjennom meir nyskapande Myllarspel og gamalt telespel gjennom Petter Veum.
  
Halvor Hansson Flatland (1853-1929)
var ein av dei tre kjente Flatland-brørne i Bø i Telemark. Dei to andre var Hans Hansson Flatland d.y. (Vesle-Hans) (1846-1916) og Olav Flatland. Vesle-Hans flytta til Amerika først på 1870-talet, og Olav flytta til Amerika i 1893. Far deira Hans Flatland d.e. (1812-1872) og bestefaren Hans Erikson Hellos (1782- ) var dugande spelemenn. Hans Flatland d.e. var ein god ven av Myllarguten, som ofte var innom på Flatland på dei mange reisene sine. Hans var kanskje dei fremste av dei tre brørne, og han lærde mykje spel av Myllarguten og av Sigurd Høgetveit i Vinje, som spela mykje med Myllarguten. Før Hans reiste til Amerika i 1870, fekk Halvor lære mykje Myllarspel av broren Hans, og dette vart kanskje viktigaste tradisjonslina etter Myllarguten, ført vidare frå Halvor Flatland særleg til Torkjell Haugerud. Halvor kjøpte garden Oppigard Li i Bø (av storspelemannen Halvor Jørgenson Li då han utvandra til Amerika) og tok namnet Li. Halvor Flatland utforma ei rad gode slåttar, delvis saman med Gregar O. Nordbø, slike gilde slåttar som Ligangaren, Siklebekken/Abildhaugen, Myllargutens minne og Gullfakse. Halvor ville ikkje lære frå seg til kven som helst, men Haugerud fekk lære alt han ville. Også Halvor Jørgensen Li (1862-1907) lærde mykje av Flatland, men han reiste til Amerika i 1880-åra. Halvor Flatland var noko nærvøs på kappleikar, og på den første kappleiken i Bø i 1888 kom han på andre plass etter Lars Fykerud. På minnesteinen over Flatland-spelemennene i Bø reist i 1933, står dette: "Her har Flatlandane spela, Myllarslått på Helland-fela. Steintjønndølas tonar linne song i Myllargutens minne. Flatlandane all si tid trylla folk med fela si." (Olav Nordbø). Når Myllarguten var i Bø, budde han gjerne hjå Flatland, og Flatland-ætta vart eit sentrum for Myllarspelet i Bø. I 1898 gifta han seg og overtok garden Brukås på Langkåshaugen i Bø. 
 
Petter Veum (1811-1889) (bilete)
frå Fyresdal var ein viktig tradisjonsberar for gamalt telespel, og ein viktig læremeister ikkje minst for felespelarar frå Setesdal. Han lærde gamalt Fyresdalspel av Knut Trondson (1784-1876) og Gunnar Spilemann (1794-1826). Veum var fehandlar og reiste mykje rundt i bygdene, og lærde spel av mange, mellom andre Myllarguten, Knut Lurås og Øystein Langedrag. Spelet som Veum lærde frå seg til spelemenn frå Setesdal til dømes Neri Neset og Knut Hedde, og Hallvard Rysstad (1870-1937) var truleg i stor mun gangarar med alderdomleg spel.
  
Aasmund Svinndal (1892-1964) (bilete)
var frå Odalen, men budde det meste av livet sitt i Kolbotn ved Oslo. Han var gift med Solveig Breien frå Oslo.  Han var ein svært sentral person i Leikarringen i BUL heilt frå starten i 1919 og nærast til han døde. Han var leiar og nestleiar i Leikarringen i fleire år, var rettleiar, laga rettleiingar og var leiar i ei rad utval og nemder og leiar for fleire store stemne. Han stod i fremste rekkja då folkedansarbeidet i NU vart organisert i 1921, var første leikrågjevaren der, og var sentral person i leikarbeiet til NU i ei årrekkje. Han var ein sterk pådrivar for nordisk samarbeid, og stod i fremste rekkja i arbeidet med dei nordiske stemnene - som seinare vart til Nordleik-samarbeidet. Han skreiv eit minneskrift om leikarbeidet i BUL i Oslo i dei første 50 åra - boka  Hugmål - som kom ut i 1953. Han var ein ihuga talsmann for norsk kultur og mål. Han fekk i gang lagsbladet Olivant i Leikarringen, og var første bladstyraren der.  Han vart heidersmedlem i Leikarringen i BUL i 1945. På 70-årsdagen fekk han kongens fortensmedalje i gull.
   
Eilev Smedal (1889-1938) (bilete)
frå Flatdal i Telemark var tidleg ein framifrå spelemann, og vert rekna som ein av dei aller fremste i Telemark på si tid. Eilev var av Gibøætt, etter som bestemor hans var søster til Håvard Gibøen. Smedal hadde såleis mykje spel etter Gibøen, men han sette også fykerudspelet høgt og hadde spel etter halvor borgen Uvdal (1879-1923) frå Bø og Svein Løndal (1864-1929) I Tuddal. Eilev utvandra til Amerika i 1915. Der levde der som kirurg, og var ein sentral spelemann i det norske Amerika. Før han reiste hadde han spela inn fleire grammofonplater medan  han studerte medisin i Kristiania. Han var to gonger på vitjing i Noreg, i 1928 og i 1936. Medan han var heime var det fleire som lærde slåttar av han, mellom dei Eivind Moe (1904-1995). På siste turen gjorde han opptak for NRK.....
  
Ola Brenno (1865-1957) (bilete)
frå Bagn i Valdres, er ved sida av Ola Snortheim den som har gjort mest for langeleikspelet i "vår tid". Sitt første møte med langeleiken fekk han 20 år gamal ca 1885, då søster hans Ingebjørg vart gift med Ole Brænd som hadde langeleik og spela. Han var ofte å høyre i radio i 1930-åra, stundom saman med Eivind Groven på seljefløyte, første gongen i 1931. Han reiste mykje rundt i landet og heldt konsertar, og levde i lange periodar av spelet sitt. Han var ofte å sjå i gatene i Oslo, i bunad, og gjorde ein stor innsats for å spreie kunnskap om langeleikspel og folkeminne. I 10 sesongar 1925-35 spela han fast på Maihaugen. Dei siste åra hadd han statsstipend. Dottera Ragna Brenno Frydenberg har ført tradisjonen etter faren vidare, og spela i mange år på Folkemuseet på Bygdøy. Les meir her
 
Barbro Myhre (1884-1978) (bilete)
var fødd på Myhre i Vang og var ei av dei viktigaste langeleikspelarane i landet. Foreldra var Guri Andrisdotter Hamre frå Vennis og Eivind Finnset frå Hemsedal. Dei overtok seinare garden Klauvstad på Kviesmoen. Ho lærde mykje spel av sambygdingen Vilhelm Haugen og dottera Kristine. Barbro hadde gode emner og tok lærarprøva 20 år gamal. Ho var lærar i Valdres nokre år, men vart i 1918 tilsett ved Kontra skule i Ski, og var der til ho vart pensjonist. Som pensjonist tok ho opp att langeleikspelet og reiste rundt og lærde nye slåttar. Ho deltok på ein del kappleikar og var med i mange folkemusikkprogram i NRK. Både i NRK og i ffolkemusikkarkivet ved Valdres Folkemuseum er det mange opptak med henne. Barbro lærde også frå seg til andre. Ho var nøye med å føre slåttane vidare i samae forma som ho sjølv hadde lært dei. Les meir her.
   
Ingrid Skattebu (1887 - ??)
var fødd på Gjæro i Volbu av foreldra Ola. O. Hegge og Marit L. Kolstad. Ingrid Skattebu var var dugande på langeleik og ei viktig kjelde for yngre langeleikspelarar.  Ola Hegge var lærar og kyrkjesongar og spela og laga langeleikar. Han vart første læremeisteren til dottera. Ingrid gifta seg med Håkon Skattebu i Brøta, som døydde ung. Ingrid dreiv såleis garden åleine til ho selde han i 1958.  Fremste læremeisteren hennar var Anne Winddingstad i Volbu og i mindre mon Marit Jonhnsrud.  Ingreid Skattebu hadde lite tid til speling medan ho dreiv garden, men etter krigen fekk ho sett botn på langeleiken, og det vart oftare spel. Saman med dottera Ingebjørg  bygde dei seg ny heim på Vange. Det vart eit sentrum for spel i bygda. Ingrid hadde langeleikelevar og Ingebjørg som var organist og kordirigent hadde også elevar både på piano og orgel. Ingrid Skattebu  var elles aktivt med på mange område i kulturlivet, i mållag, songlag, husmorloag og i bunadarbeid.
   
Olav Snortheim (1911-1988) (bilete)
frå Røn i Vestre Slidre var ein meister på langeleik, og andre eldre folkemusikkinstrument (munnharpe, lur og bukkehorn). Han lærde av mora Ragnhild fødd Nordviste og ho igjen hadde spelet frå  Kari Rudi Braute (1845-1916) som var framifrå langeleikspelar og tradisjonsberar. Faren Ola spela fele. Olav Snortheim fekk seg langeleik med ekstra melodistreng, og kunne på den måten spele tostemt. Han tok også i bruk halvtonar og nye stemmingar, og bygde ut mange låttar i sin eigen stil. Han reiste ofte på konsertar i heile landet, i folkeakademi og rikskonsertar, og vekte oppsikt med sitt virtuose spel. Han var og på konsertar i utlandet, og reiste med "Dans ropte fela". Han var mange år med på Festspela i Bergen og var med på Det Norske Teateret si Peer Gynt oppsetjing i 1961-62. Han heldt også mange kurs i spel. Han fekk ei rad 1.-permiar på kappleikar. I 1927 spela han første gong i radio. Første opptak i NRK gjorde han i 1938, og i åra 1953-1973 spela han årelg for opptak i NRK, skriv Rolf Myklebust. Han var ein av dei svært få i si tid som levde av folkemusikken.
  
Rønnaug Vangen (1898-1988) (bilete)
frå Bøverdalen er ei av dei rikaste kjeldene for vokal folkemusikk i Gudbrandsdalsen. Ho hadde songen i arv etter foreldra Barbro f. Juvland (1874-) og Ola Aukrustbakken (1873-1928). Ho vart "oppdaga" som songar så seint som i 1958, men frå den tid gjorde NRK mange opptak med henne. O.M.Sandvik gjorde elles opptak med foreldra hennar tidleg på 1900-talet.
  
 
Berit Pynten (1812-1899) (bilete)
var kanskje den fremste fremste tradisjonsberaren på langeleik på 1800-talet. Ho var frå Nord-Aurdal og gifta seg med den kjende veidemannen  Andris Skjefte i Vang, og dei busette seg på husmannsplassen Pynten som låg ved hovudvegen mellom Vang og Vestre Slidre. Berit spelte for betaling, og det var mange som stogga for å høyre og sjå henne spele. Ho spela ikkje berre med fingrane, men med heile kroppen, vert det fortalt. Og så var ho uvanleg flink til å fortelje. Også Edvard Grieg var innom og høyrde på spelet hennar. Ho drog på spelferder sørover og vestover, og tente bra med pengar. I 1865 var Ludvig M. Lindeman der og skreiv opp slåttar etter henne. Før ho døydde ga ho langeleiken sin til målaren Erik Werenskiold.  Les meir her.
 
Ola Bøe (1910-1986) (bilete) (bilete)
var frå Mosgrend'n i Vestre Slidre, men flytta alt i 1935 til Oslo og budde der til han døydde i Bærum. Han lærde først av faren Per Person Bøe (1859-1922) som var ein god spelemann, og av mora Rangdi Jacobsdotter (1867-1934) som var flink til å hulle låttar. Elles lærde han av broren Jørgen Bøe (1904-1966), og andre i heimbygda særleg Andris Øde (1875-1938), Alf Moe (1874-1959) og Olav Moe (1872-1967). I Oslo var  han ein sentral spelemann i fleire lag, Valdreslaget, Solabulaget og i Laget for Folkemusikk, og var her ein sers omtykt dansespelemann. Frå 1953 spela han ofte i NRK, og han var kjent for å kunne mange slåttar på ulike felestille. Han vart førsstemann på landskappleiken i 1969. Han var æresmedlem i Laget for Folkemusikk. I 1999 vart det utgjeve ein CD med arkivopptak av Ola Bøe.
  
Jon Rosenlid (1891-1974 )  (bilete)
var frå Fjelli i Nordfjord og var ein av dei som for alvor tok hardingfela til indre Nordfjord. Jon lærde å spele (flatfele) som smågut av gode spelemenn som Jens og Magne Maurset og kameraten sin Samuel Bergset (1888-1974), og seinare av mellom andre Ivar Kjellstad.  I 1907 reiste han til Bergen og der fekk han høre Sjur Helgeland spele på hardingfele i Vestmannalaget. Jon svart svært oppglødd for den fine klangen i hardingfela, og vart snart sjølv ein meister på hardingfele. Seinare var Jon to år heime i Nordfjord, før han busette seg fast i Bergen. Men kvar sumar var han heime i Nordfjord og tok meg seg nye slåttar som han lærde til spelemenn i sine heimegrender, ikkje minst i Hornindal. Og etter kvart var det fleire og fleire av spelemennene der som byrja bruke hardingfele, ikkje fordi  virtuosen Ivar Kjellstad gjekk over til dette instrumentet omkring hundreårsskiftet. I Bergen vart Jon Rosenlid ein svært sentral spelemann i eit par mannsaldrar. Han deltok på amnge kappleikar og var jamt mellom dei fremste. I 1929 skipa han det spelemannslaget som etter krigen vart heitande Fjellbekken, saman med Halvor Sørsdal (1899-) og Nils Furnes (1901-). Rosenlid var musikalsk leiar i Fjellbekken i ei lang årrekkje. Attåt var han spelemann i Bondungdomslaget Ervingen frå  1910 til 1965, fast hovudspelemann frå 1927. Han vart æresmedlem i Ervingen i 1965. Mellom dei mange elevane til Rosenlid var bergensaren Finn Vabø (1931-). Rosenlid laga også slåttar sjølv, kanskje den mest kjende er "Knepphallingen". Rosenlid spela i radio så tidleg som i 1934. Rolf Myklebust skriv at "Rosenlid sin musikk hadde appell  med rik klang og bankande puls, det var livsglad musikk, framand for sentimentalitet og føleri, men iblanda lyriske stemningar. Velutvikla fingerteknikk og bogeføring var sjølvsagde hjelpemiddel." 
   ..........
Magne Maurset (1824-1916)
var frå Markane på grensa mellom Stryn og Hornindal. Han var "storspelemann" på (vanleg) fele, og ein viktig tradisjonsberar av det gamle Nordfjord-spelet. Han lærde mykje av den første storspelaren i Hornindal "Kroka-Lars" (Lars Knudsen Kroken, 1807-1889) og den omreisande spelemannen Blinde-Rasmus. Magne  vart ein viktig læremeister for grannen sin Jens Maurset (1863-1927) og for storspelemannen Jon Rosenlid (891-1974) og kameraten hans Samuel Bergset (1888-1974). Jon og Samuel budde i Fjelli eit par mil unna. Magne var bøkkar av yrke og laga stampar etc. Han var ungkar og var ofte rundt om i bygdene i heile Nordfjord på salgsferd og spela i bryllup. Rolf Myklebust skriv om spelet hans: "Han skulle ha makelaust gode fingrar, lange tynne og jamne. Når han spelte "var det so uvanleg ledigt å sjå til". Han preluderte litt før han sett i gang med å spele, men då hogg han i med god takt. Han ville ikkje vite av noko saging med bogen, det merker ein og i slåttetradisjonen etter Magne, tunge og lette taktdelar er ofte samanbundne. Det hende når han hadde spelt ei lang økt at han tok ei heil strofe i eitt strøk, men då stussa dansarane og. Det var ein slags måte å kvile høgre armen på medan han spelte".  Rolf fortel også at når kameratane Jon og Samuel var i 7-års-alderen og lærde slåttar av Maurset (og betalte per slått), så lærde dei ikkje same slåttane, men lærde av kvarandre etterpå.
   
Jens Maurset (1863-1927)
var frå Markane på grensa mellom Stryn og Hornindal og var grannen til den eldre storspelemannen Magne Maurset. Jens var fotograf og budde på Tonning i Stryn sentrum. Han hadde og lært slåttar av P.M. Bolstad. Jens var gudfar til Rolf Myklebust, og spela mykje til dans saman med far til Rolf. Jens var ein framifrå spelemann både på fele og hardingfele og ein viktig tradisjonsberar. Mellom dei som lærde av han var storspelemennene Ivar Kjeldstad og Jon Rosenlid. Både Arne Bjørndal og Catharinus Elling prøvde å få skrive opp slåttar etter Maurset, men det ville han ikkje.
   
Sigurd Eggen (1883-1964)  (bilete)
 
Per Brenden (1886-1963)  (bilete)
  
Gullik Kirkevoll (1895- )  (bilete)
  
Rikkar Skjelkvåle (1890- ) (bilete)
  
Sevat Sataøen (1892-1962) (bilete)
Han var frå Ål i Hallingdal og ein av dei mest sentral i dalen i si tid. Han kunne mange slåttar og visste mykje om spelemenn og folkeminne. Han spela fleire gonger i NRK, første gong i 1949. Han vart heidersmedlem i LfS i 1961.
   
Ola Moløkken (1871-1957)  (bilete)
 
Olav Sataslåtten (1891-1971) (bilete)
Han var frå Ål i Hallingdal, og var ein sers god dansespelemann og ein viktig tradisjonsberar. Han var sjølvlærd på hardingfela og hadd visse uvanar; han brukte berre tre fingar på venstrehanda og heldt langt oppe på bogen. Han var god til å improvisere. Han spela fleire gonger i NRK. Då folkemusikkhalvtimen opna i 1933, valde Eivind Groven Sataslåtten som første spelemann. Eldste opptaket med han er frå 1939. Eivind Groven tykte godt om spelet hans og skreiv opp slåttar etter han. Springaren "Prillar-Guri" nytta han i "Symfoniske Slåttar nr 1". Sataslåtten vart heidersmedlem i LfS i 1969.
   
 Olav Sataslåtten (1891-1971) (bilete)
Olav var ein av dei fremste spelemennene i Hallingdal. Han var ein svært god dansespelemann. Då folkemusikkhalvtimen opna i 1933, valde Eivind Groven Sataslåtten som første spelemann. Han var kjent for mykje improvisasjon og godt driv i spelet sitt.
     
Torbjørg Aamlid Paus (1922-1999) (bilete)
Ho var fødd og vaks opp i Valle i Setesdal og lærde dans (Setesdalsgangar) og song (kveding) i heimegrendene, og har gjennom heile livet vore mellom våre fremst kvedarar og dansarar. Ho deltok på Landskappleiken første gongen i 1951 saman med Aslak Austad, som ho også dansa med ofte seinare, siste gong i 1993. Ho har også vunne ei rad førstepremia i kveding, der ho deltok på Landskappleiken første gong i 1958 og siste gong i 1993. Ho vann Landkappleiken i dans i 1974  og i kveding i 1958 og 1975. Som kvedar var ho med på dei tidlege plateinnspelingane med Norsk folkemusikk som NRK gjorde på 50-talet. Ein stor del av livet budde ho i Kristiansand, men flytta i seinare år attende til Valle. Gjennom store delar av livet dreiv ho aktivt som instruktør både i folkedans og i kveding, og som domar. Ho var også ei tid lærar på fleire kurs ved Valle vidaregåande skule og Valle skule og for studentar frå musikkhøgskolen. Ho var med på mange utanlandsferder både i Amerika og Europa både som dansar og kvedar. I Noregs Ungdomslag var ho også ofte med på program og tilstellingar som kvedar og dansar. Ho la ned eit stort arbeid innan mange organisasjonar, i LfS der ho var kasserar og forretningsførar for Spelemannsbladet, i Setesdal spelemannslag, i Kristiansand spelemannslag og i BUL Kristiansand, og i desse laga fekk ho også heidersutmerkingar. I begge spelemannslaga var ho æresmedlem, såvel som i LfS. Ho fekk også Siliusprisen, Valle kommune sin kulturpris og Kongens fortenstemedalje i gull. Gjennom heile livet var ho ein framifrå ambassadør for den sermerkte setesdalskulturen.
  
Peder Nyhus (1905 - 1994) (bilete)
Han var ein av dei mest sentrale tradisjonsberarar og spelemenn i landet. Han var fødd på Klasvollen ved Aursunden. Faren Sven Paulson Nyhus (1874-1929) var frå Funäsdalen i Sverike. Han var også felespelar og tok med seg mange svenske slåttar til Rørosområdet, og desse førde sonen Peder vidare. Men det viktigaste slåttetilfanget var det som fanst i distriktet frå før, særleg den rike tradisjonen etter storspelemannen Ole Henriksen Sulhus (1811-97), kalla "Sulhusgubben" . Viktigaste læremeistaren til Peder var Ola Klemetsvold (1871-1948), men han lærde ogs mykje av andre som Henrik Mølmann, Ola Sulhus, Anders Sjøvold, og brørne Henning og Johannes Ingebrigtsvold. I mellomkrigstida og etter krigen var interessa for tradisjonelt felespel lita i Rørosområdet. Men Peder Nyhus og kona Anna skapte i heimen sin Trollhaugen ved Glåmos eit senter for felespel. Og sønene, med Sven Nyhus i spissen, fekk tidleg interesse for felespelet. Peder Nyhus var sentral då Glåmos Spellmannslag vart stifta i 1950. Dei vann seg raskt eit godt rykte i distriktet og vidare om gjennom mange program i NRK, og dette vart starten for ei rik utvikling for felespelet i Røromdistriktet. Det gledde Peder Nyhus stort at sonen Sven fekk musikkutdanning og byrja skrive opp den rike tradisjonen etter faren og andre i området. Johan Falkberget hjelpte Sven med tusen kroner for at han kunne ta musikkutdanning i Oslo etter krigen. Peder Nyhus var den drivande krafta i Glåmos spellemannslag nesten til han døydde. Han var den rike slåttekjelda, og han lærte viljugt frå seg til yngre spelemenn, og delte stoffet med oppskrivarar og forskarar. Han var ein framifrå spelemann ogdå etter han nådde høg alder. Han vart æresmedlem i Landslaget for spelemenn og fekk Røros kommune sin kulturpris i 1981.
  
Mali Furunes (1888-1968) (bilete)
Mali Furunes er fødd i Vestnes i Romsdal og lærde folkedans som liten mellom anna på prestegarden (!) i bygda og møtte der også folkehøgskolelæraren Ola Aasmundstad. Mali kom til Molde som tenestejente og kom med i ungdomslaget. Ho vart med på den første turneen til Det Norske Teateret i 1913. I 1914 hadde ho første kurset sitt i folkedans for NU, og ho reiste sidan land og strand rundt og heldt kurs i folkedans og folkeviseleik - særleg i Nord-Noreg.  Ho var  kjent som ein svært dugande instruktør. I 1919 fekk ho dottera Margrete og vart einsleg mor. I 1928 vart Mali engasjert av det nyoppretta Folkemuseet i Molde - Romsdalsmuseet - og starta der landets første barneleikarring. Barneleikarringen var flink og vart godt kjent og ho dreiv han i 40 år - nesten til ho døydde. Mali budde om sumarane på museet og vintrane reiste ho som danseinstruktør. Ho laga også dansemåte sjølv til nokre songdansar. Etter krigen vart det slutt på den omfattande reisinga, og ho arbeidde då ihuga med å rekonstruere romsdalsbunaden og sydde bunader. Ho la ned eit stort arbeid med bunader for Romsdalsmuseet. For arbeidet sitt fekk ho kongens fortensmedalje i 1951.
 
Ragna Øygard () (bilete)
Rolf  Warme ( )  (bilete)
Liv Midttun (1931-1998) (bilete)
Ho var frå Eivindvik i Sogn og kom tidleg med i ungdomslagsarbeidet i heimbygda, og i slekta hennar var det mange ihuga ungdomslagsfolk og folkedansarar. Ho tok realskulen i Balestrand og husmorskule på Voss og arbeidde ei tid som handarbeidslærar i Bergen, og var aktivt med i folkedansarbeidet både på Voss og i BUL Bergen. I 1955 byrja ho å arbeide på NU-kontoret og var frå 1956 til 1964 var ho leikleiar i NU og reiste mykje rundt i laga og heldt kurs. Denne tida samarbeidde ho også nær med "nestor" i folkedansen Klara Semb. Ho la osgå ned eit stort arbeid med å halde kurs for leikrettleiarar. Etter at ho slutta i NU, var ho lærar i forming på fleire folkehøgskolar både på Nordmøre, Buskerud og Hallingdal folkehøgskole på Gol. Etter vidareutdanning var ho i mange år faglærar i forming på Åsane. Også etter at ho slutta i NU hadde Liv Midttun heldt ho mange kurs i folkedans. Ho utførte mange oppgåver for folkedansarbeidet i NU, og var ein aktiv deltakar på mange NU-stemne. Ho la også ned eit stort arbeid i revisjonsnemnda for "Norske folkedansar" både boka med songdansar og turdansar.
 
Signe Five (1877-1953) (bilete)
Var frå Five gard i Stod ved Steinkjer og voks opp i ei familie med sterke norskdomsrøter. Faren Eilert Five starta eit av dei første ungdomslaga på bygdene i 1873. Signe gjekk på Mære jordbruksskole og på Industriskolen i Oslo. Etter at ho såg leikframsyning med leikarringen til  Det norske spellaget i 1912, melde ho seg på leikkurs og vart snøgt ein dugande dansar. Ho byrja snart sjølv å halde leikkurs i Trøndelag, og gjorde det i mange år. Likeeins var ho lærar på mange kurs for leikleiarar i fylkeslaga. Ho la også ned eit stort arbeid for å gjenskape og ta i bruk att dei gamle trønderbunadane og dei fine kvitsauma pannelina.
    
Johan Austbø (1879-1945)
Austbø var lærar, dansar, kjøkemeister, folkekulturformidlar og diktar. Han voks opp i Ikjefjorden i Sogn , vart lærar, gift med Karolina Bøthun frå Fresvik, budde ei til i Os ved Bergen, men flytte seinare til Skotselv i Øvre Eiker der han var lærar og budde resten av livet. Han var ein ihuga norskdomsmann, var aktivt med i ungdomslag og leikarbeid og i Den norske folkeviseringen i byrjinga på 1920-talet. I 1939 song han nokre folkeviser i Folkemusikkhalvtimen, mellom anna visa "Den svalande vind" som han hadde skreve teksten til sjølv. Denne visa vart seinare kjent som ei folkevise frå Telemark då Lillebjørn Nilsen song ho inn på plate på 1970-talet.
 
Ove Moripen (1924-1998)
Han var frå Froland nær Arendal, og tok apotekareksamen i Oslo i 1951, og arbeide som apotekar i nokre år i Molde og så i Oslo. sidan arbeidde han mange år i Norges Apotekerforening. I 1971 fekk han løyvet til Løveapoteket i Hamar, og dreiv det til han vart pensjonist i 1994. Han gav også ut ei 100års- jubileumsbok for dette apoteket. Over alt der han budde var han aktiv innan folkedansen, heilt frå til ungdom til han vart sjuk kort tid før han døydde. Han var aktiv i BUL Molde, i Leikarringen i BUL i Oslo og var med å starta Folkedanslaget Sølja i Hamar. I Sølja var han også leiar i mange år. Han var også der med å rekonstruere Hedemarksbunaden. I fire år på 60-talet var han leiar i Leikrådet i NU. I 1963 var han stemnegeneral for den Nordiske folkedansstemna i Oslo, og han ivra sterkt for nordisk samarbeid innan folkedansen. Kona hans heitte Liv og dei hadde dottera Siri. Han fekk kongens fortensmedalje for arbeidet sitt.
  
Åsta Holth (1904-1999)
Ho voks opp og budde i Grue på Finnskogen.
Ho var aktiv i det frilynde ungdomsarbeidet heile livet, frå ho gjekk på leikkurs før ho vart komfirmert. Ho var dansar og leikleiar, aktiv i bunadarbeidet, innan teater og i lokalkulturen og den finske innvandrarkulturen på Finnskogen. Ho vil likevel særleg bli hugsa som forfattar av romanar og skodespel. I lokallaget Grue Finnskog var ho formann og styremedlem, og var aktiv i Fylkeslaget Varden der ho vart heidra med Varden-prisen. Ho gjorde eit stort arbeid for både kvinne- og mannsbunaden på Finnskogen. For teateramatørar skreiv tre skodespel. Politisk var ho overtydd kommunist.  I 1995 vart ho heidra med ei byste utafor ungdomshuset Skogheim laga av Skule Vaksvik.
   
Victor Krüger (1905-1995)
Han var frå Fusa, og kom tidleg med i ungdomslagsarbeidet, ikkje minst med amatørteater. I 1946 kom han til Oslo og vart sekretær i Oslo Fylkeslag (seinare BLS) og gjorde der eit stort arbeid. I 1947 fekk han også stillinga som landsstudieleiar i NU og i arbeidsutvalet i Statens folkeopplysningsråd. Han arbeidde også mykje i samnemnda for studiearbeid, først som sekretær, så formann frå 1948 til 1953 og frå 1961 til pensjonsalderen. I 1950 gav han ut boka "Kort og klårt om studieringen", ei bok som vart mykje nytta av ordstyrarar og lagsleiarar. Han var styremedlem i Det Norske Teateret i 20 år og styreformann i Riksgalleriet i 15 år. Som pensjonist flytta han attende til heimbygda Fusa.
   
Halldis Moren Vesaas (1907-1995)
Ho var frå Mora i Trysil og dotter til den sentrale forfattaren og NU-leiaren Sven Moren og Gudrid Breie frå Ål i Hallingdal. Ho var mykje med i ungdomslaget heime i Trysil som ungjente, men også i vaksen alder var ho oppteken av det som gjekk føre seg innan ungdomslagsrørsla og målrørsla, sjølv om det var som forfattar og omsetjar ho gjorde sin store innsats. Som småjente fekk ho oppleve Hulda Garborg instruere folkeviseleik i ungdomslaget heime, og i konfirmasjonsalderen gjekk ho sjølv på leikkurs med Klara Semb. Ho var også i unge år med på amatørteater, og var redaktør i det handskrevne bladet  i ungdomslaget "Trysil-Knut" i Trysil. Då ho flytta til Oslo, arbeidde  ho ei kort tid på lagskontoret til Oslo Fylkeslag. På Lillehammer i 1949 var ho første kvinnlege stemnetalaren på eit NU-stemne. Etter at ho gifta seg med Tarjei Vesaas og flytta til Vinje, gjorde ho mykje i ungdomslaga der også, mellom anna som formann i ungdomlaget i Ytre Vinje rett etter krigen. I 1951 skreiv ho biografien "Sven Moren og heimen hans" og seinare to minnebøker (1974 og 1976) om samlivet med mannen sin.
    
Anders Vassbotn (1868-1944)
var frå Volda på Sunnmøre, gjekk Aasvejens folkehøgskole i Hornindal, og vart ein av dei fremste leiarane for den frilyndte ungdomsrørsla både på Sunnmøre og i landet. Han var i styret for Noregs Ungdomslag i 1896-1898 og 1899-1907. I Summnøre frilyndte ungdomssamlag var han styremedlem 1895-1904 og tre periodar var han formann. Han var den som tok initiativet til det første ungdomsstemnet på Sunnmøre i Volda 1894. Desse stemna vart svært omtykte i åra framover. Vassbotn skreiv mykje i frilynde ungdomsblad, gav ut fleire skodespel for amatørteater og fleire diktsamlingar og andre bøker. Han er særleg kjent for den mykje brukte songen "Å leva det er å elska" (dikta truleg i 1893). Vassbotn var ordførar i Volda 1910-1913, stortingsmann for Venstre 1913-1930, mykje av tida formann i universitets og fagskolenemnda. Frå 1939 var han med i Nobelkomiteen.
  
Sven Moren (1871-1938)
var gjennom mange 10-år ein av dei mest sentrale personane i den frilynde ungdomsrørsla og i Noregs Ungdomslag. Han var odelsgut til Mora i Trysil, og var bonde og forfattar. I unge år var han svært aktiv i ungdomslaga i Østerdalen både som talar, inspirator og lagsbyggjar. Han var formann i NU 1899-1901 og var så med i styret heilt til 1919 - dei 4 siste år som formann. Saman med Edv. Os  redigerte han NU sitt 25-års jubileumsskrift. Han ga også ut "Songbok for skular og ungdomslag"  som kom i 7 opplag og vart svært mykje brukt i heile landet. I 1907 gifta han seg med Gudrid Breie frå Ål, som Klara Semb skal ha presentert han for på landsstemnet på Lillehammer i 1905. Sven Moren var ein framifrå talar, og vart svært mykje brukt som talar både i ungdomslag og andre lag, og han reiste som ferdatalar i NU i svært mange år til heil innpå 1930-talet. Han hadde ein eigen evne til å få kontakt med folket når han tala, var elegant og hadde humor. Han ga ut mange bøker, mellom dei den sjølvbiografiske "Gardguten og spelemannen" og i "Møte og minne" frå 1939 fortel han både om seg sjølv og andre han møtte. I 1951 gav dottera Haldis Moren Vesaas ut biografien "sven Moren og heimen hans".
   
Jens A. Myro (1921-2002) (bilete)
Jens A. Myro var i mange 10-år den fremste spelemannen i Øvre Hallingdal og ein av dei aller fremste dansespelemennene i landet. Då Jens A. Myro tok til å spele som 4-åring, hadde han ein rik speltradisjon å ause av både i slekta og heimbygda Ål. Denne første fela var det den kjende spelemannen Bråta-Per eller Peder Olsen som laga - han var bror til oldefar til Jens på farssida. Bråta-Per hadde vore tambur i det militære og var kjent bjørnejeger. I farsslekta hans finn vi også storspelemannen Ola Dekko (1858-1949) og sønene hans Knut (1885-1964) og Bottolv (1897-1973). Ola Dekko hadde elles ein yngre bror som var god spelemann og også heitte Ola Dekko, så den eldste vart kalla "Store-Dekken" og den yngste "Vesle-Dekken". Oldefar til Jens på morssida, Ola Jensen Myro (Myreguten 1817-?), var også ein viktig tradisjonsberar  ikkje minst spel frå heimstaden sin Nes etter Gudbrand-Østen og Gudbrand Skjellerud. Viktigaste læremeisteren til Jens var sambygdingeane Sevat Sataøen (1892-1962) og Olav Sataslåtten (1891-1972). Jens vart yrkesmilitær og arbeidde ved HV-skulen på Torpomoen til han vart pensjonist i 1981. Han vart gift med Anne Halvorsgard i 1947 og dei fekk to born. Gjennom heile livet var Jens ein sers aktiv spelemann, i spelemannslaget der han og var musikalsk leiar i mange år, på dansekurs, på mange kappleikar, konsertar i inn og utland og i gjestebod, mellom anna over 90 bryllup. Til saman var han spelemann på langt over 1000 ulike oppdrag. Han var den første som spela i ei kyrkje i Hallingdal  (i gravferda til Hans Nestegard) og vart i 1994 utnemnd til kyrkjespelemann i Ål.  Han var i 14 år lærar ved musikkskulen i Ål. Gjennom åra var han spelemann på ei lang rad utanlandsturar. Han spela svært ofte for dansarar på kappleikar. Han var med på over 40 Landskappleikar. På ein Landskappleik spela han for 22 par! Myro var også ein sers flink fotograf og tok ei mengd bilete frå spelemannsmiljøet. Ein del av bileta er med i den biletboka han gav ut i samarbeid med LfS. Jens spela ofte i radioen og spela inn plater. Lp-plata "Me spelar til dans" frå 1979 med Torleif  Stave på torader, vart nominert til spelemannsprisen. I 1997 kom soloplata "Hallingspel" der mange av dei beste danseslåttane hans er med.  Som pensjonist arbeidde han på Bygdearkivet i Ål og bygde opp eit stort arkiv med gamle bilete frå heimbygda og ardre kommuner i Hallingdal. I 1989 vart han æresmedlem i LfS.
 
Anders C. Kleven (1855 - 1909) (bilete)
Anders Christensen Kleven var fødd i Krødsherad men budde det meste av livet i Christiania der han var ein svært kjent felemakar og spelemann. I ungdomen var han 3 år i USA og lærde felemakararbeid hjå Peterson i Chicago og Schubert i St. Paul. Attende i gamlelandet starta han felemakarverkstad i Christiania. Han hadde verkstad ulike stader, men i 1904 etablerte han seg i Tollodgt. 28 den han fekk stor musikkforretning og fiolinmakerverkstad. I 1903 fekk han 400 kr i reisestipend, og var då innom Hill  i London og fleire kjente verkstader i Tyskland, mellom andre Giuseppe Fiorini. Ein reknar med at Kleven laga ca 130 hardingfeler og 100 fiolinar. Han fekk gullmedalje på utstillinga i Bergen i 1898 og bronse på verdsutstillinga i Paris i 1900. Verkstaden til Kleven vart i desse åra eit senter for felemakarar og spelemenn i Christiania. Mange spelemenn, fiolinistar, komponistar og andre møttest der og vart svært godt mottekne. Kleven vart grunnleggaren for felemakartradisjonen på hardingfele i hovudstaden, ein tradisjon som var svært levande i mange 10-år frå hudreårsskiftet og framover. Mellom dei hardingfelemakarane som fekk opplæring hjå Kleven var Gunnar Røstad, Torleiv Frøysaa, K.Ø. Rudi og Ole G. Skogly. Også eit par av sønene hans.  Kleven produserte sin eigen felelakk og laga også ein eigen felemodell som han brukte ein del. Han forlenga hardingfelemensuren til ca 32 cm og sette lange understrenger på hardingfela. Han var truleg også den første som tok i bruk den roseornamentikken som vart vanleg for Christiania-tradisjonen i hardingfelebygginga. Då A.C. Kleven døydde, dreiv sonen harns Erik Kleven saman med fiolinmakaren Volkmann verkstaden vidare nokre år. Som nemnt var A.C. Kleven også ein dugande spelemann, og hadde lært spel av Gudbrand Skjellerud som ung. Han var i mange år fast spelemann i norskdomslaget "Den Nationale Forening", og heldt også konsertar. Dei fleste av desse opplysningane er henta frå boka om Gunnar Røstad som Kjell Chr. Midtgaard ga ut i 1997.
   
Knut Ø. Rudi (1878 - 1972) (bilete)
Rudi var ein av våre mest kjente felemakarar i første helvta av 1900-talet. Han var også ein framifrå spelemann. Knut Øysteinson Rudi var frå Heggenes i Øystre Slidre. Han lærde å spele som ungdom i heimegrendene og byrja også å lage feler. Då han var 19 reiste han til Kleven i Oslo for å bli svenn, og hadde med seg ei fele han hadde laga. Kleven kjøpte fela for kr 35, men vekeslønna på kr 6 som Kleven kunne betale, var for lite til å leva av, så han drog attende til Valdres og arbeidde på ein nekkarverkstad. Året etter, i 1899, kunne Kleven betale kr 18 per veke, og Rudi byrja i felemakerlære, og var læregut hjå Kleven i 3 år. Gunnar Røstad arbeidde på denne tida også hjå Kleven, og Rudi lærde også av Røstad. Så dreiv Rudi eigen verkstad i Oslo fram til ca 1908 då han reiste attende til heimbygda. Her heldt han fram med felebygging og reparasjonar. I 1921 hadde han eit opphald på 3 månader i Tyskland og Østerrike for å lære meir om felebygging, og gjekk i lære mellom andre hjå Johan Stübiger som var felemakar for den keisarlege operaen i Wien. Rudi vart særleg kjent for felestrengene sine "Fanitullen", som i mange år var nesten einerådande i landet. Hjå Kleven lærde han å spinne strenger, og konstruerte sjølv ei strengemaskin då han flytta attende til Valdres. I 1926 laga han ei strengeslipemaskin som kunne slipe 60 strenger samtidig. Til saman skal Rudi ha laga ca 100 hardingfeler og ca 100 vanlege feler. På Jubileumsutstillinga på Frogner i Oslo i 1914 fekk han sølvmedalje, og på ei utstilling på Notodden fekk han gullmedalje. Rudi dreiv ikkje serieproduksjon av feler, men eksperimenterte heile tida. I seinare år freista han å la hardingfela få ei form som likna mykje på fiolinen. Stolen han nytta til hardingfelene likna på fiolinstolen, men det var mindre vellukka. Rudi laga også mange langeleikar og munnharper. Som nemnt var Rudi ein dugande spelemann og spela særleg mykje saman med sabygdingen Ola Okshovd. Han deltok på mange kappleikar og i seinare år var han ofte domar. På kappleiken til "Den Nationale Forening" i Christiania i 1902 delte han førsteplassen med Anders Stubberud. Dei fleste av desse opplysningane er henta frå boka om Gunnar Røstad som Kjell Chr. Midtgaard ga ut i 1997.
   
Torleiv Frøysaa (1867 - 1949) (bilete)
var felemakar og spelemann frå Hornnes i Aust-Agder. Han var av gamal spelemannsætt  og både faren, bestefaren og fleire av brørne hans var spelemenn, med røter frå Frøysaa i Iveland. Som ung lærde han både Frøysaa-spel og spel frå Frøyrak, særleg av Pål O. Frøyrak. Han tok utdanning som lærar og busette seg på Gjøvik der han budde storparten av livet. Han spela orgel nokre år, men sidan var det interessa for felespel og felebygging som dominerte. Han reiste rundt om i landet og lærde spel av mange kjende spelemenn, som Wilhelm Sorteberg, Gunnulf Borgen, Torkjell Haugerud, Arne Bjørndal, Haldor Meland, Sjur Helgeland, Truls Ørpen og andre. Han deltok på kappleikar og gorde det godt. omkring 1900 fekk han interesse for felebygging. Etter å ha dreve litt for seg sjølv, var han ei tid hjå Kleven i Oslo og ei tid hjå Gunnar Røstad som han rekna for viktigaste læremeisteren sin. Han bygde om og reparerte ein god del fiolinar, men av nybygging vart det berre hardingfeler. Han har truleg bygd ein del over 100 til saman, mange av dei med svært høg kvalitet. Frøysaa slutta som lærar i 1927 og flytta attende til Hornnes der han omkom i ein brann 82 år gamal. Dei fleste av desse opplysningane er henta frå boka om Gunnar Røstad som Kjell Chr. Midtgaard ga ut i 1997.
   
Ole G. Skogly (1866 - 1939) (bilete)
frå Råengrenda i Krødsherad var ein god spelemann og felebyggjar. Han lærte spel i Krødsheradstradisjon, men seinare også telespel mellom andre av Torgeir Torgeirson ("Tarjei By'n"), sonen til Myllarguten som verka som musikar og pianostemmer i Christiania. Han byrja å lage feler, og lærde i Christiania ført av sambygdingen Kleven og seinare av Gunnar Røstad. Han budde på fleire ulike plassar, og sume av felene hans er signerte Ole Haugen eller Ole G. Grønlid. Mange av felene han laga hadde sers god tonekvalitet, og nokre usignerte feler han ein trudd har vore Røstad-feler. Dei fleste av desse opplysningane er henta frå boka om Gunnar Røstad som Kjell Chr. Midtgaard ga ut i 1997.
     
Gunnar Røstad (1874 - 1949) (bilete)
Gunnar Røstad var den fremste hardingfelemakaren på 1900-talet, kanskje den beste gjennom alle tider. Han var den leiande i det blomstrande felebyggarmiljøet i Christiania i dei første 10-åra av 1900-talet. Røstad-felene er av mange spelemenn rekna som dei beste vi har, og dei er selde til høgre pris enn noko andre hardingfeler. Mange av dei beste spelemennene i landet har brukt eller bruker Røstad-feler. Likevel er mennesket Røstad gløymt av mange, og han har fått lite ære for det framifrå arbeidet sitt. Kjell Chr. Midtgaard, som i 1997 gav ut ei gild bok om Røstad, meiner det har samanheng med alkoholismen hans og det tiltakande sosiale forfallet. Dei fleste opplysningane om Røstad i denne artikkelen er henta frå denne boka.
Gunnar Martinius Andersen Røstad var fødd i Øvrebø nedst i Setesdalen. Faren var Anders Gunnarson Homme fødd i 1850 og mora Tomine Andreasdatter frå Lillesand fødd 1851. Det var 5 gutar og 5 jenter i barneflokken og Gunnar var eldst. Sjølv om mora mislikte det, byrja Gunnar tidleg å spele fele og lærde av faren og bygdespelemannen Jon Løyning. Både faren, bestefaren og oldefaren dreiv med felebygging, og Gunnar bygde tidleg si første fele, og var den einaste av søskjena som førde tradisjonen vidare. Det var den vanlege fela som vart nytta der då. Gunnar lærde felemakararbeid av Fredrik og Olav Øverland og av ein omreisande felemakar frå Tyrol. Då var Gunnar i 15-års alderen. Som 16-åring fekk han seg arbeid på ein mekanisk verkstad i Kristiansand, og frå 1891 i Kragerø der han var hotellgut i halvtanna år. I Kragerø fekk han høyre storspelemannen Leiv Sandsdalen frå Seljord som heldt konsert på hardingfele. Møtet med hardingfela og det gilde spelet gjorde eit sterkt inntrykk på attenåringen, og sette merke på han for livet. Hausten 1894 reiste han til Sandsdalen i Seljord for å lære haradingfelespel og felebygging. Han var der i 2 månader og betalte kr 15 per veke. Sandsdalen hadde då den vidgjetne fela "kjempa" som den kjende felemakaren Erik Johnsen Helland hadde laga, og han fekk også kjøpt seg ei fele etter han. Etter denne tid vart felene til Helland det store føredøme for  Gunnar Røstad. I 1995 deltok han for første gong på ei feleutstilling i Vennesla og fekk fin omtale og premie og fekk fela seld for ein nokså stor sum. I to år gjekk han no på underoffiserskulen i Kristiansand og vart korporal. Hausten 1898 vart han politikonstabel i Tønsberg og møtte der Hilda Marie frå Stokke, som han seinare gifta seg med. I 1900 vart han politikonstabel i Christiania til han slutta i politiet i 1903. Etter dette hadde han ulike jobbar, i Ligningskommisjonen, som vaktmester på Holkemuseet, på Østbys skifabrikk på Bryn og i Hagens sportsbutikk i Kirkegata. Her laga han skiutstyr til kongen og dronninga og fiskestong til kronprins Olav. Han var også med på å lage skiutstyr til Roald Amundsens sørpolferd. I desse åra bygde Røstad  feler på fritida - mest hardingfeler. Med sitt gode handlag og musikalitet vart han snøgt svært dugande. Desse åra arbeidde han mykje i verkstaden til A.C. Kleven  i Tollbugata 28 og fekk lære av han og andre der.
Frå  1905 fører han seg opp som "violinmager" i adresselistene. Han bur då i Mariboesgt. 14 med kona og to born: Torbjørg (1902), Asbjørn (1904) og her har han også verkstaden sin. Dei to yngste borna kom seinare: Gunnar (1907) og Harald (1909). I 1907 får han sitt første reine verkstad i eit fint lite rom i 3. etasje i bakgården i Lilles Grændsegade 5, og frå no av lever han som felemakar resten av livet. Denne verkstaden har han heilt til 1917, og her blir det snart eit senter for spelemenn og feleinteresserte. I desse åra lagar han ei lang rad framifrå hardingfeler og vanlege feler, ved sidan at at han også reprete feler. Han hadde fullt opp av arbeid både pga at han gjorde så fint arbeid og pga at han alltid heldt lav pris. I 1910 kjøpte den unge dugande spelemannen Eilev Smedal frå Seljord ei framifrå fele. Fela vart øydelagt og han kjøpte ei ny god fele i 1912, som han brukte i sine kjente plateinnspelingar. I 1910 laga han også den fela som seinare vart Torleiv Bolstad sitt gode instrument. Frå 1910 byrja han å nummerere felene han laga. Som nemnt tok Røstad modell av felene til Erik Johnsen Helland, men gjorde etter kvart ein del endringar særlge med lakkering og tjukkleiken på platene. Han var også påverka av Kleven og av utanlandske felemakarar som arbeidde hjå Kleven, til dømes tyskeren Volkmann og italienaren Tropea Saravio.
På  Jubileumsutstillinga på Frogner i 1914 var det også feleutstilling, og der deltok også Røstad med ei fin hardingfele - Jubileumsfela. Han fekk sølvmedalje for fela, saman med Olaf G. Helland, K.Ø. Rudi medan J. Rummelhof-Hansen var den einaste som fekk gullmedalje. Røstad var nok skuffa fordi han ikkje fekk gullmedalje for fela si - det betydde også mykje økonomisk. I 1917 laga han også ein kopi av "Skattkammerfiolinen" av Gasparo da Salo frå 1532, og som Ole Bull kjøpte i 1842. Den fela er no i USA.
Etter eit år som fiolinmakar hjå Ole Olsen  får han seg ein ny verkstad i Eilert Sundtsgr 27 på Briskeby. Det var ein stor verkstad i 1. etasje med utstilling av feler i vinduet, og privatbolig i 2. etasje. Tida framover skulle bli høgdepunktet i Røstad si karriere og her laga han mange av dei beste instrumenta sine. Nesten alt han laga var bestillingar. Dei to sønene hans arbeidde også i verkstaden, men dei dreiv det  ikkje langt i faget. Henrik Gjellesvik si fele "Brita" vart laga i 1919, Alfred Maurstad si fele i 1923. Likeeins felene til Lorentz Hop, Arne Bjørndal, Klaus Sande, Torleiv Nestegard, Olav Groven, Truls Ørpen, Olav Aukrust, Sjur Helgeland. Av andre kjende spelemennn som hadde fått seg Røstadfele kan nemnast brørne Eilev og Gunleik Smedal, Jon Rosenlid, Haldor Meland og Torkjell Haugerud. På nokre få av felene frå denne tida er det eit spesielt fint skore kvinnehovud. Det var det den framifrå treskjeraren Berdines Kaland (1878-19??) som hadde gått i lære hjå Lars Kinsarvik frå han var berre 15 år, som hadde utført. Han hadde ei tid verkstad i Pilestredet i Kristiania. Røstadfeler nytta også andre kjente spelemenn som Eivind Moe, Magne Manheim, Kjetil Løndal og Sigbjørn B. Osa.

Røstad likte å arbeide åleine, men i kortare tid var det ofte folk som arbeidde hjå han for å lære. Av kjende felemakarar må nemnast K. Ø. Rudi, Torleiv Frøysaa, Ole G. Skogly, Erik Kleven, Kjetil Flatin og andre.

Etter kvart vart det meir reparasjonar og mindre nybygging av feler - særleg vart det færre nye hardingfeler. Han flytta frå den fine verkstaden på Briskeby, og etter kvart vart det svært ofte at han bytte verkstad - og gjerne til ein dårlegare enn han hadde før. Gjerne budde han i verkstadrom i ei seng i ein krok. I 1925 flytta han til Stortingsgata, i 1926 til Vålerenga over ein hestestall, og etter to år til Rosenkrantzgate. Prisen for ein nylaga fiolin låg no gjerne på 200-300 kroner. Han flytta verkstad til saman over 20 gonger. I to år frå 1937 til 1939 heldt han til  i "Katakomben" i kjellaren på BLS-huset i Nordahl Brunsgt 22 der skrivaren Kåre Solheim skaffa han verkstad. Også her laga han fine feler, mellom anna den svært fine "Gullfela" som Ingvald Hop kjøpte. Den site verkstaden og husværet hans var i bakgarden i 2. etasje  i Brugata 6B.
Av kjende spelemenn som ofte var innom Røstad i seinare år nemner vi Kjetil Løndal, Eivind Groven, Sigbjørn Bernhoft Osa, Truls Ørpen, Magne Manheim, Trygve Christiansen, Rolf Bækkelund, Jon Anfinsen og kunstmålaren Birger Harm. Kjetil Løndal overtok forresten den kjente fela "Røstadkjempa" etter spelemannen Olav K. Lie ("Sotaren") frå Fyresdal.
Sjølv om det var mange i Oslo som kjende Røstad godt, var det berre to som møtte fram i gravferda hans - sonen Harald i tillegg til spelemannen Arne Røine frå Valdres. I bøker om folkemusikk og felebygging er Røstad nesten ikkje nemnt i det heile. Etter han var død kjøpte Norsk Folkemuseum alt verktyet som var att etter Røstad. I sitt 70. år meinte Røstad at han hadde laga 133 hardingfeler og 268 fiolinar. I boka si fortel Midtgaard at han kjenner til 110 Røstad-hardingfeler her i landet. Røstad nytta stort sett utanlandsk materiale i felene sine, materiale han kjøpte i dei største forretningane i Oslo. I hardingfelene nytta han også ein god del norsk materiale. Han brukte ofte svartor i botnen og selje i sargen. I halsen brukte han nesten alltid bjørk.
  
Jørgen Tjønnstaul (1894-1985) (bilete)
Jørgen Tjønnstaul er ein av dei fremste spelemennene på 1900-talet, han merka seg ut både med spelestilen sin, historiene sine og veremåten sin. 
Knut Buen hermer Sigbjørn B. Osa etter ein kappleik: "Ein annan ljod i bjølla vart det då Jørgen steig inn på scena, med fela i ciss og vel så det. Det var som døra kom på vidt gap mot villmark og fjell, og vindgusten stod inn så det lyfte seg i romet. Godt på ein kant med skjurteflaket karslag halvt utanpå buksa og hårluggen som ei nøkkemån for augo, stirande kvast under buskute bryn. Den karen tron ingen ordførar, han presenterte seg sjølv. Fyrst kom ei soge, den naudsynte informasjon, og så byrja "Vesslemøy" til synge sitt høgstemte mål. Skirande klårt og blankt som brevatn i mosegrodde bekkefar let ho, med slåtten kom dettande dristug som fossar i svimlande stup".
Han vart fødd i fattige kår på Tjønnstaul på Seljordsheia. Faren Olav var spelemann og sogeforteljar og fortalde over 100 eventyr til samlarane Rikard Berge og Knut Loupedalen. Av han lærde Jørgen å spele. Jørgen var yngst av 3 syskjen. Mora og søstra døydde då han var 5 år, broren noko seinare og faren døydde då Jørgen var 16 år. Han flytta då heimanfrå, budde ei tid i Morgedal og så Brunkeberg, før han i 1923 flytta til Rauland der han gifta seg og rydda seg gard. Det vart mange tunge tak. På spørsmål om korleis det gjekk skal han ha svara: "Eg slæst med armodi, og det er uviss kven som vinn". Huset hans brann ned, og Tjønnstaul skal ha fortalt at alle spelpokalane som var i huset "rann ihop til ein sylvklump så stor som eit barnehovud". Han deltok på ei rad kappleikar, godt over 200 til saman, med gode resultat. Han vann 60 første- og andre-premiar på landskappleikar. Første kappleiken var i Flatland i 1912, og den siste rundt 1970. Han sigra på Landskappleiken i Morgedal i 1936. 
Tjønnstøyl utvikla ein framifrå teknikk både med bogen og venstrehanda. Spelestilen stilte store tekninske krav både til fingring og bogebruk. Han stilte fela si uvanleg høgt, spelte med mykje improvisasjon og sume kalla det "villspel". Han spela ofte i NRK, ikkje minst dei første åra, og det finst opptak med han heilt frå 1930 - ei særleg kjent og omtykt tolking av gangaren "Førnesbrunen". Til saman har NRK ca 50 slåttar i opptak. Tjønnstaul bygde ut og omforma slåttar, og han laga også ein del slåttar sjølv. 
I 1994 vart det reist minnestein over Jørgen Tjønnstaul på fødestaden hans og eit relieff laga av Knut Skinnarland på Akademiet i Rauland. Ein av dei som lærde mest av Tjønnstaul var Knut Buen, og han ga ut boka "Jørgen Tjønnstaul". Tjønnstaul fekk Myllargutmedaljen i sølv og heidersmedalje frå LfS.
    
Ragnvald Lunde (1914 -2003) (bilete)
Ragnvald Lunde var ein dugande spelemann, både på flatfele og hardingfele, og ein dugande dansar saman med kona Anna. Han var fødd i Hornindal, budde nokre år på Stranda, og 10 år i Molde. Frå 1963 budde han resten av livet i heimbydga, der han var bakar. Han vaks opp med hardingfela, og førde vidare spelet etter karar som Lars Tomasgård og Ola Kjellstad og Lar og Andreas Hjellbakk. Men han brukte også mykje vanleg fele, slik det var i det gamle Hornindalsspelet. Heimattkomen vart han ein drivande leiar for Spelemannslaget, og "Småhonndølene" og seinare noko også "Honndalstausene". Lunde stilte strenge krav både til seg sjølv og andre, i spel så vel som dans. Han laga også ca 50 eigne slåttar. Han var heiderlagsmedlem både i Hornindal spelemannslag og i Landslaget for spelemenn (1979). Han fekk Sogn og Fjordane sin folkemuskkpris (saman med kona) og Kongens fortenstmedalje i sølv.
  
Jon Stuvøy (1915 - 2003) (bilete)
Han var frå Hjartdal i Telemark, men budde meste tida i Skien frå 1954, der han etter kvart vart fylkesagronom til han gjekk av i 1982. Han spela hardigfele, men gjorde sin største innsats som organisasjonsmemenneske. I 1960 var han med å skipa Spelemannlaget Vårlengt, og sat i styret i sju år, dei siste 6 som formann. Han sat i styret for Torkjell Haugeruds minnefond frå starten i 1966, og var formann i styret frå 1975 heilt til 1995. I 1971 fekk han i stand "Folkemusikk opplæringa i Telemark" og gjorde mykje arbeid der til 1986. Han var også i styret for NFD i 1993. Frå 1967 til 1973 var han i styret for Landslaget for Spelemenn, dei siste 3 år som leiar. Han gjorde også ein stor innsats som folkemusikk-skribent, og hadde mange artiklar i Spelemannsbladet. Han hadde ca 30 folkemusikkhalvtimar i NRK. Han var heidersmeldlem i Spelemannslaget Vårlengt, Telemark Folkemusikklag og Landslaget for Spelemenn.
   
Ole C. Prytz  (Klas-Ola) (1852-1937) (bilete)
Han var fødd og budde heile livet på Klasvollen i Galåen nokre kilometer utanfor Røros, - som gardbrukar, snekkar og spelemann. Han var ein dugande spelemann, men er mest kjent for notesamlinga si - han skreiv ned alt han kom over av folkemusikk. Han vart gift med Enfrid Andersdatter Prytz (1859-1923), og dei fekk 10 born. Det var Enfrid som mest dreiv garden. Klas-Ola lærde notar av læraren sin kirkesanger Christen Evensen (1818-1901) på Røros. Klas-Ola lærde spel mellom anna av den kjende spelemannen Smed-Jens - Jens Johnsen Selboe (1804-1888). Smed-Jens skreiv opp slåttar (utgjevne og bearbeidde av Bjørn aksdal), og det var nok han som inspirerte Klas-Ola til det same. Klas-Ola skreiv ned slåttar heilt frå 1887 til han døydde, nærast all slags musikk polsar, gamaldans og meir "moderne" tonestykkje. Han komponerte også ein del sjølv.  Det var mange spelemenn som kom innom Klas-Ola, mellom andre Bikkje-Fredrik, ein dugande taterspelemann som farta rundt med heile sitt jordiske gods på ryggen: ei fiskestong, ei fele, ei børse og så ein harehund. Han hadde også god kontakt med slåttesamlaren Anders Haugen (1852-1927) frå Ålen. Det var få som fekk sjå notebøkene han Klas-Ola, men den yngre spelemannen Einar Galåen (1913-) var god ven med Klas-Ola og fekk skrive av notebøkene hans frå 1929 og frametter. Einar ga i 1988 ut boka "Rørosmusikken i polstakt", ei samling med 222 polsar, og denne inneheld mange av polane til Klas-Ola.. I "Årbok for norsk folemusikk 1999" har Ingvils Prøsch ein lengre artikkel om oldefar sin Klas-Ola.
   
Holger Aresvik (1883-1938)
Han var frå Aure på Nordmøre. Han var av ei gåverik slekt, og tippoldemor hans var av den kjende Kofoed-slekta, der også namnet Holger kjem frå. Han byrja tidleg å spele fele, og var alt ein kjent spelemann då han vart brannskadd på venstre-handa så fingrane vart stive og det vart vanskeleg å spele. Etter ei tid gjekk han over til å spele "keivhendt". I "Spelemenn på Nordmøre" fortel svogeren hans Bjarne Fuglevaag levande om Aresvik: 
"Holger Aresvik hadde tilegnet seg en mere avansert fiolinteknikk enn som var vanlig for bare slåttespillemenn, idet han spilte meget i høiere posisjoner. Derfor kom han ikke på talefot med hardingfelen, som han også forsøkte seg på. Særlig lydarslåtter og potpurrier over folkemelodier og salmer - men også forskjellige slåtter spilte han i høiere posisjoner. I danseslåttene hadde han en egen eggende rytme som gjorde det vanskelig for folk å holde bena i ro når han spilte, og dette sammen med hans utpregede musikalske fremførelse gjorde ham til en ettertraktet festspillemann.
Til underholdning gikk han langt utover den vanlige slåttemusikken. Potpurrier og variasjoner over salmer og folkemelodier, lydarslåtter av forskjellige slag som "St. Thomasklokkene på Filefjell", "Skjoldmøyane" "Budeiene på Vikafjell" og storslåttar som "Rotnheimsknut"," Siklebekken", og "Bjølleståtten" hørte med i repertoaret til underholdning.
Han komponerte flere slåtter selv - reinlendere, valser, springere og hallinger. Jeg husker et par storhallinger - "Knivskjeihallingen" og "Herre Aresvik", begge bygget over gamle sagn. Den eneste av andre spillemenn i distriktet som jeg vet spilte disse storslåtter var den utmerkede hardingfelespiller Peder Tevik fra Aure. Hvis det ikke foreligger noe oppskrevet etter ham, er jeg redd for at de mest avanserte slåtter etter Holger Aresvik er gått tapt.
Holger Aresvik døde i 1938. Før den tid var han lenge syk. Jeg fikk skrevet opp et par stykker av ham. Det ene er et lydarstykke "Våren kommer", som er bygget over et lesestykke av Alexander Kielland. Det er sol og regn, snøskred og fossedur, vårgidder, fuglekvidder og gjøk o.s.v. Hele denne komposisjonen spilles hovedsaklig i høiere posisjoner, og krever en ganske avansert fiolinteknikk for å bli fremført skikkelig. Likedan er springeren "Farvel til Setra" opptegnet. Før han fremførte disse stykker, leste han "Våren kommer" av Kielland og "Oss ha gjort kå gjerast skulle" av Edv. Storm.
Når det gjelder læremester, tror jeg ikke det er noen bestemt det kan henvises til. Han deltok i spellemannsstevner helt fra sin ungdom av, og han snakket om Maurstad og mange andre som jeg ikke husker navnene på, og han lærte noe av dem alle. Det var i den tiden meget vanskelig å konkurrere på vanlig fele, for det var hardingfela som var anerkjent som det egentige folkemusikkinstrument i den tid. Dette har forandret seg i den senere tid, da hardingfela og vanlig fele konkurrerer på like fot, i hver sine klasser. Såvidt jeg vet spilte Aresvik seg alltid til en eller annen premie ved konkurranser han deltok i. Men noe oversikt over dette tror jeg ikke det er.
Holger Aresvik hadde en høyt utviklet musikalsk følelse. Hans spill var stilrent, og utpreget eggende, rytmisk i slåttespillet. De mere seriøse komposisjoner ble fremført med en innforlivet følelse, som gjorde stort inntrykk på tilhørerne. 
En annen ting som jeg ikke vil unnlate å nevne, ar at Aresvik var en avholdende mann som det fulgte stor respekt med. Ble det antydning til bråk i salen på fester der han spilte, reiste den store røslige karen seg, avbrøt spillet og dempet gemyttene  med en liten tale, og alltid ble han respektert.
Holger Aresvik var maler av fag. Når han reiste rundt i distriktet på maling, fulgte alltid fela med. Det ljomet så ekstra godt og fint i nymalte rom, og det hadde både han  og andre fornøyelse av."
Aresvik var gjennom mange år fast spelemann på dei årlege målmarknadane i Kristiansund.
   
Peder Tevik (1893-1965)
Tevik var frå Aure på Nordmøre og spela fele og hardingfele. Han var av musikalsk slekt både på mors- og farssida. Han var i syttenårsalderen ei tid i Trondheim, og der lærde han også notespel. Han kom tidleg saman med storspelemannen Hallvard Ørsal som spela hardingfele, og med hans hjelp fekk han kjøpt seg ei C.A. Kleven-fele for 400 kr. Dette var ei av to spesielle feler han bygde. Etter dette spela han mest hardingfele. Han vart gift med Marie Bakk og dei fekk seg eit småbruk der dei vart buande i nokså tronge kår. Den eldste av dei fire borna, Ellen, var svært musikalsk og byrja tidleg å spele harpeleik-citer saman med far sin, og dei to spela mykje saman i samkomer og på konsertar. Elles reiste han også på konsertferder saman med Hallvard Ørsal. Elles spela han også mykje saman med Holger Aresvik og Sigurd Øverås. Han vart også med i Nordmøre Spelemannslag heilt frå starten i 1932. Peder Tevik var ein særs god dansespelemann og hadde ei stor slåttekunne. Han var med på kappleikar i Kristiansund og spela i radion saman med dottera Ellen.
    
Sigurd Øverås (1890-19??)
Han budde på Dale ved Kristiansund. Han var ein dugande spelemann og organisator, men mest kjent er han som felemakar. Det var i 1920 han byrja laga feler, og reiste sidan og studerte felebygging i Sverike, Tyskland, Østerike og Tjekkoslovakia. Gjennom 50 år bygde han nærare 700 feler. han var elles sløydlærar i Bremsnes i 30 år. Første fela han laga selde han til Nils Hestnes, og vart taksert til heile 600 kr. Øverås stod i brodden då Nordmøre Spelemannslag vart skipa i 1932, og han gjorde ein god innsats som formann der i mange år. Han var elles domar på ei lang rad kappleikar rund om i fylket. Han hadde også programinnslag i radioen. For arbeidet sitt med folkemusikken fekk han kongens fortenstmedalje.
   
Erik Almhjell (1881-1963)
Han var frå garden Almhjell i Sunndal og var ein svært dugande felespelar. Han hadde musikalsk givnad frå mors si som var av den gåverike Torske-ætta, og ho tralla ei mengd sullar og slåttar. Han lære å spele av ein eldre bror - Ola. I si tid var Erik den sentrale spelemannen i heimbygda. Han arbeidde med tungt arbeid i jord og skog, men dei grove fingrane kunne likevel hantere fela. Han hadde eit stort repertoar av slåttar og Edvard Bræin skreiv opp mange etter han. På den første kappleiken i Kristiansund vart han best av alle frå Nordmøre og fekk 3. premie. Han deltok også i 1920 og då fekk han denne tilskrifta: "Teknikken var det mykje å seie på, men du for eit spel!". han spela også i NRK. han var ungkar til han var langt over dei seksti, men gifta seg i 1948 med Magnhild Havdal frå Tingvoll, kjent som ei av dei aller fremste tolkarane og tradisjonsberarane av gamle folketonar frå Nordmøre. Dei budsette seg på Tingvoll.
  
Magnhild Havdal Almhjell (1894-1985) Bilete
Ho er kanskje den fremste tradisjonsbæraren for vokal folkemusikk på Nordmøre. Ho var fødd i Havdalen på Tingvoll. Mora døydde då ho var lita, og ho voks difor opp hjå besteforeldra på Havdal. Ho lærde mykje tradisjonsstoff av bestefaren  Kristoffer Knutson Havdal (1822-1912)  og av mormora, Magnhild Eriksdotter Havdal, f. Valset (1841-1942). Ho var postberar (frå 1914 til 1947) og gardbrukar og hadde interesser i mange ulike leider i kultur- og samfunnsliv. I 1948 gifta ho seg med spelemannen Erik Almhjell (1881-1963) frå Sunndalen, og dei slo seg til som bønder på garden hennar Åkerfallet på Tingvoll. Det var fleire som gjorde opptak med Magnhild Almhjell, den første var Torleiv Skjøtskift, og i 1954 reiste ho og mannen til Oslo og gjorde opptak med Norsk Folkemusikkinstitutt. Seinare gjorde Rolf Myklebust mange gilde opptak med henne i 1957, 1958 og 1962. Magnhild song mange ulike typer viser, til dømes litterærere viser, salmar, skillingsviser, bygdeviser og sætermelodiar, mellom dei ein kringelhauk. Boka "Songen hennar Magnhild" med musikkassett kom ut på Buen Kulturverkstad i 1994 (ved Olve Utne og Anne Kleivset). I seinare år er det fleire gode songarar på Nordmøre som har brukt mykje av materialet etter Magnhild Almhjell. Magnhild fekk hjerneslag i 1966 og flytta då til Tingvoll aldersheim. Les meir i Wikipedia.
  
Ola Kallset (1895-??)
Ola Kallset var fødd på garden Kallset i bødalen på Nordmøre av foreldra Anders Kallset og Anna Hals. Han var den fjerde i ein barneflokk på sju, og alle dei fem gutane i flokken vart spelemenn. Ola lærte å spele av eldre brør og fekk også første fela si av eldste broren Knut. På ein kappleik i Kristiansund i 1909 spela han på ei hardingfele frå Telemark og 14-åringen fekk ekstrapremie på 25 kroner. Etter dette spela han flatfele i nokre år, men gjekk seinare mest over til hardingfele. På kappleiken i Kristiansund i 1920 fekk han 4. premie, og Alfred Maurstad som fekk 3. premie, rådde han til å kjøpe hardingfele av Langøyli. Det gjorde han og.  I åra frametter spela Kallset mykje rundt om i Nordmørs-bygdene på festar og samkomer. Ofte spela han i fråhaldslag, for han var sjølv fråhaldsmann. I 1933 kjøpte han garden Vågen i Torjulvågen og flytta dit med kone og born. 
I boka "Spelemenn på Nordmøre" av Leif Halse står denne soga:
"I samband med årsstemna i Noregs Ungdomslag i Molde sommaren 1924 var det halde landskappleik der med dr. O.M. Sandvik, Truls Ørpen og Henrik Gjellesvik som domarar. Den gongen var det slik at førstegongs-deltakarar laut prøvespele for domarane. Ola Kallset spela "Storpolsdansen" for Sandvik, som lika slåtten svært godt. Under kappleiken heldt spelemennene til i eit venterom  ved sida av tevlings-salen, medan dei venta på tur, men dei fleste gjekk inn i salen og høyrde på spelet. Da Ola Kallset kom ut i venterommet og skulle finstemme, var fela hans borte. Om ei stund kom ein mann inn i venterommet og leverte fela og sa at han hadde teke feil instrument. Mannen skunda seg ut, og da Kallset skulle stryke på fela, var alle stengene skruva ned, stolen var flytta framover, og ein understreng var borte. Det tok tid før alt var ordna, og det seier seg sjøl at både spelemann og fele var i ulag da han vart ropa inn. Han spela "Seveliden" og "Storpålsdansen" og fekk 3. premie. Men "kameraten" som "hadde teke feil fele", fekk ikkje premie.
   
Gottfred Hans Fabian von Eppingen (1830-1888)
Han var frå Sunndal på Nordmøre og er kanskje den største av alle spelemenn på Nordmøre gjennom tidene. Foreldra hans var Ragnhild Tande frå Lesja og kaptein Reinhardt Eppigen som var sjef for Det Sunndalske kompani. Tippoldefaren var oberst Hans Fabian von Eppigen som var av prøysisk adelsætt. Dei hadde ei tid garden Trøinn i Stangvik, men kjøpte i 1846 Negarden på Åker i Sunndalen. Gottfred tok tidleg til å spele fele. Men faren likte ikkje det, og han brente opp fela. Han ville at guten skulle bli offiser, og sende han på skule hjå kaptein Borchevink på Kvanne. Sjølv om han viste gode evner i skulevegen, vart skulegonga kortvarig, og han fekk seg på ny fele og fløyte og vart snart dugande spelemann, og spela i mange bryllaup og lag rundt i bygdene. Ofte kom han uventa til bryllaupsgarden og konkurrerte ut den spelemannen som var tinga til å spele. Dette førte til mange rare episodar. Ein gong slo dei fela hans full av surmjølk, og ein annan gong vart han stengt inne i eit kvernhus. I to år var han borte og ingen visste kvar han var. Det synte seg at han var i Sverike og reiste rundt med eit sirkus. Der skal han også ha spela for kong Oskar. Han kom heim frå ferda med mange nye slåttar, særleg valsar. Det er truleg grunnen til at ein finn slåttar frå Dalarne i folkemusikken på Nordmøre. Attåt spelemanns-yrket var Gottfred garnbøtar, og om vintrane var han mykje ute ved kysten og bøtte garn. Og fela var sjølvsagt med. Gottfred er mest kjent for valsane sine, sjølv om han sjølvsagt spela den andre folkemusikken. Det er sagt at ein del av valsane laga han sjølv, men det er usikkert. Iallfall har mange valsar fått namn etter han. Han spela dei på ein måte som ingen i disktriktet kunne gjere han etter. Gottfred vart etter kvart nokså lei å drikke, og ofte selde han felene for lite og inkje. Han var lenge utan feleskrin, og gjekk då rundt med fela si i ein klut. Det blir fortalt at han dei siste åra la om livsførselen sin og at han også slutta å spele. 
Om betydninga Gottfred hadde for folkemusikken i distriktet skriv Edvard Brein: "Etter det jeg har hørt om Gottfred Eppingen, såvel fra folk som har hørt ham spille, som fra muntlige overleveringer ellers, var han ikke bare en begavet slåtte-spiller, men også en pietetsfull bevarer av gamle bygdedanser. I sin tid stod han ikke bare som et forbilde for spillemenn i Sunndal, men også for andre viden om. Gottfreds gjerning ble betydningsfull derved at han skapte en sunn, nasjonal spillemanns-tradisjon på Nordmøre." Sjå meir her.
På Nordmøre går det framleis mange historier om Gottfred Eppingen (sjå "Spelemenn på Nordmøre" av Leif Halse). Her er ei av dei: "Paul Tofte åtte skysstasjon på Dovre og hadde femti hestar. Da jordkaren skulle gifte seg, kom det fire karar og baud seg fram som spelemenn. Det var Geit-Fredrik, han Loms-Jakob, og ein til - og så han Gottfred. Desse fire karane stilte seg opp og spela kvar sin gong, og brurfolka skulle så sjøl kåre ut kven dei ville ha. Men da Gottfred hadde spela to slåttar, skjøna dei andre tre at han var den beste og gjekk sin veg.
  
Sigurd Eldegard (1893-1962)
Han var frå Eldegarden i Årdal i Sogn. Han var den eldste i ein syskjenflokk på fire. Han gifta seg i 1921 med Jensina Tomasdotter Holseter (1891-1926) og dei fekk 4 born. Sigurd vart tidleg enkjemann og levde som det resten av livet. Om lag samstundes med at han gifta seg overtok han den veglause fjellgarden Eldegard. Det var mange spelemenn i Eldegard-slekta. Han lærde å spele fele av far sin Søren Eldegard (1868-1946) og seinare av bestefaren, den kjende spelemannen Sjur I. Eldegard (1834-1920). Fire av sønene hans var også dugande spelemenn. Og Sigurd hadde også søskjen som spela fele. Sigurd deltok lite på kappleik, han spelte mest heime. Ca 30 slåttar i alt spela han inn for NRK og Arne Bjørndal. Av yngre spelemenn har Synnøve S. Bjørset teke i bruk mange av slåttane etter Eldegard, og i 2004 gav ho ut ein CD med opptak av Sigurd Eldegard (Ta:lik).
Ole Bull (1810-1880)
Ole Bull vart ein verdskjent fiolinist, og ei legende både i levande live og i ettertida. Men han var også komponist, nasjonal inspirator og ein sann kjennar og elskar av norsk folkemusikk, og gjorde mykje for at folkemusikken skulle få høgre status i samfunnet. Bull var fødd i Bergen, der faren apoteker Johan Storm Bull og Anna Dortea (Gelmeyden) var aktive i musikklivet i byen saman med andre i familien. Bull vart tidleg "vidunderbarn" på fiolin. Første læraren var konsertmester Johan Henrich Paulsen og seinare svensken Mathias Lundholm. Alt som åtteåring kom han med i Harmoniens orkester og som 14-åring beherska han Paganinis vanskelege Capricier. I 1828 reiste han til Kristiania for å studere teologi, men det vart snart berre musikk, mellom anna vart han leiar for fleire orkester. Mellom dei mange venene han fekk i Kristiania var Henrik Wergeland, som kveikte den nasjonale fridomselden hjå Bull. I Kristiania fekk han også oppleve sorga etter Waldemar Thranes  (1790-1828), som døydde ung, og det berømte "Torgslaget" 17. mai 1829. Wergeland ga i 1843 ut ein biografi om Ole Bull, som då hadde gjort stor karriere. I Kristiania byrja han også å komponere, mellom anna til tekstar av Wergeland. Sumaren 1831 gjesta han både Trondheim og Bergen og fekk framført syngespelet Fjeldeventyret av Waldemar Thrane. Denne sumaren i Bergen møtte han Myllarguten for første gong, og det vart starten på eit livslangt venskap. På familie-feriestaden Valestrand hadde han ofte høyrt hardingfelespel, men spelet til Myllarguten var noko ekstra. "Fyrr hadde han ikkje agta stort på surren av hardingfelune; men dette var so kløkkjande godt, at aldri hadde han høyrt maken," skriv Rikard Berge i boka si om Bull. Bull skreiv også opp nokre slåttar etter Myllarguten, og byrja spela hardingfele eit grann. Hausten 1831 reiste han til Paris for å studere og fekk der møte mange store fiolinistar, mellom dei det store førebiletet sitt Paganini. I 1833 reiste han via Sveits til Italia, og i Bologna 25. april 1834 fekk han sitt store internasjonale gjonnombrot som Paganinis arvtakar. Etter eit års tid i Italia, vart det igjen Paris og nye triumfar. På konsertar i England tente han mykje og han kjøpte Guarneri-fiolin og gifta seg med Felicie Villeminot (1818-62). I åra framover var han stadig på konsertreiser rundt i store delar av Europa, Nord-Afrika og Nord-Amerika. Og konsertreiser dreiv han med stort sett resten av livet. Bull hadde utvikla ein eineståande teknikk, var dessuten ein meister i å improvisere og hadde ein mykje flatare felestol enn vanleg (flatare enn på hardigfele) som gjorde at han spela mykje på 4 strengar samtidig. Han var også ein svært karismatisk scenemann. På turneane tente han svært mykje pengar, men brukte også mykje, sjenerøs som han var, og han fekk mange utmerkingar. På konsertane sine brukte han etter kvart mykje av dei komposisjonane han laga sjølv, og potporriar over folkelege og kjente melodiar. Dei fleste av komposisjonane han er blitt borte og berre tre av dei vart trykte medan han levde. I Noreg var det potpourriliknande verket "Et Sæterbesøk" godt likt, og særleg melodien "Sæterjentenes Søndag" som er derifrå. I 1838 var Bull attende i Kristiania, 7 år etter han sist var i byen. Han gav fleire konsertar og det var stor begeistring. Etter svært vellukka konserar i USA i 1843, var han på ny på europaturne, og i 1848 var han nett komen til Frankrike då revolusjonen starta. Etter dette braut han av konsertturneen og reiste heim att til Noreg for å fremje dei nasjonale ideane her heime. I Kristiania heldt han mange konsertar og talar og vart ein viktig inspirator for nasjonalsinna studentar og ungdomar som Vinje, Bjørnson og Ibsen. I 1949 inviterte han Myllarguten til Oslo og dei heldt sin kjente konsert saman i Den gamle Logen den 15. januar med rundt 1500 tilhøyrarar. Dette vart eit viktig steg i arbeidet for å få aksept for den norske folkemusikken og så i "bykrinsar". Seinare vart det fleire konsertar med Bull og Myllarguten, og Myllarguten lærte seg endåtil "Et sæterbesøk". Då han kom til Bergen utpå sumaren 1849 vart sjølvsagt både han og konsertane hans  møtt med stor begeistring. Han ville sette i gang eit nasjonalt teater og han søkte i avisene etter "Damer og Herrer, som vil gjøre Sang, Instrumentalmusik, Skuespilkunst og National-Dans til deres Fag. Interesserte kunne melde seg til Det norske Theater i Bergen". Sidan byens dramatiske Selskab ikkje var i funksjon, og teaterbygget utlånt til danske teaterfolk, var tida lageleg. Den 2. januar 1850 hadde dei opningsforestilling, og det vart ein merkedag for nasjonalt teater i landet vårt. Både aktørane og musikken og dansen var i stor grad norsk, noko av musikken hadde Bull sjølv laga. Utpå ettervinteren kom også Myllarguten og spela. Bull søkte om statsstønad til teateret, men fekk avslag. Bull reiste på konsertturne til USA i 1852 og var der heilt til 1857. Han tilsette Ibsen som forfattar og instruktør og dei oppførte hans to folkevisespel "Gildet på Solhaug" (1855) og Olaf Liljekrans (1856), der det vart nytta norske folkemelodiar og dansar. Då Bull kom attende til Bergen, avsette han styret og den danske kapellmeisteren Ferdinand August Rojahn som styret mot Bulls vilje hadde tilsett i 1854. For å styrke den nasjonale profilen vart Bjørnson engasjert som teaterinstruktør. Men heller ikkje han greidde å gjere teateret så nasjonalt og velukka som Bull hadde vona.
Den nasjonale teater-tanken i Bergen spreidde seg også til Kristiania, og i 1852 starta Christiania Norske Theater, rekruttert frå arbeidermiljøet, i tevling med det "gamle" Christiania Theater. Det var viktig både med norsk språk og at dei tilsette var norske. Etter kvart gjekk det dårleg økonomisk for begge teatra og dei vart slått saman i 1863.
I USA prøvde Bull å realisere storslegne planar om sitt "Oleana" i staten Pensylvania. Men det heile rann fort ut i sanden. Han prøvde også å realisere andre store planar i USA, mellom anna eit forbedra musikkakademi i New York og eit operaselskap, utan å lukkast. Men dei mange konsertane han heldt vart svært vel mottekne ikkje minst i det norske Amerika. Attende i Noreg la han ut på nye konsertreiser. I Kristiania var han saman med Bjørnson og Ibsen ein av stiftarane av "Det nasjonale Selskab" i 1859, og dette fekk mykje å seie for å fremja dei nasjonale tankane innan musikk  og litteratur og teater. I 1863 byrja Bull på eit prosjekt som skulle ta 6 år å fullføre: ombygginga av familien sin fine, men forfalne gard på Valestrand på Osterøy, som han overtok i 1858. I 1872 byrja han bygge den fantastiske sumarbustaden Lysøen på ei  lita øy utanfor Bergen. Familien til Bull, Felice og dei 6 borna, budde fram til 1848 i Paris, men flytta så til Noreg, først til eit hus ved Kristiansand og seinare til Valestrand. Siste leveåret sitt budde Felice i Kristiania, og døydde der medan Bull var på reise i utlandet.
Frå 1864 til 1866 var Bull på turnear i Polen og Russland og hadde nokre lukkelege år. I 1867 reiste han igjen til USA og hadde mange vellukka konsertar ikkje minst i Midtvesten. I 1970 gifta han seg med 20 år gamle Sara Thorp, dotter til ein velståande amerikansk senator, og slo seg til i Cambridge, Massachusetts. I 1974 heldt han vellukka konsertar mellom anna i Italia og i 1975 var han på konsertreise heilt til Nordkapp. I ein samtale med kong Oskar II foreslo kongen at Bull burde spele frå Kheopspyramiden i Egypt, og 5. februar 1876 spela han "Sæterjentenes søndag" frå toppen der. I dei siste åra av livet sitt "pendla" Bull ofte over Atlanteren. Norsk-Amerikanaren Rasmus B. Anderson hjelpte han mykje med konsertengasjement i Midtvesten. I 1979 møttest Edv. Grieg og Bull for siste gong på Grieg sin fødselsdag  på Lofthus i Ullensvang. Til selskapet kom også spelemannen Ola Mosafinn som nett då var slåttekar på prestegarden i bygda.
Då Bull i 1980 kjente at det gjekk mot slutten, fekk han igjen reise til Noreg, og døydde på Lysøen 17. august 1880. Heile Bergen fylgde gravferda til Ole Bull. Ved grava sa Edvard Grieg dette: "Fordi du blev en hæder for vort land som ingen anden, fordi du hævede vort folk op mot kunstens lyse høider som ingen anden, - fordi du var en banebryder for vor unge nationale Musik, en trofast, varmhjertet og aller hjerter erobrende som ingen, ingen anden, - fordi du har nedlagt et frø, som skal spire i fremtiden, og som kommende slægter skal velsigne dig for, - med tusinder og atter tusinder tak for alt dette, lægger jeg i den norske tonekunsts navn denne laurbærkrans paa din kiste."
  
Ludvig Mathias Lindeman (1812-1887)
Ludvig M. Lindeman gjorde eit  utifrå stort arbeid for norsk musikkliv på mange måtar - som organist,  komponist, pedagog, organisator og ikkje minst for innsamling og bearbeiding av norsk folkemusikk.  I hans næraste familie var det også fleire andre som gjorde ein stor innsats i norsk musikkliv. Far til Ludvig var Ole Andreas Lindeman (1769-1857 ) som vert rekna som den fremste musikaren i landet i si tid. Han var organist ved Vor Frue Kirke i Trondheim frå 1802 til han døydde. Han var ein krumtapp i musikklivet i byen, komponerte, underviste, konserterte og samla folkemusikk. Men mest kjent vart han for den første norske koralboka frå 1835. Fleire av søskena til Ludvig var også sentrale i musikklivet.
Faren Ole Andreas Lindeman var frå Surnadal, gifta seg i 1802 med Anna Severine Hickman og dei fekk mange born. Under rettleiing av faren lærde Ludvig seg grunnleggande musikkteori alt som liten, mellom anna kontrapunkt, og frå 12-års alderen vikarierte han som organist for faren. Han lærte seg også å spele cello, og fekk undervisning av dansken F.C. Lemming. I 1833 reiste han til Kristiania, tok artium og førebuande prøver i 1835 og byrja studere teologi. Men etter kvart tok musikken all hans tid. Han samarbeidde nokre år nært med presten Wilhelm Andreas Wexels og redigerte melodistoffet til salmeverket Christelige Psalmer som kom ut i 1840 (og seinare i reviderte utgåver). Boka inneheldt også nokre av Lindemans eigne salmar, mellom dei "Kirken den er et gammelt hus". Ved dette samarbeidet vart han godt kjent med Grundtvig sine tankar og laga ei rekkje melodiar til han salmar. Desse første åra i Kristiania var Lindeman aktiv i Studentersamfundet og var nokre år ulønna musikkdirektør der. Han byrja også eit nært samarbeid med Jacob Marcus Monrad, som seinare vart professor i filosofi, og dei spela begge i "Det musikalske Lyceum" (nedlagt i 1838). Frå 1834 til 1840 var Lindemann tilsett som cellist i Christiania Theaters orkester. Han skreiv også deler av musikken til teaterstykket Campbellerne av Henrik Wergeland. Stykket vart oppført i 1838 og vekte stor skandale ("Campbellerslaget").  I Studentersamfundet vart han også godt kjent med Henrik Wergeland og vart påverka av hans norskdomsarbeid og interesse for folkedikting og folkeviser. I dette miljøet skreiv Lindemann ned nokre av dei første folkevisene han publiserte. Lindeman laga melodibilaget til "Samling af Sange, Folkeviser og Stev" som Jørgen Moe ga ut i 1840. Året etter i 1841 ga han ut "Norske Fjeld-Melodier" som var hans første utgåve av folkemelodiar, arragert for piano.

I 1940 fekk Lindeman stillinga som organist ved Vor Frelsers Kirke - ei stilling som broren Jacob Andreas Lindeman hadde hatt (han vart no prest). Samstundes vart han kantor, og fekk dermed også ansvaret for songundervisninga, mellom anna ved Vaisenhuset og Almueskolen og frå 1945 også ved Borgerskolen. Stillinga som organist hadde han heilt til han døydde i 1887. I 1840-åra fekk mannskorsangen eit stort oppsving, og Lindeman var også aktiv her -  komponerte, dirigerte og var med i styret for det nystarta "Den Norske Studentersangforening". I 1946 søkte Lindeman om reisestipend til utlandet, og vart svært skuffa då han fekk avslag. Året etter var han med å oppretta "Det Philarmoniske Selskab" og fram til 1865 då det vart oppløyst, van han korleiar og visedirigent. Seinare, då Grieg i 1871 stifta Musikforeningen, vart han styremedlem der. Han fekk også ansvaret for å gje ut Waldemar Thranes syngespel "Fjeldeventyret" i klaverutgåve. Det kom ut i 1850, og det vart same året sett opp på Christiania Theater med stor suksess.
I 1843 var Lindeman engasjert i å gje ut Olea Crøgers samling av norske folkeviser, men på uforklarleg vis kom manuskriptet bort før det vart publisert. Musikktillegget til Landstads Folkeviser, som kom i 1853 og som Lindeman hadde ansvaret for, byggjer i stor mon på Olea Crøgers arbeid. Sju år etter at han ga ut den første samlinga med folkemelodiar, i februar 1848, søkte Lindeman om reisestipend for å samle folkemelodiar i fjellbygdene. Eit av formåla var å kunne betre salmesongen i kyrkjene. Reisa hans denne sumaren gjekk innom Valdres, Vågå og Meldalen, og viktigaste kjelda hans var Andris E. Vang i Valdres. I rapporten etter reisa fortel  han om vanskane med å skrive opp folkemusikken og songen. Han skreiv at "man saa ofte faaer høre toner, der ere en quart-tone høiere eller dybere end de brugelige, d.e. toner, som ligge midt imellem vore halvtoner". Han påpeika også rytmiske særdrag ved folkemusikken, med blanding av taktartar. Til dømes kunne ein halling veksle mellom 3/8 og 2/4 takt og ein springar mellom 3/4 og 2/4 takt. Resultatet av reisa vart 86 gamle salmemelodiar (Kingo-salmar) og 83 verdslege melodiar. I 1851 fekk Lindeman støtte til ei ny reise til Telemark, Hardanger, Bergen og Hallingdal. I 1953 kom så det første heftet i den store og viktige serien "Ældre og nyere norske Fjeldmelodier, samlede og bearbeidede for Pianoforte", og denne samlinga vekte stor oppsikt. I 1954 ga Lindeman også ut første samlinga av "Folkeviser" for mannskor, tileigna Det Norske Studentersamfund. Det var vanskeleg for Lindeman å få nye reisestipend for å samle inn folkemelodiar, og på resten av 1850-talet måtte han nøye seg med å skrive opp melodiar etter bygdefolk som var innom i Kristiania.
Hausten 1959 skjedde noko tragisk men viktig. Medan Lindeman og Ole Bull spela norske folkemelodiar i det nystifta "Det Norske Selskab", brann det fine huset til Lindeman ned (låg bak Slottet i Hegdehaugsveien 27). Familien redda seg, men nesten alt av bøker og manuskript og innbu gjekk tapt. Heldigvis greidde dei å redde ei samling med 400 upubliserte folketonar og slåttar. Bjørnson nytta dette høvet til å argumentere sterkt for at Lindeman måtte få midlar til å halde fram ditt viktige innsamlings- og publiseringsarbeid. Og det hjalp. Frå 1860 fekk Lindeman av Stortinget eit årleg statsstipend, som den første før Grieg og Svendsen. I åra etter reiser han til desse stadene: Telemark (1860), Setesdal (1861), Hallingdal (1862), Telemark (1863), Gudbrandsdalen (1864), Valdres (1865), Hadeland (1866), Sigdal, Eggedal og Krødsherad (1867), Østfold (1868), Vestfold (1869), Sørum og Gjerdrum (1870), Trøndelag og Røros (1871), Østerdalen (1872), Asker og Sørum (1873). I alt skal han ha skreve ned om lag 3000 melodiar og tekstar. Ein god del vart i tidsromet 1853-67 publisert heftevis i serien "Ældre og nyere norske Fjeldmelodier", til saman over 600 tonestykkje. Dei fleste skreiv han ned sjølv, men fekk også ein del av andre mellom dei Ole Tobias Olsen (Nordland) og Anders Heyerdahl (Aurskog og Hallingdal). Lindemans oppskrifter er ei uvurderleg kjelde som ga komponistar som Grieg, Svendsen og Kierulf eit viktig grunnlag for mange av sine verk. Også i våre dagar er dei viktige både for komponistar og ikkje minst for utøvande folkesongarar. Lindeman meinte, i motsetning til Ole Bull, at folkemusikken måtte bearbeidast musikalsk for å danne grunnlaget for ein nasjonal tonekunst. Difor arrangerte han folkemelodiane for piano, ofte med harmoniseringar som understreka folkemusikklangen og klangen frå hardingfela. Såleis foregreip  han Griegs seinare kjente harmonibehandling av norske slåttar.
Mange av Lindemans oppskrifter vart ikkje publisert pga manglande interesse frå forlaga. Etter Lindemans død fekk sonen Peter Lindeman kritikk for at han ikkje utan vidare ga innsyn i origainaloppskriftene til Lindeman. I 1912 ga så Peter Lindeman ut det siste hefte av "Ældre og nyere norske Fjeldmelodier". I 1860-åra var det også ein del strid om opphavsretten til folketonane. Lindeman vart skulda av Behrens for å ha brukt hans melodiar og harmoniseringar, og han vart også skulda for å ha nytta melodiar frå Berggreens samling utan å oppgje kjelde. I 1963 kom ei faksimile-utgåve av Lindemans serie, og ei fjerde "komplett" 4. utgåve ved Øystein Gaukstad kom i 1983. Denne inneheld likevel berre knapt ein tredel av melodiane og svært få tekstar i Lindemans samling. I 1997 (Bind 1) og i 2003 (Bind 2) kom så det "endelege" verket: Ludvig Mathias Lindeman: "Norske folkeviser og religøse folketonar"  ved Øystein Gaukstads.

Allereide som 25 åring var Lindeman konsulent for den store ombygginga av orgelet i Vor Frelsers kirke, og slike oppdrag hadde han mange av seinare, og vart rekna som kanskje vår fremste orgelspesialist. Han var som nemnt ein framifrå orgelutøvar, med spesielle evner til å improvisere, og han laga gjennom åra også mange viktige orgelkomposisjonar, til dømes variasjonsverket "Hvo ikkun lader Herren råde". Ved innviinga av det nye orgelet i Royal Albert Hall i London i 1871 vart Lindeman invitert som ein av europas mest kjente organistar. Han heldt daglege konsertar i 6 dagar, i stor utstrekning improvisasjonsstykke, og dei vart mottekne med ovasjonar. I 1881 kom samlinga "36 Fugerede Preludier" og i 1883 "54 smaa Preludier" . I 1964 hadde han gitt ut ei jubileumsutgåve av Brorsons Svanesang, til melodiar av Lindeman. I 1852 fekk Magnus Bostrup Landstad i oppdrag å utarbeide ei ny salmebok for den norske kyrkja. Boka var ferdig i 1861 og autorisert i 1869. Lindeman fekk som oppgåve å lage koralbok til den nye salmeboka, og ho vart ferdig i 1878. Det var i desse åra stor strid om salmesangen i kyrkjene, ikkje minst mellom Landstad og kordirigenten og songlæraren Johan Didrik Behrens. Men Landstad vann fram med sitt syn. Han forma koralane rytmisk og melodisk, og han ville skape folkesong på nasjonal grunn: melodiar som ikkje var for kompliserte og melodiar utan verdsleg påverknad og opphav. Mange var likevel skuffa over at han ikkje nytta ein del av  dei religiøse folketonane han hadde samla inn. Men han synest dei var for vanskelege og uegna som fellessong.
Ved fleire høve fekk Lindeman ærefulle komponistoppdrag. I 1872 laga han såleis ein katate til universitetets minnefest for avdøde Karl XV, til sørgehøgtida ved Grundtvigs død og til kong Oscar II si kroning i Nidarosdomen i 1873.
Etter mange tidlegare freistnader fekk Lindeman saman med sonen Peter i 1883 oppretta Organistskolen i Kristiania. Det vart ein skule for høgre musikkutdanning, og som seinare vart til Musikkonservatoriet i Oslo. I 1973 overtok staten og bygde Norges Musikkhøgskole på Majorstua, og der har ein av konsertsalane fått namnet Lindemansalen.
  

Halvdan Kierulf (1815-1868)
Han var den første norske komponisten av internasjonalt format, og han la eit viktig grunnlag for den nasjonale musikken som etter han voks fram med grunnlag i folkemusikken: Grieg, Svendsen og andre. Han var fødd i Kristiania, og faren var Peder Kjerulf og mora Betzy Lasson. Halvdan hadde dårleg helse, slik mange andre i familien hadde det (tuberkulose). Søstra Ida var forlova med Welhaven. Halvdan var musikklærar, kritikar, dirigent og komponist. Han er mest kjent for sine romansar og mannskorsongar, ikkje minst "Brudefærden i Hardanger" (med tekst av A. Munch) som han komponerte i 1849. Verket vart svært godt motteke då det vart oppført på Kristiania Theater. Eit hefte med slåttearrangement for klaver kom ut i 1861: "25 Utvalgte norske Folkedandse for Piano udsatte". Verket kan ha blitt til etter insprasjon av dei to fiolinistane Carl Schart og Christian Suchow i Bergen. Dei skreiv  ned slåttar etter Myllarguten og Håvard Gibøen.. Suchow hadde dessutan lært å spele hardingfele av Gibøen. Verket er viktig i behandlinga av norske slåttar, på ein måte som Grieg skulle føre vidare 40 år seinare i opus 72. Eit anna viktig verk frå 1866 er samlinga "Norske folkeviser" der 42 folkemelodiar er sett ut for klaver. Kjerulf var fleire gonger på sanatoriet på Grefsen, og der døydde han i 1863 berre 53 år gamal..
  
Waldemar Thrane (1790-1828)
Waldemar Thrane er vår fremste komponist i byrjinga av 1800-talet. Far hans Paul Thrane var ein kjent forretningsmann i Kristiania, og var svært musikkinteressert og var mellom stiftarane av "Det musikalske Lyceum". Waldemar hadde mange søskjen som også lærte å spele instrument. Waldemar spela fiolin, og hadde stadsmusikant Groth som sin første lærar. Waldemar vart ein dugande fiolinist og 17 år gamal vart han med i "Det Dramatiske Selskabs orkester". Han gjekk ei tid på Latinskolen, men vart sendt til sjøs før han tok eksamen, og var der ute for eit uhell som svekka helsa hans for resten av livet. Han studerte musikk i Kjøpenhavn og i Paris der han lærte fiolinspel og komposisjon. Attende i Kristiania vart han leiar for både Lyceet og Det Dramatiske Selskabs orkester, og frå 1828 orkesteret i det nystarta Christiania Theater. Han var musikklærar, ga konsertar, komponerte og stifta landets første strykekvartett. Han komponerte ikkje særleg mykje, og er først og fremst kjent for syngespelet "Fjeldeventyret" med tekst av H.A.Bjerregård. Stykket vart først oppført i 1825 og seinare mange gonger også i Trondheim og Bergen. Mest kjent frå stykket er songen "Aagots Fjeldsang" (Sole gaar bak Aasen ne). Denne har eit typisk folkemusikalsk (folkevisa) utgangspunkt, som viser at Thrane hadde eit vake øyre for folkemusikkens plass i den tidlege romantikken. Det er vanleg å rekne "Aagots Fjeldsang" som den første vellukka freistnaden på å nytte norsk folkemusikk i kunstmusikken.
 
Rikard Nordraak (1842-1866)
Han døydde berre 23 år gamal, men sette likevel viktige spor etter seg i musikkhistoria, ikkje minst viktig var hans interesse for folkemusikken og det nasjonale. Han var fødd i Kristiania. Far hans var målarmeister Georg Marcus Nordraach, som var bror til Bjørnstjerne Bjørnsons mor Inger Elise Nordraach. Hans musikalske givnad viste seg tidleg i barneåra, og han fekk si første musikkundervisning av Herman Neupert, far til Edmund Neupert. Femten år gamal vart han sendt til Kjøpenhavn for å gå handelsskule, men musikken tok snart all hans tid. Han fekk musikkundervisning av Carl Ludvig Gerlach, og reiste i 1859 til Berlin der han studerte klaver (hjå Th. Kullak) og komposisjon (Fr. Kiel), men måtte reise heim etter eit halvt år. Heime i Kristiania fekk han i to år undervisning i klaver og komposisjon og i 1860 vart første komposisjonen hans trykt. Han vart medlem i "Det nye norske Selskab" der han vart kjent med Ole Bull og L.M. Lindeman og vart gjennom dei oppglødd for norsk folkemusikk. Frå 1861 til 1863 var han igjen i Berlin og studerte med sine tidlegare lærarar.  Attende i Kristiania skreiv han mellom anna musikken til "Ja, vi elsker". Songen vart første gong brukt 17. mai 1864, og vart straks svært omtykt, og fekk snøgt status som fedrelandssong. Han skreiv også ein del andre romansar mellom anna til tekstar av Bjørnson og Jonas Lie. I 1865 reiste han igjen til Berlin. Om hausten fekk han tuberkulose og døydde i Berlin i mars 1866. Ei bauta vart reist på grava hans i Berlin i 1906, og i 1925 vart kista hans ført til Noreg og sett ned på Vor Frelsers gravlund i Oslo. Nordraak komponerte ikkje mykje, i alt ca 40 komposisjonar. Det er 14 romansar, 6 mannskorsongar, litt scenemusikk (t.d. "Maria Stuart") og nokre klaverkomposisjonar. Mellom dei mest kjente komposisjonane finn vi "Valse Caprise", "Purpose", "Taylors sang" og songar som "Der ligger et land", "Olav Tryggvason" og sjølvsagt "Ja, vi elsker". I mange av sine beste ting låner Nordraak element frå folkemusikken, og han vart ein føregangsmann og ei insprasjonskjelde for samtidige og seinare komponistar som Edvard Grieg og Johan Svendsen.
  
Edvard Grieg (1843-1907)
Grieg er vår største komponist og den første som vart internasjonalt kjent. Med si nasjonale haldning og sin kjennskap til norsk folkemusikk tok han i mange av sine beste komposisjonar utgangspunkt i folkemusikken. Han hadde ein dominerande plass som komponist i vår "nasjonale gullalder", og han fekk svært stor påverknad på andre komponistar, langt utover på 1900-talet. Grieg var fødd i Bergen. Foreldra hans var begge svært musikalske og tok aktivt del i musikklivet i byen. Faren Alexander Grieg var handelsmann og mora Nina Hagerup var pianistinne og songarinne. Ho vart første pianolæraren hans. Han vart tidleg ein dugande pianist og byrja tidleg å komponere. Etter påtrykk frå Ole Bull vart Edvard som 15-åring sendt til konservatoriet i Leipzig. Han vart der i 4 år, men avbrutt av ein alvorleg sjukdom som han aldri heilt vart kvitt. Seinare heldt han fram studia i Kjøpenhavn hjå N.W. Gade, og var der også mykje saman med Rikard Nordraak.  Og det fekk mykje å seie for Griegs utvikling. Han reiste ein del i Europa og busette seg hausten 1866 i Kristiania, der han vart ein sentral person i musikk- og kulturlivet. Han var dirigent og musikklærar og komponerte i fritida. Han var mellom anna i fremste rad då "Musikkforeningen" vart stifta i 1871. Gjennombrotet hans som komponist kom i 1865. Han samarbeidde mellom andre med Bjørnson og skreiv musikk til hans verk, både romansar og  scenemusikk (Sigurd Jorsalfar, Olav Tryggvason). I 1867 gifta han seg med kusina si Nina Hagerup som var sangerinne. Både Grieg og Johan Svendsen fekk komponistgasje i 1874. Etter dette budde Grieg fleire stader, både i Bergen, i Kristiania og  i Lofthus i Hardanger. Tida i Lofthus 1877-78 vart ei særleg rik komponisttid. I 1885 bygde han ny villa "Troldhaugen" utafor Bergen og dette vart heimen hans for resten av livet. Likevel reiste han mykje og ga konsertar, og om sumarane var han jamt på fjellturar. Han vart etter kvart meir og meir prega av sviktande helse, og klimaet i Bergen var nok ikkje det beste for han. Han fekk dermed etter kvart også mindre kraft til å komponere.
Grieg hadde sin komponiststyrke i dei små musikalske format, og skapar av gode melodiar og enkel og genial harmonisering. Noko av det fremste han skapte var romansane - han har skrive i alt 140. Mellom dei beste er Haugtussa-songane som han skreiv i 1895, og tone til mange av Vinjes mest kjente songar (1880). Sameleis songar av Bjørnson. Han byrja også på ein opera "Olav Trygvasson", men pga usemje med Bjørnson vart det ikkje fullført. Mange av hans beste komposisjonar er bearbeidingar av norske folketonar. Kanskje mest kjent er hans "Slåtter" (opus 72) (etter Johan Halvorsens oppskrifter etter Knut Dahle), og "19 norske Folkeviser" (op 66) og "4 salmer" (op 74). Av hans meir dramatiske verk er musikken til "Peer Gynt"(1874-75) mest kjent. Etter at foreldra døydde i 1875, var Grieg nedtrykt, men fekk likevel komponert nokre av sine viktigaste verk: Hovudverket for klaver "Ballade" i g-moll (op 24), Strykekvartetten i g-moll (op 27). Griegs lyriske stykke for klaver har til saman 10 opusnummer, dei fleste av desse vart komponert i hans seinare år etter 1885. Grieg laga ikkje nokon symfoni, (det var det Johan Svensen som gjorde), og ingen ferdig opera, men på mange musikalske område laga han musikk som har vorte ståande som det beste vi har: romansar, klaververk, kammermusikk og korverk. Med sine haldningar og sine komposisjonar gjorde han mykje for å vekkje interessa for den norske folkemusikken.
  
Johan Svendsen (1840-1911)
Svendsen vart den store symfonikaren i norsk nasjonalromantikk og utfylte på den måten Grieg. Han skreiv to symfoniar og andre symfoniske verk, og brukte i det meste orkesteret som sitt instrument. Han var dessutan ein mykje brukt og dugande dirigent. For klaver skreiv han lite. Han var fødd i Kristiania og fekk første musikkundervisninga av faren som var militærmusikar. Johan  spela klarinett og fløyte, men mest fiolin, og vart ein dugande fiolinist. Han gjekk også i lære hjå Carl Arnold. Han reiste seinare til Tyskland, kom til Lübeck der konsul Leche skaffa han stipend slik han kunne studere ved konservatoriet i Leipzig, der han studerte frå 1863 til 1867. Alt som student her skreiv han fleire fine komposisjonar og fekk også ærespris av konservatoriet. I åra etter flytta han ofte, mellom Kristiania, Paris og Leipzig. I 1871 vart han gift med amerikanske Sara Levet. Han var også i Bayreuth og vart kjent med Richard Wagner. Frå 1972 budde han i Kristiania og vart saman med Grieg sentral i byens musikkliv, mellom anna dirigent for "Musikkforeningen". Dette vart også rike komponistår. Frå 1877 til 1880 var han på utanlandsferd, mellom anna i Italia, England og Frankrike. I 1883 tok han farvel med Kristiania og vart kapellmester ved Det kongelige Theater i København. Han vart der til han måtte slutte i 1908 pga dårleg helse. Svendsen nytta frå tid til anna folkemusikalske element i sine komposisjonar, utan at dette vart ein viktig del av stilen hans. I "Norsk kunstnerkarneval" (1974) brukar han til dømes ein norsk bruremarsj. Mest kjent av det som bygger på folketonar, er dei fire norske rapsodiane, der han set saman ulike folkemelodiar, dei fleste henta frå Lindemans samlingar.
 
Olav Ivar Rise (1912-2002) (bilete)
Han var fødd og verka heile livet i Oppdal, som bonde, spelemann, musikar, samlar og kulturmenneske i vid tyding. Han voks opp i ein kulturrik heim der spel og song stod sentralt. Han lærde spel av faren Ola J. Rise og bestefaren, men også av andre gode spelemenn som Ola Nerlo (1888-) og Sigurd Aalmen. Han var musikalsk leiar i Oppdal Spellmannslag frå starten i 1959 til han vart sjuk i 1988. Han samla slåttemusikk heile livet og ga ut ei stor og verdfull samling av slåttar frå Oppdal - "Slåttespel i Oppdalsbygda". Han laga også mange gode slåttar sjølv. Ved sida av folkemusikken dyrka han også kammermusikk, var dirigent for musikkforening, songkor og var med i ulike orkester. Han var æresmedlem i Oppdal spell- og dansarlag og vart heidersmedlem i Landslaget for Spelemenn i 1994.
  
Samuline Seljeset (1804-1872)  (bilete)
Ho var kanskje den fremste av dei mange spelkvinnene vi finn i Hornindal i gamal tid. Ho var fødd på Moldsvor på grensa til Sunnmøre men gifta seg til garden Seljeset litt lenger ned i dalen. Både broren Rasmus og systrene Synneve og ingeborg spela. Alt som småjente lærte ho spel av den omreisande spelemannen "Blinde-Rasmus". Ho møtte også "Loms-Jacob" fleire gonger. Samuline reiste mykje kringom på speling i bryllup og anna. Det er fleire slåttar i distriktet som er knytt til Samuline, mest kjent er "Samulinespringaren". Det er mange kjente felespelarar som er hennar etterkomarar: Lars Hjellbakk, Svein Hjellbakk, Synnøve Hjellbakk, Gunn Gausemel.
   
 
Sigurd Fjeldstad (1903-1984) (bilete)
Sigurd Fjeldstad var ein viktig tradisjonsberar av musikken i sitt heimedistrik Tvedestrand. Slåttane etter han har fått namnet "fjeldstadmusikken" og Sørlandets spelemannslag har mykje av den på reperotoaret sitt.  Heilt frå han var liten var han ivrig felespelar (flatfele), og lærde slåttar i heimen av mora og bestefaren, men også av andre gode spelemenn i bygda som gustav Berge, Knut og Karl Ramleth, Eilev Bromodden og Karl Ramleth (svigerfar til Sigurd Fjeldstad). Kona Ella (1906-2000) kunne mange viser og akkompangnerte Sigurd på harpeleik eller gitar. Dei to underheldt på eit tallause tilstellingar i nærmiljøet, og også i "Sørlandssendinga". I 1981 fekk ekteparet Tvedestrand kommune sin kulturpris for bevaring og vidareføring av den lokale folkemusikken. Mange spelemenn har gjesta Fjeldstad for å lære og gjere opptak av fjeldstadmusikken, mellom dei Ånon Egeland. Sigurd Fjeldstad spela lenge i Sørlandets spelemannslag og var æresmedlem der.
  
Torbjørg Aas Gravalid (1916-2008)
Torbjørg Aas Gravalid var ein av våre freste på hardingfele på 1900-talet. Både bestefaren Gunnleik Høyset og faren Johan Aas og broren Halvor var spelemenn. Ho voks opp i Kilen i Telemark der faren var skogstyrar for brukseigar Aall. Viktigaste læremeisteren hennar var Torkjell haugerud (1876-1954). Ho gifta seg med Gunnar Gravalid og dei slo seg etter krigen ned i Heggedal der dei dreiv butikk. Torbjørg var særleg aktiv som utøvar på 1930- og 40-talet, og då gjennomførte ho også konsertturne saman med ein annan stor kvinneleg felespelar: Signe Flatin. Torbjørg spela også mykje på 1960- og 70-talet. I 1998 kom det ein CD med mange av dei beste innspelingar som ho gjorde i NRK. Gravalid var kjent som ein av dei som mest trufast førde speltradisjonen etter Haugerud vidare. Ho deltok på mange kappleikar med gode resultat. Også i seinare år var Torbjørg ein inspirator og læremeister for mange unge spelemenn, ikkje minst kvinnelege.
 
Ola Hjelle (1928-2009)
Ola Hjelle frå Vestre Slidre var ein dugande dansar, instruktør og var domar på kappleikar. Men det var som organisasjonsmann han gjorde størst innsats for folkemusikken og dansen. Etter utdanning som offiser budde han på Voss og saman med kona Sigrid Olga var han aktiv i spelemannsmiljøet der, mellom anna som formann i Voss Spelemannslag 1960-1962. Etter at dei flytta til Oslo var han mykje med i Lager for Folkemusikk, og var leiar for laget  Landskappleiken i 1981. I 1975-1979 var han leiar i Landslaget for Spelemenn. Han var også eit år leiar i NFD. Han og kona flytta tilbake til Valdres i 1988, og han la der ned eit stort arbeid for folkemusikken og dansen, og som lokalhistorikar. Han var første leiaren i Vestre Slidre folkemusikk- og dansarlag.  Hjelle var også formann for Norsk Folkemusikk- og Dansarlag eit år. I 1991 fekk han Haldor Røines ærespris, og i år 2000 vart han æresmedlem i Landslaget for Spelemenn.  Han fekk kongens fortenstmedalje i gull i 2007.
 (11/06-09)

 

Olav Moe (1872-1967) (bilete)
 var fødd og voks opp i Vestre Slidre, men budde det meste av sitt vaksne liv i Aurdal. Han lærde hardingfelespel særleg i tradisjonen etter Jørn Hilme (1778-1854). Han lærde mykje av Jørn Røn og Ola Hamre. Han lærde også mykje av spelemenn utanfor Valdres, mest frå Telemark og Voss/Hardanger. Han deltok på dei tidlege kappleikane i Bergen både i 1897, 1900, 1902 og 1904. Han fekk også kontakt med Edvard Grieg. Han gifta seg i 1904 og starta etter det med omfattande konsertverksemd, og vart ein av dei aller best kjende konsertspelemennene. I 1906/07 var han eit år i Amerika og heldt mange konsertar og trefte mange kjente spelemenn. Moe var svært samfunnsengasjert, var ein stor folketalar, var med å starta fleire verksender, mellom andre avisa "Valdres", var varamann på Stortinget for Det radikale Venstre. Seinare kom han med i Fedrelandslaget. Han fekk mange heiderstitlar og medaljer. Meir her.
 
Arne Bjørndal (1882-1965) (bilete)
var frå Osterøy i Hordaland. Han var ein framifrå spelemann, songar, forskar og slåttesamlar, komponist, forfattar, talar, lokalhistorikar og organisasjonsmann. Han hadde ikkje stort anna utdanning enn folkeskulen. Han lærde spel av spelemenn i heimegrendene,  men lærde særleg mykje av Ola Mosafinn  på Voss. Han skreiv også opp mange slåttar etter Mosafinn og vart sterkt påverka av han. I  1950 gav Bjørndal alle samlingane sine til Universitetet i Bergen, og dei er grunnstammen i den såkalla Arne Bjørndal-samlinga. Etter han er det om lag 3000 notenedteikningar, 1200 originalnedskrifter av visetekstar og songtekstar og ca 20000 sider med opplysningar om slåttar, spelemenn, feler, marknader og liknande. Det finst også  250 timar med lydbandopptak som han gjorde. Bjørndal lærde seg noteskrift. Han skreiv opp ei rad slåttar og tradisjonsstoff knytta til dei og spelemennene og også anna lokalhistorisk stoff. Han samla frå 1904 til 1964, og hadde statsstipend frå 1911. I mange år reiste han rundt om i landet og heldt konsertar og skreiv opp folkemusikk og folkeminne. Han heldt også ei rad kurs, og var ein dugande pedagog. Han var sentral då Landslaget for Spelemenn vart skipa i 1923 og var formann i laget frå 1923 til 1936. Han vart også første heiderslagsmedlem der. I NRK spela han inn meir enn 200 hardingfeleslåttar og songar. Han var kjøkemeister i 200 bryllup, spelemann i 600  og  i tusentals andre tilskipingar. Han ga ut fleire bøker , mellom anna om Ola Mosafinn i 1922, boka "Ole Bull og norsk folkemusikk" i 1940, "Nasjonalinstrumentet Hardingfela 1651-1951" i 1951, og til sist det store standardverket "... og fela ho let. Norsk spelemannstradisjon" saman med Brynjulf Alver i 1966. Han ga ut ein serie hefter med "Norske Slåttar", det første i 1907, og seinare serien "Gamle Slåttar". Han var kanskje den fremste kjennaren av hardingfelemusikken i landet vårt, og gjorde ein fantastisk innsats for folkemusikken og songen. Boka "Norsk folkemusikk" vart gjeven ut på 70-årsdagen, og ho inneheld mange av dei beste artiklane hans. Han sentral ved opptaket til det store verket "Norsk Folkemusikk. Hardingfeleslåttar". Han var medredaktør av dei første binda, og i alt 622 av hans oppskrifter er med der. Han skreiv også eit utal artiklar i blad og aviser om ulike emne innan folkemusikk og lokalhistorie. Han spela ofte i NRK, første gong i 1933, og laga sjølv mange program om norsk folkemusikk. På grunn av sitt breie engasjement vart han æresmedlem i mange lag  attåt LfS: Vestmannalaget, Nord- og Midt-Hordland Sogelag, Spelemannslaget "Fjellbekken", Bygdelaget Nordhordlendingen, Bondeungdomslaget i Bjørgvin. Han fekk også St. Olavs Orden. I 1982 vart det halde ei gild markering av fødseldagen hans med konsertar, utstillingar og seminar i Bergen, og det vart utgjeve ei jubileumsbok.
 
Anders Viken (1898-1977) (bilete)
Han budde det meste av si tid i heimbygda Jølster, der han var lærar frå 1930, og ein framifrå spelemann. Faren Ole Olsen Viken var spelemann slik også sonen Arne Viken (1925-) er det.  Anders Viken kompnerte ei rad slåttar og tonestykkje - i alt 500 - som kravde ein annan speleteknikk enn den som var vanleg på hardingfele, og utvikla ei ny fele somhan kalla ideal-fela - ei blanding av flatfele og hardingfele. Mange av spelstykka til Viken har blitt folkeeige, som til dømes Jølstrabrura. Arne Viken har gjeve ut tre notehefte med slåttar etter faren: "Dansar frå Jølster" (1970), "Dansar frå Jølster 2" (1976), og eit jubileumsskrift i 1998 med 68 stykkje.
 
Dreng Ose (1896-1990) (bilete)
Saman med Olav Heggland (1889-1974) og Anders K. Rysstad (1893-1984) var Dreng Ose ein viktig tradisjonsberar for det gamle Setesdalsspelet. Han vart tidleg ein svært god spelemann, og vann den første kappleiken han deltok på som 16-åring. Han vann den første Landskappleiken i Bergen i 1923 berre 27 år gamal. I Setesdal lærde han mest av Tomas Liestøl og Såvi Ose. Han var også ein tur til Amerika, og lærde der av meisterspelemannen Eivind Aakhus - slåttar han hadde etter Olav Tarkjelsson Austad, son til storspelemannen Tarkjel Aslaksson. Dreng Ose spela for Austad Ungdomslag frå han var 14 år. Han vart ein viktig læremester for yngre spelemenn i Setesdal. Han laga også slåttar sjølv - mest kjent er "Fosslien".  Dreng Ose var gardbrukar på Ose. Han var æresmedlem i NU, i LfS og i Setesdal spelemannslag.
 
Talleif Røysland (1897-1981) (bilete)
Han var frå Lårdal i Telemark, men budde det meste av livet i Oslo, der han var vaktmeister i Bygdelagshuset i Nordahl Barunsgt 22 i mange år. Han var ein framifrå kvedar, særleg flink med slåttestev, og song svært ofte i NRK og på ulike konsertar og tilstellingar i Oslo og andre stader. Men han stod ikkje fram offentleg før i 1951 - 54 år gamal. Det vart gjort opptak med han før, men det vart ikkje sendt fordi "han song falskt". Han var æresmedlem i LfS. Arne T. Aabø har skreve eit minneskrift om Talleiv Røysland.
 
Marius Nytrøen (1900-1993) (bilete)
var frå Vingelen i Nord-Østerdal. Han var ein framifrå utøvar og tradisjonsberar på fele og seljeføyte. Mange rekna han for "kongen blant spellemenn i Nord-Østerdal", og forskaren O.M.Sandvik skreiv opp musikk etter han. Han fekk mange premiar på kappleikar og spela ofte i NRK og også på plate. Han var også aktiv i lokalt klassisk musikkliv og var dirigent i 50 år i Vingelen Musikklag og i hornmusikken.
 
Haldor Røyne (1908 - 1979) (bilete)
Haldor Røyne var frå Øystre Slidre, men budde det meste av livet på Ås, der han var amanuensis  på Landbrukshøgskolen. Han var ein god spelemann, men blir særleg hugsa for dei store kunnskapane sine om norsk folkemusikk. Han laga ei rad program for NRK om norske spelemenn. I sine seinare år laga han også ein del gode langeleikar. Ei  tid etter han døde vart det i Valdres oppretta ein ærespris som blir delt ut kvart tredje år på Jørn Hilme-stemnet - Haldor Røynes ærespris. Prisen blir delt ut til personar som har gjort ein stor innsats for folkemusikkmiljøet i Valdres. I 2001 kom ein CD med opptak av Haldor Røyne.
 
Ola Mosafinn (1828-1912) (bilete)
Mosafinn var frå Voss, fødd og oppvaksen på plassen Mulen under Mosafinn. Ola budde budde på Voss heile livet. Han var kanskje den fremste spelemannen på Vestlandet - studom kalla Vestlandet sin Myllargut. Far til Ola var Sjurd Brynjulfsson Liland (1792-1866) var spelemann og Ola lærde mange slåttar av faren. Han lærde også mykje av andre gode spelemenn frå Voss som Isak Rokne (1801-1877, til USA i 1845), Anders Olavson Berge (1805-1881), og fleire spelemenn i Hardanger som Olav Håstadbø (1826-1899), Lars Torsteinson Lofthus (1798-1892) og Hans Jakobson Sellan (Skutlen) (1821-1893). Han lærde også av spelemenn frå andre kantar av landet mellom andre Nils Jørnson Hilme (1809-) og Leif Sandsdalen (-). Mange av slåttane frå Voss var etter dei to store spelemennene i Mosafinn sin barndom: Nils Olavson Rekve (1777-1846) og Anders Øyleson Hyrt ("Gamle-Hagen") (1771-1844). Mosafinn hadde fleire yrke, han var lærar ei tid, skreddar, fiskar og kramkar. Han lærde seg nokolunde bra notar. I godt vaksen alder reiste han også på spelferder, mellom anna var han to gonger i Amerika, i 1890 - 1892. Spelferdene gjorde stor lukke over alt, og han tente gode pengar. Mosafinn var ingen stor slåtteskapar, men han tok vare på og førde vidare mykje godt spel, og bygde noko ut ein del av slåttane. Han spela for mange gjeve menn, mellom andre Grieg, Ole Bull og Oskar II (som kronprins). Av dei som lærde mykje av Mosafinn og førde spelet vidare må særleg nemnast Arne Bjørndal (1888-1965) og Halldor Meland(1884-1972). Bjørndal skreiv opp ei rad slåttar av Mosafinn, og han skreiv også ei bok om spelemannen (1922). Mosafinn spela i ei rad bryllup og på festar og tilstellingar i Voss og i bygdene omkring. I 1911 spela han inn ein del slåttar for pathefonopptak (saman med Sjur Helgeland og Magnus Dagestad). Han deltok på nokre kappleikar på sine eldre dagar, men fekk ikkje topplassering. Mosafinn vart aldri gift. På Voss er det reist fleire minnesmerke etter Ola Mosafinn.
Haldor Meland (1884-1972) (bilete)
var frå Ullensvang og busette seg i Kvam i 1929 etter at han gifta seg med biletvevaren Kristi Tyssedal. Haldor vart tidleg ein sers dugande spelemann. han lærde seg det gamle spelet i Hardanger - av Sjur Håstadbø, Jon Isberg og Ola Rogdo og andre - og på Voss mellom andre Ola Mosafinn. Men han vart også påverka av spelet i Telemark, særleg via Torkjell Haugerud. Halldor hadde givnad til å omforme og bygge ut gamle slåttar til sers gode former - kjente slåttenamn som "Sørfjorden", "Hildalen", "Tjønnbergen", "Håstadbøen", "Håstadbøgangar", "Folkedalen", "Ungakoneslåtten", "Hallingdølen", "Reisaren". Og han laga slåttar sjølv som "Vestlendingen", "Lengt", "Kristi Hovden" og "Hardangermarsjen" og ein del runddansar. Meland vart viktigast læremeisteren for svært mange spelemenn i Hardanger, slike som Anders Kjerland, Fridtjof Erneshagen, Lars Velure, Endre Bleie og Olav Kvammen. Han vart æresmedlem i LfS i 1953. På hardanger Folkemuseum er det stelt i stand ein eigen krok med ting etter Meland.
 
Martinus Gjelsvik (1826 - 1887)
Han var ein sers dugande spelemann frå Lindås i Nordhordland. Han var alt som liten ein kløppar på fela, og lærde først av faren Johannes Andersson (1779-1864). Han gifta seg 24 år gamal med Christina Grimstad frå Voss og dei fekk 10 born. Gjelsvik hadde fleire yrke, mellom anna handelsmann, og budde fleire stader, såleis også nokre år  i Bergen, og levde i periodar delvis av spelet sitt. Gjelsvik spela i ei rad bryllup og tilstellingar, og spela saman med mange kjende spelemenn, til dømes Myllarguten og Ola Mosafinn. Han spela saman med Myllarguten ved opninga av Det Norske Teateret til Ole Bull i 1950. Truleg lærde han då den springaren som seinare har fått namnet "Gjelsviken", og som truleg er ein Gibø-slått. Mange lærte slåttar av Gjelsvik, både frå Hordaland og vidare omkring.
 
Sigbjørn Bernhoft Osa (1910-1990) (bilete)
Osa var i si tid den spelemannen som vart best kjent utanfor spelemannsmiljøet, og gjorde ein stor innsats for å gjere folkemusikken kjent. Faren var kjent spelemann og kunstmålar Lars Osa ( - ). Då han var liten budde dei på Voss, i Asker og  Valle, men frå 1916 igjen på Voss, der dei bygde heimen Sævelid. Han byrja svært tidleg med fela og vart "vidunderbarn", og lærde mest av faren dei første åra, og deltok tidleg på kappleik. Osa lærde slåttespel særleg i Vossetradisjon, men etter kvart også frå mange andre lutar av landet, ikkje minst Telemark. Han byrja med fiolinstudiar i Oslo med Bjarne Brustad og seinare i Berlin, og debuterte som fiolinist i 1937 (i livkjolen til Alfred Maurstad). Han var ei kort tid fiolinist i Radio-ensembelet i 1946 og tok over etter Eivind Groven i NRK, men desse stillingane slutta han i etter eit års tid. I 1934 vart han med i den nyskipa Hardingfeletioen saman med Eivind Groven og Alfred Maurstad, og dei gjorde stor lukke. Han vart i mellomkrigstida mykje brukt som spelemann i leikarringar og på kurs og stemner i NU. Han spela mykje folkemusikk i NRK, første gong i 1948, og fram til 1978 spelte han inn 345 nummer. Han var med på ei rad konsertar og spelferder i inn- og ut-land, mange gonger ved Festspela i Bergen, også med Edit Rogers og Barthold Halles ballett.  I 50-åra var han sentral i framsyninga "Dans ropte fela" som turnerte i 38 statar i USA, og gjorde stor lukke. Han var også solist med fleire orkester, mellom anna med tonestykkje av Geirr Tveitt, og spela i teater, på rikskonsertar og i TV-program, og var også ein skatta forteljar. Han spela også inn musikk på plate, og  "Budeione på Vikafjell" vart nesten ein slager. Han var elles ein svært mykje nytta lærar på spelemannskurs. I 1977 stod han for skipinga av Ole Bull-akademiet på Voss, eit tiltak som sanneleg har hatt livets rett, og der han sjølv var lærar.  Han vart også statsstipendiat og samla inn ein god del slåttar. I 1979 kom sjølvbiografien "Spelemannsliv" ut, og i 1985 heidersskriftet "Norske tonar" på 75-årsdagen. Osa fekk ei rad utmerkingar gjennom åra, mellom anna æresmeldem i LfS i 1973, Spellemannsprisen, Kongens gull og Ridderkorset av St. Olavs orden. På Voss er det reist byste av Osa.  Han vart gift med Anne Heggtveit frå Tinn og dei fekk 3 døtre. Dei bygde heim på Voss, men overtok etter kvart barndomsheimen Sævelid på Voss, som vart ein møteplass for spelemenn og andre. Ved 20-årsjubileet for Ole Bull Akademiet vart alle felene - 24 i talet - etter Osa deponerte ved akademiet, mellom dei den kjente "Røstaddronninga". Også Osa si store samling notar er gjeve til akademiet. Osa fekk også i stand Ole Bull medalja, og akademiet deler ut Osa-prisen. I 2003 gav Gunnar Stubseid ut ein stor og grundig biografi om Osa.
 
Gjermund Haugen (1914-1976) (bilete)
var i tida før og etter 2. verdskrigen kanskje fremste spelemannen i landet, med ein framifrå teknikk , og i si tid som kappleikdeltakar vann han alt som kunne vinnast. Han var frå Notodden og budde der heile livet. Han hadde musikalske folk både på fars og morssida. Faren, Gjermund, var spelemann, og mora Liv Stuvrud frå Tuddal var av spelemannsætt og song viser. Gjermund deltok på kappleik frå 13-årsalderen og vart snøgt mellom dei fremste. Han reiste også rundt på konsertferder, men var mykje hemma av sjukdom - astma. Han vann landskappleiken 6 gonger (1946, 47, 49, 50, 52, 53) og fekk eit utal førsteprisar. Myllargutmedaljen fekk han i sølv i 1937 og i gull i 1948. Han spela komposisjonane til Torkjell Haugerud på ein framifrå måte, og laga også nokre tonestykkje sjølv, mellom andre "Tjønneblomen" og "Huldremøyane dansar". Gjermund hadde ikkje noko utprega stort repertoar, men mange favorittslåttar som ingen kunne spele betre enn han når han var på topp. Med åra vart Gjermund Haugen sitt spel mindre framfust og meir innettervendt, og musikken fekk og eit preg av vemod og alvor, skriv Rolf Myklebust. I mange år spela han salmetonar og lydarslåtter i kyrkjer rundt om i landet. NRK gjorde mange opptak med Haugen i tidlege år, men seinare vart det sjeldan - han var kritisk til sitt eige spel. Han ville såleis ikkje spele inn grammofonplater. I 1974 og 1975 deltok han ved festspela i Bergen. 
 
Eivind Moe (1904 -1995) (bilete)
Han var fødd på den øvste av dei gode Mo-gardane på Rauland. Eivind Moe lærte i ungdomen mykje av morbror sin Høye Kvåle (1879-1967) frå Flatdal, som hadde lært av Ketil Håvardson (1842 -1919) sonen til Håvard Gibøen (1809-1873). Vidare høyrde han mykje på grammofonplater, særleg med Eilev Smedal. I ugdomen spela han mykje til dans heime i Rauland, etter kvart også saman med trekkspel.  Seinare fekk han  mykje spel etter Olav Groven (1895-1929), Leiv Sandsdalen (1825-1896), Knut Dahle, Torkjell Haugerud,   og Johannes Dahle. I 1920-åra deltok han på mange kappleikar og fekk alltid 1.-premie. Første kappleiken var som 16-åring på Rjukan. Kring 1930 slutta han stort sett som kappleikspelemann. Likevel vann han Landskappleiken to gonger, i 1939 og i 1949. I 1956 var det Festspelkappleik i Bergen og då vart han nr 2 etter Gjermund Haugen. I 1920-åra spela han mykje saman med Olav Groven, og dei reiste også på turne rundt i Telemark. Han var elles ein av dei første som spela i radio, det vart direktespel i 1927. Seinare spela han ofte i NRK heilt fram til 1979.  Det finnst mange opptak med han i NRK frå 1948 til 1979. I 1931 gifta han seg med Tone Li frå Seljord. Ho var også dugande felespelar. Etter kvart busette dei seg på Nordgarden i Seljord, som gardbrukar og banksjef i Seljord Sparebank. Her vart han nærast grannen til Torkjell Haugerud. Både Eivind og kona lærde mange slåttar av Haugerud som hadde eit uvanleg stort og breitt repertoar. Moe spela også saman med spelemenn på Vestlandet, og laga såleis ein springar til spelemannen Anders Kjærland. Han hadde ei rik evne til å improvisere i spelet sitt og laga ein del nye slåttar, til dømes "Fagerheimen", "Steinars minne", "Dansarbergja", "Eivinds minne", Anders Kjerlands minne", "Tone", "Kvambekkheii" og andre.  Moe hadde ei stor slåttekunne, samla slåttar og lærde frå seg til mange, og var mykje nytta som domar på kappleik. Han vart æresmedlem i LfS i 1979, Kongens fortenstemedalje i gull i 1990, Haugerudprisen og Fykerudprisen. 100 år etter han vart fødd skreiv Per Anders Buen Garnås ein fin artikkel om Eivind Mo i Spelemannsbladet (6/2004).
Ole M(ørk) Sandvik (1875 - 1976) (bilete)
gjorde ein stor innsats med å samle slåttar og som musikkforskar, ved sida av mykje anna. Han var frå Nes i Hedemark, var lektor ved gymnas i Oslo (1913-1945), lærar i messe og kyrkjesong det praktisk-teologiske seminaret ved Universitetet (1916-45). Vart dr. philos. i 1922. Han redigerte årbøkene for Norsk Musikksamling frå 1937-46 og grunnla Norsk Musikksamling ved Univeristetsbiblioteket i Oslo i 1927, og hadde mange andre ombod. Eit halvt år i 1951 hadde han ansvaret for folkemusikkhalvtimen i NRK (før Rolf Myklebust overtok), og hadde elles også mange radioprogram.  Sandvik dreiv innsamlingsarbeid over heile landet, men mest i Gudbrandsdalen og Østerdalen. Det var i 1911 han for alvor tok til med dette arbeidet, og han gjekk inn for at oppteiknaren skulle notere alt (kvartonar, forslag etc). I eit radioprogram på 80-årsdagen fortalde han til Rolf Myklebust fortalte han om innsamlingsarbeidet sitt (les utdrag av radioprogrammet her). Sandvik var med og skipa "International Folk Music Counsil" i London i 1947.Viktigast bøkene til Sandvik var "Norsk folkemusikk, særleg østlandsmusikken" (1921, dr.-avhandling), "Østerdalsmusikken" (1943), "Folkemusikk i Gudbrandsdalen" (2. auka utgåve i 1948), og mange artiklar i "Norges Musikkhistorie" (1921). Til 70-årsdagen hans kom det eit festskrift.
 
Hans W. Brimi (1918-1998) (bilete)
frå Lom var ein av våre aller fremste spelemenn og formidlarar av folkemusikk på 1900-talet. Han var fødd i Lom og budde der all si tid. Han byrja å spele som 9-åring og var sjølvlærd. Han vart tidleg ein framifrå spelemann, og formidla ein rik spelemannstradisjon frå sine heimebygder, med  Ola Moløkken i sentrum. Han var dansespelemann i meir enn 50 år og konsertspelemann nesten like lenge. Han var leiar for Lom spelemannslag i over 20 år. Han gjorde mange hundre innspelingar for NRK, og spela første gong der i 1935, og var med i mange ulike program i radio og TV, særleg mange gamaldansprogram. Han har spela inn mange plater, både solo og saman med andre, og var nominert til spelemannsprisen to gonger. Han har fleire sigrar i A-klassen på Landskappleiken enn nokon annan 13: sigrar mellom 1941 og 1973, og fleire sigrar for nyskaping. Han heldt ei rad konsertar i kyrkjer og andre stader, og reiste meir for rikskonsertane enn nokon annan. Han har også vore på turnear i ullandet fleire gonger - såleis to gonger i USA. I mange år var han ein omtykt lærar på Ole-Bull-akademiet. Han har laga meir enn 50 slåttar: både hallingar, springleikar, lydarslåttar og runddansar, mange med inspirasjon frå naturen. Han fekk ei rad prisar og utmerkingar, som Kulturprisen for Gudbrandsdalen, Hilmar Alexandersen prisen, Torkjell Haugerud prisen, Ole Bull-statuetten, kulturprisen for Lom, æresmedlem i Lom spelemannslag, æresmeldlem i LfS og Kongens fortensmedalje i gull. Nesten unikt er det at det er skreve to biografiar om Brimi: "Hans med fela" og "Den vare tonen", begge ved Arvid Møller.
 
Petter Eide (1911-1994)
var frå Lalm i Vågå og var ein av dei fremste spelemenn og tradisjonsberarar i dette distriktet på 1900-talet. Mange i slekta han var gode spelemenn, både brørne Ola (1901-) og Pål (1903-1968), onkel hans var Ola Skogheim (1881-1966) og bestefaren Ola Bråtå (1844-1923) frå Heidal var ein framifrå dansespelemann i si tid. Petter lærde også mange slåttar av Per Brenden (1886-1963) på Lalm som igjen hadde storspelemannen Ivar Bråtå (1827-1916)  som hovudkjelde. Eide førde såleis ein viktig tradisjon vidare til yngre spelemenn, ikkje minst til Leif Inge Schølberg. Eide vann Landskappleiken på fele to gonger. Han spela mange gonger i NRK. Han var i mange år aktiv i Vågå og Lalm spelemannslag, også som leiar, i Vågå sspelemannslag var han første leiaren.
 Han laga også ein del slåttar og feler.
 
Nils Borge (1892-1970)
var frå Myrkedalen ved Voss, fjellbygda som har forstra mange framifrå spelemenn: Anders Hyrt (Gamlehagen), Nils Mørkve (Bygdatråen) og Sjur Helgeland (Brita Lars Sjur) er derifrå. Dei to brørne Nils og Sigurd Borge (1889-1953) kom tidleg i spellære hjå Sjur Helgeland. Nils var nøye med å læra spelet vidare til nye generasjonar slik han sjølv hadde lært det, til storspelemenn som Lars Skjervheim, Olav Selland, Kjell Midttun og Leif Rygg. I høve 100-årsdagen for hans fødsel, vart det gjeve ut eit minneskrift om han. Nils var på mange spelferder i vårt land og i utlandet. Saman med hallingdansaren Olav Thorshaug frå Gol heldt han 252 konsertar i USA i åra 1912-14.
 
Olav Faremo (1786- ??)
var fødd i Hylestad, var den første kjende storspelemannen i Setesdal. Det seiest at han både var berar av det gamle setesdalsspelet og nyskapar på det gamle grunnlaget. Han skal ha laga dei tre kjende slåttane som vert kalla "Dei tre gorrlause" eller "Dei ramme slåttane".  Broren Torgeir og syskjenbarnet Hallvor Aanondsen ("Felungen") spela også . Slåttane til Olav vart kalle Faremoane. Brørne til Olav, Tarjei (ca 1790-?) og Olav Minemo, var også ein gode spelemenn.
 
Tarkjell Aslakson Austad (1802-1875)
frå Bygland var halden for å vere beste spelemannen i Setesdal i si tid, og han danna skule i spelet sitt for seinare spelemenn. Mesteparten av grunnlaget for dagens felemusikk i Setesdal blei lagt av han, skriv Vidar Lande (1991). Til vanleg vart han berre kalla Tarkjell Aslakson. Han nytta berre flatfele - hardingfela let ikkje sterkt nok, skal han ha sagt.  Han var svært omtykt som dansespelemann. Tarkjell lærde spel av ulikt slag, både gamalt stoff frå Setesdal, arbeidskarar frå Telemark, omreisande fantar, særleg frå dei to slektene "Fredrikane" og "Strømsingane". Strømsingane var av "Vardalsfantane" frå Vardal vest for Mjøsa. Fremst mellom Strømsingane var Petter Strømsing. av fantane lærde Tarkjell både "bondespel" og "byspel". Mange lærde spel av Tarkjell og  mange framifrå  spelemenn ætta frå han, såleis Eivind Aakhus (1854-1937), Olav Heggland (1888-1977) og Dreng Ose (1896-1990).
 
Neri Neset (1838-1883) 
frå Bygland i Setesdal var ein framifrå spelemann og ein kjempekar. Han ættast frå Tarkjell Austad, og lærte mykje spel av han. Men han lærde også svært mykje utanfor Setesdal, særleg i Telemark, der han lærde av dei store meistrane på den tid - Myllarguten, Gibøen, Naper, Veum og andre, kanskje mest av Petter Veum. Han reiste rundt som skreppehandlar. Han byrja også å bruke hardingfele, som frå ca 1860-åra vart meir og meir vanleg i Setesdal. Og han er kjent som den som innførde dei nye slåttane til Setesdal og som sette sin eigen svip på slåttane. Neset var ein svært fargerik og tempramentsfull person på godt og vondt. Påverka av alkohol slost han stundom, og kunne i blant uttale seg nedsettande om andre. Han var heller ikkje så viljug å lære frå seg spel. Han var ein gruvlar, stundom religiøs, og ved fleire høve brende han felene sine.
 
Knut Jonson Heddi (1857- 1938) (bilete)  (bilete)
var frå Hylestad i Setesdal og var ein dugande spelemann, og ein litande tradisjonsberar av spel, ved sida av eit breitt engasjement på mange kulturområde. Han var lærar og praktiserte i nokre år, men måtte slutte både fordi han såg friare på religiøse spørsmål og fordi han spela fele. Han var den spelemannen som førde den gamle slåttemusikken i Setesdal fram til nolevande spelemenn, skreiv Rolf Myklebust (1982). Han nytta hardingfele, og lærde slikt spel ikkje minst av Peter Veum (1811-1899) frå Fyresdal. Han førde det gamle Setedalsspelet over til hardingfela, var også granskar, skreiv opp mange slåttar og utgreiingar om slåttespelet sitt. Ein av dei som lærde mange slåttar av Heddi var Olav Heggland (1888-1977). Det gjorde også Andres K. Rysstad (1893-1984), som lærde vidare til Torleiv H. Bjørgum (1921-1990) og sonen Hallvard T. Bjørgum (1956-)
 
Eivind Danielson Aakhus (1854-1937)
frå Bygland ætta frå Tarkjell Aslaksson lærde mykje setesdalsspel og var alt ein dugande spelemann då han som 24-åring reiste til bror sin i Minnesota i 1878. Her kjøpte han land, vart farmar og slutta med fela pga religiøsitet. Han og kona fekk 4 born. Etter nokre år gjekk han konkurs pga tomtespekulasjon, og etter eit år på Vestkysten flytta han tilbake til Minnesota, og byrja no å spele. I mange år reiste han rundt som spelemann og heldt eit utal konsertar. Han møtte også mange gode spelemenn frå Noreg, mellom andre Lars Fykerud som han kjøpte fela "Sigrid" av, Alexander Bull - sonen til Ole Bull, og Dreng Ose.  Aakhus reiste også på spelferd til Noreg mange gonger. Første gongen i 1998 deltok han mellom anna på kappleiken i Bergen. Han skreiv også bok om livet sitt "Minne frå Noreg og Amerika", og denne selde han på siste konsertferda i Noreg i 1930. 
 
Olav Heggland (1888-1977) (bilete)
var frå Bygland i Setesdal, og ætta frå Tarkjell Aslaksson og kjempekaren og dansaren Bjørgulf Uppstad. Han spela ofte i radio, første gong i 1937. Han lærde mykje spel av Knut Johnsson Heddi (1857-1938). Mange slåttar forma han seg på sin eigen måte. Heggland tok tidleg til å spele på hardingfele. Heggland vart særleg kjent for lydarslåtten skjaldmøyslaget. Han kunne også posisjonsspel, som han nytta i lyarslåttar, og det skulle han ha lært ved å studere omreisande fiolinistar, mellom andre Ole Bull, og lese om det i bøker. Han reiste rundt i landet og heldt konsertar, slik Lars Fykerud (1860-1902)og Sjur Helgeland (1858-1924) gjorde det.
Andres K. Rysstad (1893-1984)
frå Rysstad i Setesdal var ein markant spelemann og tradisjonsberar i ein 50-årsbolk. Han var bonde og ein stillsleg mann. Han hadde mykje spel etter Knut Jonson Heddi (1857-1938), og lærte det vidare til grannen sin Torleiv H. Bjørgum (1921-1990). Han spela inn ei rad slåttar for NRK.
 
Torleif Frøysaa (1867-1949)
var ein dugande spelemann og felemakar frå Iveland i nedre Setesdal. Han lærde spel av Frøyrak-karane og spel frå andre kantar , både Wilhelm Sorteberg, Gunnulf Borgen og Torkjell Haugerud. Broren Olaf Frøysaa (1874-1951) spela også hardingfele og fiolin. Han var lærar i musikk ved Kristiansand lærarskule og skreiv ned ein god del slåttemusikk frå Iveland og nedre Setesdal. Han var også felemakar (fiolin).
 
Torleiv H. Bjørgum (1921-1990) (bilete)
frå Rysstad i Setesdal var både meister på hardingfele, munnharpe og ein god og særmerkt kvedar, attåt han var sylvsmed og hadde verkstad og utsal i heimen sin Sylvartun. Faren Hallvard Bjørgum var også spelemann og mora Helga var god stevdiktar. Torleiv gifta seg med Helga G. Helle, og både foreldra hans og hennar var sylvsmedar. Dei fekk to born, Liv Helga og Hallvard. Torleiv har tradisjon etter Knut Jonson Heddi, via Andres K. Rysstad, etter Anders Hovet og andre gode spelemenn i dalen. Han har gjort mange innspelingar for NRK både på hardingfele, munnharpe og som kvedar, har gjeve ut fleire plater, dels saman med sonen Hallvard, og har delteke på ei rad kappleikar og vunne mange 1.-premiar. Han vart æresmedlem i LfS i 1980. Han var elles formann i Setesdal spelemannslag i mange år, og var kjent for å halde fast ved det det gode i det gamle både i spel og på andre område av kulturlivet.
 
Torleiv Bolstad (1915-1979)  (bilete)
frå Øystre Slidre var i 10-åra etter krigen fremste spelemannen i Valdres og ein av dei beste i landet, den yngste av dei to sønene til Kari og Syver Bolstad. Han lærde først litt spel av stølsgrannen Torstein Rogne, av tremenningen Sigurd Robøle og grannane Knut og Syver Bolstad. Mest spel lærde han av storspelemannen Ola G. Okshovd (1872-1960), særleg i åra frå 1940 og frametter. Men han lærde også spel av mange andre spelemenn og fekk eit breitt repertoar frå alle Valdresbygdene. Etter kvart sette han sin eigen svip på mange slåttar, og står også som tradisjonsberear i første rekkje i etterkrigstida. I 1940 vart han gift med Kjellaug Dale, og dei fekk to jenter som begge døydde tidleg. Dels for å kome bort frå vonde minne, busette dei seg i Oslo i 1947, der dei budde til dei flytta heim att til Valdres i 1966. I  sitt daglege arbeid var Bolstad målar og delvis snikkar. I Oslo vart Bolstad ein sentral person i spelemannsmiljøet og i bygdelaga, ikkje minst i Laget for folkemusikk, i gruppa av Valdresspelemenn og i Valdreslaget. Han deltok på første Landskappleiken i A-klassen i Oslo i 1946 og vart bestemann. Ein av domarane Eivind Moe skal mange år seinare ha sagt: "Eg har fått mykje kjeft for den døminga. Men det var ikkje tvil." Gjennom heile livet deltok han mykje på kappleik, og var jamt mellom dei fremste, og han vann  Landskappleiken i 1957, 1970, 1971 og 1973 då han også vann kongepokalen. I NRK spela han første gong i 1948, og gjorde etterkvart svært mange opptak der med slåttar frå alle Valdresbygdene. Bolstad var ikkje berre ein drivandes god dansespelemann i Valdresspel, men spela mykje turdans og gamaldans, og var fast spelemann for leikarringar i Oslo gjennom mange år, Oslo songdanslag og Leikarringen på Bygdøy ikkje minst. Han var også med på mange ferder til utlandet. Turdans spela han allereide før krigen då Klara Semb heldt dansekurs i Valdres. I Valdres ivra Bolstad for Jørn-Hilme-stemnet  og for å få  minnestøtta over Jørn Hilme reist i 1959. Bolstad var svært plaga av astma, og dels difor flytta dei attende til Valdres i 1966, der Folkemusikknemnda for Valdres vart oppretta og Torleiv Bolstad vart instruktør og dreiv innsamling av folkemusikk. Med han som læremeister og inspirator og fast spelemann for Folkemuseet på Fagernes vart det ei rik blømingstid for folkemusikken og dansen i Valdres. I åra framover var det mange spelemenn som lærde mykje av han, som Trygve Bolstad, Jan Arne Sæbuødegård, Erland Joplassen, Tore Bolstad og mange andre. Grunna astmaen laut han slutte i stillinga si i 1970, og byrja med stein- og tinnarbeid. I 1977 spela han inn LP-plata "Feletona oppunde Bitihødn" - ei plate han sjølv også var sers godt nøgd med og som har hausta mange lovord. Plata kom seinare som CD. Bolstad fekk ei rad utmerkingar, "Valdres" sin kulturpris i 1970, gullmedalje frå Museet i 1975, statsstipend frå 1976, æresløn frå Valdreskommunane i 1978, same året som han vart æresmeldlem i LfS.
   
Johannes Langøygard (1901-1991)
gardbrukar i frå Lom, var ein framifrå spelemann, og tonediktar. Han fekk musikken i heimen, og byrja tidleg å spele. Han lærde mykje av Ola Moløkken, Sjugurd Garmo og Iva Kolden.  Han gifta seg i 1923 med Live Odde og dei fekk 6 born, men kona og to born døydde tidleg. Han deltok på ei mengd kappleikar og fekk mange 1.-premiar. Han spela i radio mange gonger, og var ei strufast støtte og god kjelde for Lom spelemannslag, som han sjølv var med og skipa. Johannes laga fleire slåttar sjølv, mellom andre Skjellbergjen, Nyttårgleda, På dansarsletta, Dølaguten og andre. Han var æresmeldem både i Lom Spelemannslag og i LfS.
   
Hallvard S. Rysstad (1870-1937) (bilete)
frå Rysstad i Setesdal har ved sida av Knut Johnsson Hedde (1857-1938) plass som ein viktig grunnleggjar av det "moderne" hardingfelespelet i Setesdal og vidareførde arbeidet til Neri G. Nese, og førde mykje telespel til Setesdal. I  ungdomen lærde han mest av Knut J. Hedde. Men alt i 19-årsalderen reiste han til Fyresdal og lærde mykje av Petter Veum (1811-1889), og han fekk interesse for litteratur av diktaren John Lie (1846-1916), og skreiv  seinare ein del litteratur. Seinare drog han på konsertferd og reiste i 1904 til USA der han vart til 1911. Han lærde mykje spel i Amerika, mellom andre av setesdølane  Eivind D. Aakhus (1854-1937) og Sam Sorensen (1870-1947), men også av andre til dømes frå Telemark og Valdres. Heimattkomen slo han seg ned på Rysstad, og lærde mykje spel frå Telemark, mellom andre av Halvor Flatland (1853-1929) og Gunnulf Borgen (1881-1953) i Bø. På den måten påverka han spelet i Setesdal sterkt. Mellom dei som lærde mykje av Hallvard var grannane Andres K. Rysstad (1893-1986) og Såvi S. Rysstad (1916-) (brorson til Hallvard).
 
Hulda Garborg (1862-1934) (bilete)
fødd Borgersen var ein av dei mest allsidige kulturpersonlegheitene i si tid. Ho var sentral innan svært mange felt, som forfattar, skribent, folkedanspioner, bunadpioner, teaterpioner, kvinnesakskvinne, folkeopplysar og meir. Ho vaks opp på Hamar og sidan i fattige kår i Oslo. Ho vanka i radikale og litterære krinsar i Kristiania, og kom saman med mellom andre Arne Garborg som ho gifta seg med i 1887. Dei flytta til ei hytte i Kolbotn i Østerdalen, og budde der til dei kjøpte Labråten på Hvalstad. Dei fekk guten Tuften, og det var vanskeleg, kaldt og tungvindt å bu i Kolbotn, så om vintrane var dei mykje på reis i Europa. Dei flytta til Labråten i 1897, og vart der midtpunktet i eit senter med kunstnarfolk, slike som Tilla og  Otto Hvalstad, Harriet Backer, Kitty Kielland, Rasmus Steinvik, Olav Nygard, Oskar Braaten, Johan Bojer, Fernanda Nissen, Ivar Mortensson  og mange andre. Ho ga ut første boka si "Et frit forhold" i 1892. I alt ga ho ut 46 bøker. Hulda var sterkt oppteken av nasjonale verdiar. I 1902 starta ho arbeidet med songdansen - folkevisedansen i Noreg. Ho skriv slik om den første starten: "Eg fekk då i hop ein liten ring med unge musikalske Oslo-damer, og vi tok til med "Per spelemann" og "Torstein tala til staven sin" .. Til å vekkje samhug vidare utover og kan hende narre andre til å freiste, fekk eg så Garborg til å tala om dansen i Bondeungdomslaget i Oslo. Og på den vesle trammen i salen i Møllergata 20 synte vi så fram den fyrste vesle freistnaden vår etter foredraget..." Om sumaren reiste Hulda på studietur til Færøyane og Island, og inntrykka frå den dansen ho opplevde på Færøyane fekk mykje å seie for det vidare arbeidet med dansen. I åra framover reiste Hulda mykje rundt om og lærde bort songdansen, og interessa voks raskt. I 1902 var ho i Bergen og heldt kurs, og  i 1903 drog dei til Stockholm og hadde framsyningar. Ho laga dansemåtar, skreiv også danseviser sjølv, og var ein framifrå rettleiar. Ho skreiv også små hefte med folkeviser og utgreiing om songdansen "Norske Folkeviser I" (1903, 1904, 1905, 1906, 1910, 1912), og om "Song-dansen i Nord-landi" (1903, 1913 og 1922). Samstundes arbeidde ho aktivt for at folk skulle ta i bruk at sine lokale stasklede - folkedraktene. Ho vart den som starta bunadrørsla i Noreg. Alt i 1903 ga ho ut første heftet med "Norsk klædebunad", i 1917 kom eit stort hefte med 100 bilete og mønsterteikningar av Halfdan Arneberg. Ho fekk utarbeidd mønster for bunadane, og la ned eit stort arbeid med å få folk til å bruke bunad, både i skrift og tale. Hulda fekk utarbeidd ein "forenkla" versjon av folkedrakta i Ål, og denne vart mykje brukt og kalla "Hulda Garborg-bunaden".Ho stod også sentralt då "Heimen" vart skipa i 1910, seinare overteken av BUL i Oslo. I 1913-19 redigerte ho "Heimen" i 14-dagars-bladet "For Bygd og By" som Olaf Nordli gav ut. Der skreiv ho om mangt, også om "heimstell" - som ho også ga ut eit hefte om. Etter kvart fekk Hulda mange andre gjeremål, og arbeidet med folkedansen vart ført vidare av andre, ikkje minst stod fremste "læresveinen" hennar Klara Semb sentralt i dette arbeidet. I åra 1910-12 reiste Hulda rundt i landet med amatørgruppa "Det norske spellaget", og her var både folkeviseleik og "nasjonaldans" - det vi i dag kallar bygdedans - eit viktig innslag. Ho skreiv sjølv skodespel som vart brukte. Frå dette amatørlaget voks "Det norske Teateret" fram, og Hulda var formann i det første styret. Hulda Garborg vart utnemt til æresmedlem i Noregs Ungdomslag i 1921. På 70-årsdagen fekk ho St. Olavs-orden. To biografiar har kome om Hulda Garborg, av Johs. A. Dale i 1964 og Tor Obrestad i 1992. Også dagbøkene hennar har blitt gjevne ut. Ho er gravlagd saman med Arne Garborg i ein haug i Knudaheio. På  minneplata står: "Gjev meg eit rom i ditt fang Noreg, mi mor, som eg elskar". Labråten er i dag ein del av Asker Museum.
 
Klara Semb (1884-1970)  (bilete)
var frå Oslo. Det var ho som førde arbeidet med folkeviseleiken vidare, det arbeidet Hulda Garborg starta i 1902. Ingen har gjort så mykje for folkedansen i Noreg som henne. Ho arbeidde både med songdans, turdans og bunader. Ho laga ei mengd nye dansemåtar i songdansen og tok i bruk nye viser. Ho skreiv opp turdansar frå heile landet og musikken som høyrde til, og ho førde vidare det bunadarbeidet som Hulda Garborg hadde starta, og ho arbeidde for nynorsk mål og norsk kultur generelt. Klara Semb kom med i BUL i Oslo i 1902 og kom fort med i ringen til Hulda Garborg. Om dette fortel ho slik: "Eg fekk vera med på danseferdi til stockholm i 1903. Etterpå vart fru Garborg heil borte frå arbeidet i Bondeungdomslaget. Ho skreiv mykje i åri etterpå og kom ikkje attende til laget før i 1909. Sjølv tok eg handelsskulen og mellomskulen, og så fekk eg post i eit bibliotek. Men eg hadde hug til å reise. Fyrst reiste eg om laurdagane og sundagane i bygdene på Romerike. Eg fekk ingi løn for dette, men eg fekk dekt utgiftene til reiser og opphald. Sumaren 1905 slutta eg i posten min på biblioteket, og om hausten drog eg på mi fyrste langferd. Det var til Storelvdal. I to vintrar reiste eg der og heldt mange skeid. Eg tok 10 kroner for eit skeid på 10 dagar, men storelvdølene la på til 50, og sidan tok eg det ...". Nokre år arbeidde ho for "Den 17. mai" - norskdombladet der Rasmus Steinsvik var styrar. I 1911 fekk ho ein ny kveik i arbeider for folkedansen då ho var på tur til Færøyane. I eit par år reiste ho med "Det norske spellaget" og så var ho leikleiar på heiltid i 2 år (1914-16).  Ho var så 2-3 år i USA og arbeidde også der med folkedans. Ei tid etter ho kom heim i 1920 vart det folkedans på heiltid resten av livet.  I meir enn 50 år reiste ho rundt i heile landet og heldt kurs i ungdomslag, på folkehøgskolar, lærarskolar og andre lag. Til saman hadde ho over 40 000 elevar på kursa sine. Ein viktig del av Klara Semb sitt arbeid var å leite fram halvgløymde turdansar og musikk, og gje ut bøker til bruk i opplæringsarbeidet. Første bøkene kom tidleg på 20-talet, i ei tid då interessa for folkedansen hadde svært sterk vokster. "Norske Folkedansar  II" var ein serie med rettleiing om songdans og turdans. Første utgåva kom i 1922. "Norske Folkedansar I" inneheld songtekstar og tonar kom også i mange utgåver. Melodiar til turdansane var i Norske Folkedansar III. På 50-talet kom også ei bok med folkedans for born: "Danse, danse dokka mi". Arbeidet til Klara Semb var nær knytt til Noregs Ungdomslag. Ho var styremedlem der 1939-1946 (unnateke nazi-tida), og mange år varamedlem i styret. Frå 1928 til 1946 var ho leikgådgjevar i NU.  Frå 1922 til 1932 styrde ho "Leikarvollen" i "For Bygd og By". Semb vart æresmeldem i NU, ho fekk St. Olavs orden for arbeidet sitt, og fekk offentleg stipend. Til 80-årsdagen i 1964 kom festskriftet "Ho tok oss med".
    
Gunnulf Borgen (1881-1953) (bilete)
var fødd i Bø i Telemark på Storgarden Borgja. Faren var også spelemann, den rike bonden Halvor H. Borgen (1855-1907), som samla mange av dei beste splemennene på garden sin som vart eit folkemusikksenter i Bø. Fleire av syskjena til Gunnulf spela fele, men det var særleg dei to eldste som  vart som vart storspelemenn, Halvor (1879-1923) og Gunnulf. Halvor tok namnet Uvdal då han overtok garden Uvdal etter faren. Halvor lærde mykje spel direkte av Lars Fykerud, men han døydde ung, berre 44 år. Gunnulf lærde mange Fykerudslåttar av far sin og mest av broren Halvor. Gunnulf overtok i 1907 farsgarden Borgja då faren døydde, men han gjekk  konkurs og måtte gå frå garden i 1926. Han flytta med kona Aslaug Hellem til Heddal ei tid, men for attende til Bø der han budde resten av livet. I mange år frametter var han mellom dei aller beste spelemennene i Telemark. Han vart førstemann på 7 av dei 8 landskappleikane han var med frå mellom 1910 og 1935, og han fekk Telemark Ungdomslag si æresmedalje i sølv og meisterskapsmedalje i gull. Han reiste på spelferder saman med Einar Lund og Kristiane Lund, og spela inn grammofonplater i 1911. Han hadde ein framifrå teknikk både med bogen og venstrehanda. Med utgangspunkt i Fykerud-spelet utvikla han sin eigen spelestil som sette sitt merke på spelet i Bøherad. Etter broren fekk han ei svært god hardingfele "Kjempa" laga av Erik J. Helland i 1864. Fela  hadde tildlegare tilhøyrt Leiv Sandsdalen. Gunnulf Borgen vart ein svært sentral tradisjonsberar av spelet etter Lars Fykerud, men han førde også vidare tradisjonen etter Myllarguten og Sandsdalen. Både Arne Bjørndal og Truls Ørpen var hjå Borgen og skreiv opp slåttar. Han var med å starta spelemannslaget Bøherdingen i 1934.
 
Aslak Brekke (1901-1978) (bilete)
frå Vinje er kanskje den mest sentrale av alle kjeldene for folkesong på 1900-talet. Han lærde først av faren Johannes Årdalen frå Morgedal, og etter farmora, og ei legdekvinne Tjodvor Såvisdoter, og av Torkjell Øygarden og mange andre. Svært mange ynge kvedarar i 2. helvta av hundreåret oppsøkte han og lærde song. Han var den første som slapp til i radio i 1931 som bygdesongar. På 30-talet song han ofte i NRK, men i åra etter krigen slapp han ikkje til fordi sume meinte han song falskt. Eivind Groven skreiv i 1935 slik om songen hans: "Brekke song aldeles fullkome. Endå synte det seg at folk ringde opp Kringkastninga og klaga. det er folk som enno ikkje hev lært å skyna den ekte gamle norske songmåte. eg noterer dette som eit prov på  kor absolutt ein viss mentalitet her i hovudstaden er utestengd frå norsk kjensle". Frå midt på 50-talet var han igjen å høyre i NRK. Då interessa for folkemusikk og kveding voks kraftig frå slutten av 60-talet var Brekke ei solid kjelde. han var mellom anna med på kvedarstemna i Rauland i 1975 og 1976.I 1983 ga Jacqueline Pattison Ekgren ut boka "Aslak Brekke og visune hans" (Norsk Folkeminnelags skrifter nr 126). Ho skreriv også hovudoppgåve om Aslak Brekke ved UiO i 1975.
 
Høye Strand (1891-1972) (bilete)
frå ytre Seljord lærde folkeviser av faren Klas og farbroren Harald Strand, og systrene hans var gode songarar. Harald Strand hadde mange viser i direkte tradisjon etter den kjende Anne Golid (1773-1865), som Jørgen Moe og Moltke Moe skreiv opp mange songar etter. Det vart gjort svært mange opptak i NRK med Høye Strand heilt frå før krigen til utpå 60-talet. I 1938 song han "Åsmund Frægdegjæva" i lydfilmopptak for NRK. Han song også den kjende visa "Haugebonden".
 
Brita Bratland (1910-1975) (bilete)
frå Edland i Vinje, gift med Sondre Bratland, var ei av dei sentrale songkjeldene på 1900-talet. Det meste av songskatten sin lærde ho av farmora Margit Tveiten (1835-1923) frå Grungedal, som døydde då Brita var 12 år. Far til Margit heitte Hallvard Gugarden og var kjent kvedar, og hadde igjen lært mykje av Olav Edland, far til Storegut som Vinje skreiv om. Rikard Berge var fleire gonger hjå Margit Tveiten og skreiv opp ei rad viser og gjorde fonograf-opptak. Også Johannes Skard og Catarinus Elling skreiv opp tekstar etter Margit Tveiten. Brita Baratland hadde også viser etter mora og morfaren, Nils Sollid, frå Eidfjord i Hardanger. Frå første gongen i 1958 og i åra framover gjorde ho i alt 167 songnummer for NRK.  Også søster til Brita, Margit Gunvaldjord, song noko for NRK. Etter kvart vart Brita kjent både i Vinje, i Telemark og vidare omkring, og vart av dei viktige kjeldene for yngre kvedarar som Agnes Buen Garnås, Dagne Groven Myhren, Hanne Kjersti Buen og mange andre. Brita song mange slags songar, frå gamlestev og nystev til kjempeviser, kjærleiksviser, salmar, skillingsviser og rallarviser. Om songen hennar skriv Rolf Myklebust: "Dette var ingen forloren romantikk. Brita Bratland hadde inga stor songstemme, og syngjemåten ar intim. Innhaldet av teksten var hovudsaka, tonane var midlet til å bere det fram. Brita gav ikkje songane "personleg tolking". Tekst og melodi fekk verke med sitt eige verd, sjølv var ho ein audmjuk reiskap til å gje songen liv. Folkeviser med mange vers, sungne i same jamne tonestyrke, vart ikkje trøyttande, men hadde ein magisk styrke på det indre plan. Og omkveda gjorde det heile tidlaust."
Svein Hovden (Tveiten) (1841-1924) (bilete)
var ein av Setesdals store visekvedarar. Han var frå ein fjellgard i Bykle, frå same garden som visekvedaren Hallvor Bjåi (1774-1867).  Hallvor var ei hovudkjelde for Svein Hovden, men han lærde ogsdå mykje av mor si Guri Sveinsdotter Tovsland (1803-) og Tjodvor Breive. Både mor og far til Svein var frå Grungedal. Faren heitte Knut Sigvaldson (1810-). Svein gifte seg til garden Tveiten i Grungedal, og budde der til kona døde. Då flytta han attende til Hovden der han budde resten av si tid. Både O.M. Sandvik og Rikhard Berge skreiv opp viser av Svein Hovden og fleire vart spela inn på voksrullar. Mange yngre kvedarar har nytta stoff etter Sven, mellom andre Kirsten Bråthen Berg. Torleiv Hannaas skreiv slik om Svein Hovden: "Songmålet hans er både sterkt og mjukt, han feller musikken meistarleg etter innhald og målforma. Sume av tonene høyrer utvilsamt til perlene i norsk folkemusikk."
 
Edvard Ruud (1907-2001) (bilete)
frå Elgsnes utanfor Harstad, var ein framifrå representant for den nordnorske folkelege kulturen, særleg folkemusikken og den folkelege songen. Han var småbrukar, aktiv i ungdomsarbeid, målsaka, folkeminne, museumsaka, slektsgransking, kyrkjetenar, organist  og anna. Til saman song han inn nærare to hundre melodiar for NRK, først for lokalkontoret i Tromsø, seinare for Rolf Myklebust, og etterkvart også for Tromsø Museum. Han lærde av foreldra, naboar og andre, men også songar han fann i andre samlingar. Alt  som ung tok han  til å skrive opp songar. Gjennom mange år reiste han over store deler av landet med program der han song og fortalde. Han hadde også mange program i NRK, og var i fleire nordiske land. Han vart statsstipendiat i 1974 og fekk Elias Blix-prisen i 1980 for framifrå kulturelt arbeid.
  
Hallvard Ørsal (1876-1943) (bilete)
frå Todalen på Nordmøre var fremste spelemannen på Nordmøre og ein av dei beste i landet. På farssida var han av Rytter-ætta, som fostra både spelemenn og kunstnarar. Lyrikaren Henrik Rytter var syskjenbarnet til Hallvard Ørsal. På morssida var det og spelemenn, såleis oldefaren Nils Andersson Sagjen (Gammel-Sagjin) som kom frå Lesja på 1700-talet. Hallvard spela først vanleg fele som "alle andre" på Nordmøre, og var svært dugande, og ein del av dei store slåttane er i dag i tradisjon etter han. Som dansespelemann var han makelaus. Det var ein ljom og ein takt over spelet hans som reiv alle med. Første kappleiken hans var i Molde i 1902 og han fekk 1. premie. På landskappleiken i Kristiansund i 1905 spela han godt, men fekk ikkje premie. På dei mange kappleikane han deltok på spela han oftast dei to nordmørsslåttane "Storhallingen" og "Storpålsdansen". På kappleikane på byrjinga av 1900-talet synte det seg at det var dei som spela hardingfele som vart best. Til liks med nokre av dei andre beste spelemennene i Møre og Romsdal - som Kjelstadbrørne i Synnulven og Erik Almhjell (1881-1963) og Nils Bakke (1887-1969) på Nordmøre, kjøpte Ørsal seg hardingfele og vart ein dugande spelemann også på den fela.  Ørsal levde i stor mon av spelet sitt, og reiste rundt i landet og heldt konsertar, mest saman med spelemennene Nils Bakke, Ole Wenge og Peder Tevik og dansaren Ola M. Husby. Han møtte mange spelemenn og bytte slåttar. Og han spela mykje i bryllup og på festar i Nordmørs-bygdene. Han var også på konsertferd til USA. På denne ferda bestod konsertprogrammet av desse slåttane: "Sævelislåtten", "Storpålsdansen", "Møllarguttens mesterstykke", "Sætersbesøket", "St. Thomasklokkerne paa Filefjeld", "Rotnheimsknut, Halling", "Fanitullen" "Storhallingen", "Sandsdalen" og "Brudemarschen". På sine eldre dagar fann Ørsal tilbake til flatfela. På landskappleiken på Molde i 1924 spela han vanleg fele og vann premie, og sidan brukte han flatfela resten av livet. Ørsal laga også nokre slåttar sjølv mellom dei "Tovass-valsen" og "Helsing til Todalen". Av borna til Hallvard var det berre Trygve som vart spelemann. Han tok vare på og førde vidare slåttane etter faren. Den 17. mai 1949 reiste bygdefolket ein minnestein over Ørsal der han var fødd.
  
Om overgangen til hardingfele står dette å lese i "Spelemenn på Nordmøre" av Leif Halse:
"Og så hendte noko: Våren 1906 reiste toreir trgeirson - Myllargutens son, som det stod på plakatane - kringom i Nordmørs-bygdene og heldt konsertar. Han kom og til Todalen, og der vart han med i eit bryllaup. Der fekk Hallvard prøve hardingfela hans og merka i glad undring at han fekk ho til å låte - og låte vakkert! Så bestemte han seg til å legge bort gammel-fela og kjøpe seg hardingfele.
Om dette skriv lærar I.H.Kvendset, som sjøl var ein dugande spelemann:
"Vart spelet til Hallvard betre etter at han tok til med hardingfele? Eg vil svara avgjort nei. Først må eg nemne at Hallvard hadde sin eigen spelemåte. Ingen hadde han lært å spele av når det galdt det reint tekniske. Ein kan seie at han laga sin eigen feleskule. Og ingen har klart å kopiere han heller.  Ein kan spele slåttane hans, men Hallvards rytme, dåm og dæme vantar, og hans spelemåte høver ikkje når ein vil bruke hardingfele. - Eg trur at det var eit tap for folkemusikken her på Nordmøre at Hallvard Ørsal i godt og vel 30 år la vekk den vanlege fela og spela sine eigne slåttar med sin eigen spelemåte på hardingfele."
  
Ivar Kjelstad (1868-1914) (bilete) (til venstre)
var den yngste av dei gåverike syskjenflokken på 8 frå garden Kjellstad i Sunnylven, nær grensa til Hornindalen i Nordfjord. Ved sida av Ivar var  broren Ola (1854-1944) ein framifrå spelemann og slåttekomponist,  og eldstesøstra Sigrid (1848-1920) var til liks med dei hine både musikalsk og litterært interessert. Dei lærde spel først og fremst av Kjellstad-Per (1823-93), som var gift med farsyster deira. (Han var ein framifrå spelemann, kjøpte gard i Hornindal, og spela ofte saman med Loms-Jakup, og tileigna seg mykje av hans spelestil.) Som alle andre i hans ungdom spela Ivar vanleg fele som ung. Men rundt 1900 kjøpte han seg hardingfele og vart framifrå også her. Mellom anna var han i Telemark for å lære hardingfelespel. Han reiste rundt om i landet og heldt konsertar. Han hadde ein svært avansert spelteknikk, med posisjonsspel, pizzicato og flageolettar. Johan Halvorsen sa ein gong at Ivar Kjelstad var "virtuosen blandt hardingfelespillerne". Heile livet var han nokså sjukleg. Han gifta seg i 1913 og kjøpte seg gard under Moldsvor i Hornindal. Men han døydde alt året etter, 46 år gamal. Nokre spelemenn lærde seg slåttar av repertoaret til Ivar Kjelstad, såleis Kristiane Lund og Jon Rosenlid, men mange av dei vart borte, og berre få er oppskrevne på notar.
 
Ola Kjelstad (1854-1944) (bilete) (til høgre)
var ein av dei 8 gåverike syskjena frå garden Kjellstad i Sunnylven, nær grensa til Hornindal i Nordfjord. Ola var ein svært dugande spelemann, nesten på høgd med den meir kjente broren Ivar (1868-1914). Han var gardbrukar på ein part av hovudbruket, og hadde elles inntekt som bryllupsspelemann. Han hadde ei stor slåttekunne, og mange spelemenn frå Hornindal lærde mange slåttar av Ola. Mest kjent er Ola som slåttekomponist, og mange ac slåttane hans vert mykje brukt også i dag, som "Kjelstadhallingen", "Isljehallingen", og "Vals av Ola Kjeldstad". Helge Fivelstad har skreve opp 38 slåttar etter Ola Kjelstad, av desse er 28 eigne komposisjonar. Annbjørg Lien ga i 1988 ut ein kasett med Kjelstadslåttar.
  
Nils-Aslak Valkeapää (1943-2001) (bilete)
I andre halvdelen av 1900-talet var han den fremste representanten for den samiske kulturen på heile nordkalotten, og ein identitetsbyggjar for samefolket. Han var ein sann multikunstnar som  joikar, musikar, forfattar, komponist, biletkurstnar og skodespelar. Han var fødd i Karesuando i Finland og utdanna seg til lærar. Han debuterte i 1968 med plata "Joikuja", som vart starten på ein rennesanse for den samiske folkemusikken. Han byrja også å eksperimentere med joiken og framføre han med akkompagnement med musikkinstrument. Joiken han "Sami eatnan duoddariid" (Samelandets vidder) frå 1973 vert kalla den andre samiske nasjonalsongen. Han fekk Nordisk Råds litteraturpris i 1991 og på 70-talet var han WCIP    (Verdensrådet for urbefolkningar) sin første sekretær. Hans litterære hovudverk er "Solen min far" frå 1988, og etter at han debuterte i 1971 kom mange diksamlingar. Han hadde store roller i Nils Gaups "Veiviseren" og TV-filmen "Solens sønn, månens datter", og hadde hovudansvaret for dei samiske innslaga under Lillehammer OL i 1994. I 1996 vart han råka av ei alvorleg bilulukke.
 
Olea Crøger (1801-1855)
var prestedotter frå Heddal og var kanskje den første store folkevise og folkeminne-innsamlaren i landet. Ho har kome mykje i skuggen av Lindeman  og Landstad, og gav dei mykje stoff ho sjølv hadde samla. Ho hadde samla mange av folkevisene i "Norske Folkeviser" som Landstad gav ut i 1853, men ho er berre nemnt så vidt i forordet. Sameleis leverte ho meir melodimateriale til Lindemans "Norske fjeldmelodier" enn nokon annan. Mellom dei melodiane/ visene ho skreiv opp,  finn vi nokre av dei mest kjende balladane: "Liti Kjersti og Bergekongen", "Falkvor Lomannsson" og "Åsmund Frægdegjeva". Crøger skriv ned tonane ved hjelp av salmodikon-notasjon. Ho kunne lese notar, men kanskje ikkje skrive. Olea Crøger var ugift ("Jomfru Crøger"). Ho var ein rein og edel karakter, men bestemt, blir det sagt, og hadde eit varmt hjarte og omsut for dei fattige. I seinare år har det viktige innsamlingsarbeidet til Olea Crøger blitt meir verdsett enn før.
   
Egil Storebekken (1911-2002) (bilete)
I fleire 10-år på slutten av 1900-talet var han ein av våre aller mest folkekjære folkemusikarar - særleg kjent som tussefløyte-spelar og komponist. Han er å rekne som tussefløytas far. Han deltok i mange radio og TV-program og ga ut plate.  Den mest kjente melodien "Fjelltrall" frå 1960 er blitt kjent i mange land.
Han var fødd i Tolga i Nord-Østerdal, og var aktiv på mange deler av kulturlivet - særleg innan musikklivet - der han var dirigent for strykeorkester, janitsjarkorps, to kor og  folkemusikkensemblet "Tolga-Tusseladdene". Han var sjølvlærd i musikkvegen, men hadde eit kort opphald ved Musikkkonservatoriet i Oslo i godt vaksen alder. I 30-åra vart han interessert i folkemusikk og byrja komponere gamaldansslåttar for tussefløyte. Han spela også på andre instrument som seljefløyte, bukkehorn, lur og munnharpe. Storebekken reiste mykje for Rikskonsertane - og var ein pioner frå 1968. Seinare hadde han også mange konsertar saman med dotter si Eli Storebekken. Storebekken var ein typisk bygdekunstnar og dreiv også husflidsproduksjon, mellom anna av eldre folkemusikkinstrument, og han opna butikk i Tolga. Storebekken var heidersmedlem i Landslaget for spelemenn.
 
Kristiane Lund (1889-1976)
var frå Bø i Telemark, dotter til Gottfred Jacob Lund (1840-1929) og kona Elise (1843-94) som begge var frå Skien. Kristiane var den nest yngste i ein barneflokk på sju, og byrja tidleg å spele fele. Faren var spelemann, og særleg lærde ho av den 7 år eldre broren Einar Lund (1882-1954) som var ein svært dugande spelemann, ungkar og budde i heimen alle sine dagar. Heimen deira på Kyrkjebø var ein stad der mange spelemenn ferdast, og dei var nærste grannen til felemakaren Gunnar O. Helland. Folket på Kyrkjebø var også gode vener med storspelemannen Gunnulf H. Borgen (1881-1953), og han var den andre viktige læremeisteren til Kristiane. Ho lærde etter kvart også av mange andresspelemenn, særleg i Telemark, men også andre stader. Kristiane spela offentleg alt som 7-åring, og deltok på kappleik første gong som 14-åring på Notodden i 1902 saman med 14-årige Bergit Bråten frå Hjuksebø, dotter til spelemannen og forfattaren Halvor Bråten. Det var første gongen jenter var med på kappspel. I 1909 deltok ho for første gong som vaksen, og fekk første premie føre storspelemenn som Gunnulv Borgen, Hans Smeland og Kjetil Flatin. I åra frametter deltok ho ofte på kappleikar og var mellom dei fremste. I 1911 var ho på si einaste utanlandsferd, den velkjende norrøne ferda til Færøyane med D/S "Namsos" saman med broren Einar, Gunnulf Borgen og Haldor Meland. I 1919 spela ho inn to plater  med 10-12 slåttar, mellom dei Lappebakken, Sandsdalsspringaren, Rjukanfossen og Hellosen. Kristiane var sers dugande både til dansespel og konsertspel og reiste ien del rundt og heldt konsertar saman med broren Einar Lund og Gunnulf Borgen. Kristiane gifta seg i 1925 med Gunnar H. Bergskås (1896-1935) og budde på eit lite bruk til han døydde brått i 1935. Dei fekk ikkje born. Seinare budde ho fleire stader til ho i 1940 flytte attende til barndomsheimen i Bø der ho budde resten av livet, dei første åra saman med broren Einar. Frå 1939 til 1958 spela ho ofte i NRK og dei har nærpå 100 opptak med henne. Etter krigen tok ho for alvor opp spelet sitt att, etter menge år med mindre spel, og no byrja også det viktige arbeidet hennar for "nasjonaldansen" i Telemark. Saman med rettleiaren Kjersti Midtbø (Fagerås) spela ho på mange dansekurs. i 1947 gjorde ho opptaket til Bø dansarring og i 1951 var ho sentral då Nes nasjonale dansarring vart skipa. I dette laget la ho ned eit stort arbeid som spelkvinne og inspirator i mange år, og ho fekk også dansarane til å bruke dei gamle folkedraktene -  beltestakken for jentene og gråkufta for gutane. Gjennom åra har svært mange gode dansarar fått opplæringa si i Nes nasjonale dansarring. For arbeidet sitt fekk Kristiane Lund mange utmerkingar. I 1957 fekk ho Møllargut-æresmedalje i sølv, i 1970 fekk ho Torkjell Haugerud-prisen og i 1971 vart ho æresmedlem i Landslaget for spelemenn. Kristiane Lund vert rekna som kanskje fremste føregangskvinna mellom norske spelemenn. Ho var først og fremst den dugande utøvaren, dansespelkvinna på eit utal bryllup, danseøvingar, framsyningar og kappleikar, og læraren for mange spelemenn, og ein viktig tradisjonsberar både for Fykerudspel og tradisjonen etter Myllarguten. I 1989 - 100 år etter ho vart fødd - gav Gerhard Hedlund ut ein liten biografi over Kristiane Lund.
  
Kjetil Flatin (1879-1960)
Han voks opp og budde i Seljord heile livet bortsett frå to år då han var på spelferd i Amerika. I første helvta av 1900-talet var han mellom dei fremste spelemennene i landet. I slekta hans finn vi framståande spelemenn som Øystein Langedrag og Leiv Sandsdalen. Han byrja tidleg å spele,  og første fela si laga han sjølv. Han  spela i bryllup alt som 8-åring. Seksten år gamal deltok han på kappleik i Bø og tok 2.-premie. Frå 20-årsalder tok han ei rad 1-premiar. Såleis fekk han 1. premie på Landskappleiken i Bergen i 1904, ved mange kappleikar i Telemark, i 1910 i Oslo og i 1922 i Ålesund. Flatin var i stor mon sjølvlærd, men førde i stor mon vidare "Møllarspel" etter Sandsdalen. Han spela også mange slåttar etter Lars Fykerud og Olav Groven. Han byrja tidleg å reise på konsertferder rundt om i landet, noko han gjorde i mange 10-år, og vitja etter kvart mesta heile landet. I 1904-06 var han på turne i USA. Etter det stifta han familie, fekk to born, og dreiv eit lite bruk i Seljord. I 1911 fekk han Telefylkets Ungdomslags æresdiplomI 1914 var han fast spelemann på den store jubileumsutstillinga på Frogner i Oslo. Det blir fortalt at spelet til Flatin var fantasifullt, særprega og "personleg". Dottera Signe Flatin (1912-1975), som gifta seg med spelemannen Leiv Neset, vart som faren framifrå spelkvinne, og dei reiste  på mange konsertferder saman. Kjetil Flatin, og dottera Signe, spela begge i NRK. Til 80-års-dagen hans i 1959 laga Eivind Groven ein folkemusikkhalvtime med dei to, og året etter døydde han. Kjetil Flatin var også ein flink felemakar. Han gjekk i lære hjå Gunnar Røstad og laga ca 200 feler. Han komponerte også ein del slåttar.
 
Signe Flatin Neset (1912-1975)
var dotter til spelemannen Kjetil Flatin frå Seljord og vart gift med spelemannen Leiv Neset også frå Seljord. Signe byrja tidleg å spele og alt som 14-åring reiste ho saman med faren rundt om i landet og heldt konsertar. Ho fekk ei rad 1-premiar på kappleikar. Ho spela første gong i radio så tidleg som i 1934. Ho spela også mykje saman med mannen sin og Torbjørg Ås Gravalid. Rolf Myklebust skriv i boka si at ho var mellom dei beste spelemennene i landet. Ho spela inn mange slåttar både for Arne Bjørndals samling i Bergen og for NRK, visstnok ca 100 i alt.
  
Erling Kjøk (1913-1999)
frå Garmo var ein god spelemann og ein sers viktig tradisjonsberar for Gudbrandsdalsmusikken. Han lærde særleg spel av Ola Gjerdet frå Lom, Ola Moløkken frå Garmo og Ola Nystugun frå Vågå, men også av mange andre frå dalen, og av slike som hulla leikane. Han var ikkje nokon flittig kappleik-deltakar, men hadde ei særs stor slåttekunne. Han kunne ofte mange former av same slåtten. Han var svært medviten om detaljar i spelet, hadde ein alderdomleg tonalitet og tok vare på særtrekk i rytme og framføring. Han var ein aktiv spelemann fleire bygder i 25 år frå 1930 og frametter. Han laga også ein del leikar sjølv, til dømes springleiken "Per Bergon" og "Krokhallingen". Han hadde også ei god songrøyst og kunne mykje vokalstoff. Han var svært interessert i kulturhistorie og lokalhistorie meir allment og ga ofte opplysningar til folk som trong det. Det var mange som lærde slåttar av Erling, særleg sonen Knut Kjøk og Bjørn Odde. Dottera Jarnfrid lærde mykje vokalt stoff. Heimen til Erling og kona Helga var ein samlingsstad for mange spelemenn. I 1995 gav han ut ei sers viktig og omfattande bok om spelemenn og spelmanns-tradisjonar frå Ottadalen, fortalt på ein personleg måte. Jarnfrid Kjøk førde boka i pennen. På eldre dagar fekk han fleire påskjøningar, til dømes Selstreffprisen, pris frå Norsk Folkemusikkfond og vart æresmedlem i LfS.
 
Harald Haug (1920-1999)
frå Vågå la ned ein stor innsats for det frivillige musikklivet i dalen, ikkje berre folkemusikken, men også alle dei andre laga der han var leiar og deltakar, både i heimbygda og i mange grannebygder, både kor, korps, salong- og danseorkester, men etter kvart aller mest med folkemusikk og runddansmusikk. Han var framifrå til å arrangere musikk. Han var ein dugande musikalsk leiar i Vågå spelemannslag i 37 år, eit lag som gjorde det svært bra på mange kappleikar. Han laga ei lang rekkje komposisjonar innan mange sjangrar, og til Landskappleiken i Vågå i 1996 vart 13 av dei utgjevne utsett for 3 feler. Han fekk kongens fortensmedalje i 1983, var æresmedlem i Vågå spel- og dansarlag og æresmedlem i LfS. Spelemannstradisjonane blir ført vidare gjennom sonen Trond-Ole Haug og fleire barnebarn. Både dei og mange andre var med på ein gild minnekonsert i 2000.
  
Andris A. Dahle (1925-1995)
Han var fødd på Dahle i Øystre Slidre. Faren var dansaren Andris Dahle (1892-1973) og mora Kari Ringestad (1895-1933). Mora var dotter til den dugande spelemannen og tradisjonsberaren Ivar Ringestad (1870-1953) frå Vestre Slidre. I Ringestad-slekta var det mange gode spelemenn og kunstnarar, til dømes Knut Ringestad (1815-1884) farbror til Ivar. Andris lærde først spel av Ola Ukshovd (1872-1960) frå grannegarden. Seinare lærte han mykje av bestefaren Ivar Ringestad, og det vert fortalt han han mest kvar helg i mange år gjekk over fjellet for å lære spel, og han vart den somlærte mest av stoffet etter Ivar Ringestad, ikkje minst lyarslåttar. Han tok vare på det gamle slåttespelet på ein særs fin og nøyaktig måte, og ga det vidare til nye generasjonar. Då Øystre Slidre spelemannslag fylte 50 år i 1995, ga dei ut CD'en "Goffalåtten" med Andris Dahle. Før var det gjeve ut kasett. Andris Dahle var også ei sentral kjelde til det store verket med lyarslåttar frå Valdres som Sven Nyhus ga ut i 1996. Andris vart gift med Ragnhild Kvien, og dreiv på ein god måte to store gardar, både Dahle og Kvien.
  
Harald Røine (1941-1998)
Han var fødd i Oslo med foreldre Helene og Arne Røine frå Valdres. Arne var ein kjend spelemann som la ned eit stort og allsidig arbeid for folkemusikken og folkedansen i Oslo. Harald og broren Erik kom tidleg med i folkedansen i BUL i Oslo, men fekk også tidleg tilknytning til Valdres. I 8-årsalderen starta Harald  med fiolin på Musikkkonservatoriet og gjekk der i 6 år. Seinare vart hardingfela instrumentet hans. Han byrja i Valdreslaget og Laget for folkemusikk, der han lærde spel av kjende spelemenn som Torleiv Bolstad, Ola Bøe,  Kjetil Løndal, Odd Bakkerud, Bernt Balchen og Arne Sølvberg. Han lærde også dans, mest valdresspringar, særleg av broren Erik og Gullik Kirkevoll. Saman med kona Sidsel fekk dei sønene Niels og Anders, som fører folkemusikkarven vidare. Som godt vaksen sa Harald og Sidsel opp gode jobbar og dei flytta til Valdres der Harald vart distriktsmusikar og medlem i "Valdres folkemusikkgruppe" og  budde der dei siste 6-7 åra. Her la han ned eit stort og viktig arbeid som utøvande musikarar, pedagog  og tradisjonsberar. Han var A-klassespelemann i spel (frå 1978) og i dans. Harald Røine hadde eit godt og stødig spel med særleg god dansetakt.  Han var også domar på mange kappleikar.
 
Vegard Sletten (1907-1984)
var son av Margit Bruun Sletten (1875-1958) og Klaus Sletten (1877-1946). Begge foreldra var sentrale NU-folk særleg frå dei første to 10-åra i Bondeungdomslaget i Oslo. Far til Margit var den kjente presten og folkehøgskulemannen Christopher Bruun. Etter at familien flytta frå Oslo i 1916 budde dei nokre år i Trondheim og Ålesund, men budde frå 1920 fast i Stavanger der faren arbeidde i Stavanger Aftenblad. Vegard Sletten studerte filologi i Sslo og Paris og var journalist i Stavanger Aftenblad 1929-41, og formann i Stavanger Journalistlag 1937-1945. Under krigen var han aktiv i den illegale pressa. Etter krigen budde han i Oslo og var journalist og redaktør i Verdens Gang. Han var også redaktør for vekeavisa Norsk Tidend i mange år frå 1946. Han var formann i Norsk Journalistlag 1946-49 og 1956-62, og formann i Nordisk Journalistforbund nokre år frå 1960, og formann i Norsk Presseforbund 1962-71. I Norsk Språkråd var han medlem nokre år frå 1966. Han ga ut fleire bøker, mellom anna om bestefaren Christopher Bruun. Han vart leiar i BUL Stavanger i 1932 og fekk sidan mange sentrale oppgåver i NU. Han kom med i styret i NU i 1938 og var formann i NU frå 1947 til 1955. Vegard Sletten hadde til liks med faren ein svært stor arbeidskapasitet, og han var ein framifrå talar som reiv folk med seg og sette kveik i dei som høyrde på.
  
Kristoffer Sælid (1905-1991)
var frå Øystre Slidre i Valdres. Han tok middelskolen i Volda, gymnaset på Nordfjordeid og teologisk embetseksamen ved Universitetet i Oslo i 1930. Han ville ikkje bli prest, men byrja på skrivarstova i Noregs Ungdomslag i 1931. Først som hjelpeskrivar sidan som skrivar frå 193? til 1947, då Knut Fortun overtok. Etter det arbeidde han ved Oslo lærarskole med faga norsk, religion og pedagogikk. Sælid var ein dugande administrator og ideolog. Han gjorde eit stort arbeid med å byggje opp at skrivarstova til NU etter krigen. Under krigen arbeidde Sælid aktivt mot nazi-styresmaktene som ville overta arbeidet i ungdomslaga. Motstanden mot nazifiseringa vart utført særleg gjennom den illegale gruppa "Sivleringen". Han var redaktør for festskriftet til Klara Semb som kom i 1964.
  
Edvard Os (1885-1969)
var frå Norfjordeid. han fekk militær utdanning og vart kaptein. Frå 1913 til 1927 var han skrivar på felles kontoret som Noregs Ungdomslag og Noregs Mållag hadde i Oslo. Med sin store arbeidskapasitet og noko spesielle arbeidsstil  la han ned eit svært arbeid for den frilynde ungdomsrørsla. I åra rundt 1920 vaks den frilynde ungdomsrørsla snøgt, ikkje minst interessa for folkedansen, og Os gjorde svært mykje for denne framvoksteren. Han var sjølv interessert i folkedans og folkemusikk  og flink å syngje, og stod sentralt då NU la vekt på folkedansen i 1921 og då Landslaget for spelemenn vart skipa i 1923.  Etter den store båtferda frå Bergen til Nordkapp i 1923 skreiv han mykje av den humoristiske boka "Stemneskrå 1923". I 1917 skreiv han handboka "Handbok aat ungdomslag" og redigerte i 1921 den store jubileumsboka "Den Frilynde Ungdomsrørsla"  saman med Sven Moren. Han redigerte Norsk Ungdom, ga ut fleire skodespel, læreboka "Amatørteateret", lærebøker i bygging av ungdomshus, og utarbeidde normalvedtekter for Ungdomslag. Då han slutta i NU, var han nokre år forlagssjef i Noregs Boklag. I 1934 vart han utnemd til oberstløytnant og sjef for Varanger Bataljon. Han var sjef for Aust-Finnmark i 1940. Edv. Os gjorde stor innsats på mange område. Han skreiv bygdebøker for fleire bygder i Nordfjord, var ein fraifrå kjøkemeister og ga ut bok i kjøkemeisterkunst. Han starta Oslo Unge Venstre, var nestformann i styret i Det Norske Teateret, styremedlem i Kongsberg Våpenfabrikk,  skreiv boka "Norsk brevbok" og mykje anna.
  
Olav Midttun (1883-1972)
var fødd i Kvinnherad og vaks opp i Øyestad. Han tok militær utdanning, tok lærarskulen og underviste på fleire lærarskular og vart dosent i "Landsmål" ved Universitetet i Oslo i 1917. Den stillinga hadde han til han vart riksprogramsjef i NRK frå 1934 til 1947. Etter det var han professor i nynorsk dikting og målbruk ved Universitetet i Oslo. Det var han også under krigen. Som vitskapsmann skreiv han mykje, mellom andre om Sivle, Vinje og Garborg. Han gjorde mykje for å gje ut nynorske bøker. Innan norskdomsrørsla gjorde han ein ruvande innsats på mange område. I 1905 var han formann i Studentmållaget, frå 1914 til 1938 var han formann i skuleboknemnda til laget. Han kom med i styret i NU i 1915 og var formann i NU i åra 1919 til 1926. I Det norske samlaget var han styremedlem frå 1917 og formann 1919-1926 og 1929-1934. Redaktør i Syn og Segn var han frå 1908 til 1960. I 1912-21 og 1925-34 var han målkonsulent i Det norske Teateret. og frå 1953 lærar ved Statens Teaterskole. Han var aktiv i Venstre, vaar medlem av Vitskapsakademiet i Oslo frå 1952, og med i leiinga for Det nNorske skogselskap 1923-1948. Han var ein stor talar, og heldt ei rad talar og foredrag i ungdomslag of Folkeakademi og mange andre stader. I 1971 utga han boka "Livsminne".
  
Magnus Brostrup Landstad (1802-1880) (bilete)
var fødd på Måsøy prestegard ved Nordkapp. Han vart i 1828 res. kap. i Gausdal, i 1934 sokneprest i Kviteseid, i 1839 i Seljord, i 1848 i Halden og i 1859 i Sandar. Landstad er kjent som samlmediktar og som folkeminnesamlar. To av bøkene hans er mellom dei aller viktigaste frå 1800-talet: "Norske folkeviser" som kom ut i 1853, og "Landstads salmebok" som var ferdig i 1861 og vart autorisert til bruk i gudstenesta i 1869. Alt i 1830-åra skreiv han salmar og ga i 1841 ut ei samling salmar. I 1852 fekk han i oppdrag å utarbeide utkast til ny samlebok. I denne boka er det mange salmar som han skreiv sjølv (ca 60), mellom dei den kjende "Fra fjord og fjære". Salmeboka vart etter kvart svært mykje brukt i landet, og ei revidert utgåve kom i 1923. I 1840 byrja Landstad å samle folkeviser og anna folkedikting, og heldt fram med det medan han var prest i Seljord. Samlinga han ga ut i 1853 var i lang tid den største samlinga av norske folkeviser, og fekk mykje å seie for den nasjonale reisinga på andre halvdel av 1800-talet. Utgåva har vore kritisert for gamalvore språk og for at han støypte saman ulike tekstar til meir "heile" viser. Ein stor del av original-manuskripta hans er bevart, og eit utkast til viseboka vart utgjeven av Knut Liestøl i 1925. I seinare år, og etter han var død, kom det også ut folkeminne som han hadde samla, det meste frå Telemark. Han skreiv også ein del tekstar og dikt sjølv, utgjevne som "Sange og digte" då han var 77 år gamal. Ikkje minst i vår tid har oppskriftene til Landstad vore ei rik kjelde for dei som syng religiøse folkesongar. I jubileumsåret 2002 gav Agnes Buen Garnås ut ein CD med oppskrifter etter Landstad.
   
Bernt Støylen (1858-1937) (bilete)
var frå Sande på Sunnmøre. Han er best kjent som salmediktar og prest og bisp, men han samla også inn folkeminne og ga i 1899 ut ei samling "Norske barnerim og leikar". Han kom i kontakt med norskdomsmiljøet hjå Per Riste då han gjekk på lærarskulen i Volda, og i studietida i Oslo vart han godt kjent både med P.Chr. Asbjørnsen og Moltke Moe som også studerte teologi. Støylen vart cand.teol. i 1885, hjelpeprest i Bergen i 1887, sjømannsprest i Cardiff i 1890, styrar for Notodden seminar i 1895, i 1902 hovudlærar ved det praktisk-teologiske seminar og 1914 - 1930 bisp i Agder. Han var ein betydeleg predikant, ga ut preikensamlingar,  gav ut ABC-bok, skreiv mange kjende salmar og ga ut "Nynorsk salmebok" saman med bisp Hognestad og Anders Hovden (godkjent i 1925). I 1887 drog han på forkynningsferd langs kysten og skreiv då opp mange songar, stev og rim, ein del av dei med notar. I samlinga av 1899 er det i alt neste 500 barnerim, over 200 av dei skreiv han opp sjølv, og knapt 100 melodiar. Merkeleg nok skreiv Støylen ikkje opp religiøse songar.
  
Knut D. Stafset (1836-1916) (bilete)
var frå Stavset i Skodje på nordre Sunnmøre og budde der det meste av livet. Han var lærar, utskiftingsassistent, gardbrukar, klokkar og spelemann. Han er mest kjent for dei mange oppskriftene han gjorde av folkemusikk og songar på slutten av 1800-talet og særleg dei første åra på 1900-talet. Oppskriftene hans vart avgløymt på Ålesund Museum, men attfunne i 1981 og ein god del av samlinga kom ut i 1991 som "Minder fra Forfædrene". Samlinga inneheld 80 religiøse folketonar og ei slåttesamling med 165 springdansar, 11 brudeslåttar, 12 hallingar og litt til. I tillegg finst det utrykt ei stor samling songar (353), ein del eigne komposisjonar og folkeminne. Samlinga til Stafset dokumenterer ein rik folkemusikk i eit område der lite var kjent frå før.  Dei religiøse folketonane hadde han i tradisjon etter faren Didrik Knutsson Store Engeset (1797-1867) og far til mora Else, Knut Pedersson Ekrol (1766-1843), som også var klokkar i Vatne/Skodje. Som slåtteoppteiknar var Stafset heilt sjølvlærd og lærte seg på sine gamle dagar også notar for å ta vare på folkemusikken. Ein viktig framskuv i dette arbeidet fekk han etter at han deltok på den første kappleiken på Sunnmøre, i Ålesund i 1902.
  
Kristian Halse (1858-1939) (bilete)
var frå Halsa på Nordmøre. Han tok lærarutdanning ved Klæbu seminar og var lærar i heimbygda 1880-1897. Var så lærar og kyrkjesongar i Todalen til 1920 då han flytta attende til Halsa. Etter det brukte han mykje av tida si til å samle folkemusikk på Nordmøre. Han fekk også statsstipend for å drive dette arbeidet. Han byrja samle folkemusikk i 1906, og ga ut den første vesle samlinga to år etter. Ein god del av det han samla vart utgjeve i serien På Heimveg I - IV (1917, 1918, 1923, 1939). Han fortel sjølv litt om samlararbeidet sitt i boka "Spelemenn på Nordmøre" som kom ut i 1973, med sonen Leif Halse som redaktør. Då han døydde i 1939 hadde han ein god del stoff liggande, mykje også utsett for kor. Ein del av stoffet han samla, kan ha kome bort (Jostein Fet, Folkemusikken i Møre og Romsdal, 1999).
  
Edvard Bræin (1887 - 1957) (bilete)
var oppvaksen i Kristiansund der far hans Christian Bræin (1837-1912) var organist i mange år. Edvard studerte komposisjon og orgelspel i Oslo og Berlin, og overtok stillinga som organist i Kristiansund etter faren. I nesten 50 år var han ei drivande kraft i musikklivet i heimbyen som komponist, songlærar, dirigent og grunnleggjar av operaen i byen. Interessa for folkemusikken kom kanskje frå L.M.Lindeman som var orgellærar for faren. Edvard byrja å skrive ned folkemusikk i slutten av 1920-åra. I 1938 gav han ut 10 hefte med "Folkemusikk. Nedtegnet på Nordmøre". I 1980 kom dei ut på nytt samla i eitt bind, ved sonen Ola Bræin. Men mykje hadde han berre i manuskript då han døydde, og i 1990 kom dette i praktverket "Nu rinder solen opp" ved sonen Ola og Henning Sommero med i alt 528 nummer, mange av dei er religiøse folketonar. Samlinga frå 1938 inneheld alle typer folkemusikk frå Nordmøre. Andre samlinga derimot inneheld også stoff frå Romsdal og Sunnmøre. Ein del av samlinga fekk han tilsendt frå USA, der dei var nedskrevne av Nelly Torske Jeans etter faren Oskar Torske. Sjå også artikkelen hans  "Folkemusikken på Nordmøre" 
 
Catharinus Elling (1858-1942) (bilete)
var frå Kristiania. Han vart cand. philol. i 1883, men utdanna seg til komponist og organist i Leipzig og Berlin der han også budde i 10 år, og fekk i den tida også interesse for folkemusikk. Han komponerte ei rekkje verdfulle verk av ulike slag - korverk, konsertar, symfoni og oratorium. Han var organist i Gamlebyen i Oslo 1909-1926, og var musikkritikar og pedagog. Frå 1898 fekk han statstøtte til å reise rundt og samle norsk folkemusikk. Han skreiv også ei rad teoretiske arbeid om norsk folkemusikk. Frå 1898 til 1920 reiste han rundt i store delar av landet både langs kysten, nordover og i innlandet. Til saman samla han imponerande ca 2340 vokalnummer og ca 170 slåttar. Elling har vore kritisert noko fordi han for fort fram og ga seg lite tid saman med kjeldene sine. Han hadde elles det synet på tonaliteten at kvarttonane ikkje fanst som eit bevisst element, men at utøvaren spela eller song falskt. I dette møtte han sterk motbør, til dømes frå O.M. Sandvik og Erik Eggen. Eit fullstendig register over Elling sine oppteikningar finst ved Norsk Musikksamling, utarbeidd av Øystein Gaukstad 1953.
 
Olav Sande (1850 - 1927) (bilete)
var frå Kyrkjebø i Sogn. Han utdanna seg til lærar. Han lærde mykje folkesong med gamal tonekjensle av både faren og mora. Han gjorde eit stor arbeid med å skrive opp folkemusikk. Han komponerte sjølv, og skreiv opp og ga ut folkeminne, og dikta også sjølv både dikt og forteljingar. Han byrja innsamlingsarbeidet med folkemusikk i 1899 og skulle vere ein slags medhjelpar for Catharinus Elling som starta på om lag same tid. Sande skulle samle inn mest på Vestlandet frå sunnfjord og sørover, og slik vart det for det meste. Han dekte kysten frå og med sogn til Agder. Han avslutta innsamlingsarbeidet ca 1923, og hadde då samla meir enn 3000 folketonar, no ved Norsk Musikksamling i Oslo. Visstnok er dette den største einkeltsamlinga nest etter Arne Bjørndal.  I innsamlingsarbeidet sitt la Sande stor vekt på å kome i god kontakt med kjeldene sine, og han kom ofte attende til dei fleire gonger. Han var også godt kjent med livet på bygdene og forstod dialektene godt. På dette området var var han nokså ulik  C. Elling.
  
Ulrik i Jensestogun (1850 - 1919) (bilete)
Ulrik Olsen var fødd i Jensestogun i Aurdal i Valdres som den femte av seks syskjen. Foreldra var Ole Eriksen (1810-1903) og Thora Olsdtr. Kjørstad (1811-1883). Han byrja spele alt som unggut, og 15 år gamal står han oppført i folketeljinga som spelemann. Som ung gjekk han i spellære hjå Bendik Toreson Nøen, og lærte det meste av slåttestoffet etter Jørn Hilme, før Bendik reiste til Amerika i 1870. Bendik hadde lært spel av storspelemannen Jørn Hilme (1778-1853) som også var frå Aurdal. Ulrik lærde også spel av spelemenn frå Hallingdal og frå søre Aurdal, mellom andre Ellef Tollefsrud. I 1888 gifta Ulrik seg med Siri Torsteinsdotter Lien frå Liagrenda. Dei flytta til bruket Nerbråten under Lien og dei får 8 born. Av dei var det berre sonen Teodor (1906-1971) som spela. I tillegg til slåttespelet lærde Ulrik seg svært mykje moderne dansespel som vals, reinlender og masurka attåt selskapsdansar som fransese og lancier. Dette lærde han særleg av ein amtsdyrlege Eivind Bolleng frå Fåberg som flytta inn i Jensestogo då Ulrik var 4 år. Det blir sagt at Ulrik kunne meir enn 300 valsar! Både Arne Bjørndal, Catharinus Elling og Einar Øvergaard (1871-1935) skreiv opp musikk etter Ulrik. Øvergård skreiv opp 45 springarar og 7 hallingar allereide i 1893 (utgjeve i Uppsla i 1982) og det er den største slåttesamlinga oppskreven på 1800-talet. Runddansspelet hans levde vidare særleg gjennom vestreslidringane Ola Fyrsto (1868-1946) og Knut Snortheim (1907-1986), medan storspelemannen Olav Moe (1872-1967) vart fremste arvtakaran av slåttespelet hans. Ulrik var ein framifrå spelemann med god teknikk, og var også flink til å spele på bukkehorn og fløyte. I 1992 gav Håkon Asheim ut ein CD med musikk etter Ulrik i Jensestogun
 
Lars L. Skjervheim (1915 - 2003) (bilete)
Skjervheim var fødd på  Vossestrand (Myrkdalen), men budde også i mange år i Årdal i Sogn. Gjennom eit langt liv gjorde den framifrå spelemannen ein stor innsats som tradisjonsberar, lærar, miljøskapar og slåttekomponist. Av yrkje var han bygningsmann. I mange år budde han skiftesvis på Voss og Vossestrand, gifta seg i 1973 med Ragnhild og budde i mange år i heimen hennar i Årdal, før dei seinare bygde seg hus på Skjervheim i Myrkdalen - huset dei kalla Bogedraget, og dei flytta dit fast i 1982. Skjervheim byrja tidleg å spele og vart ein dugande spelemann med ei stor slåttekunne spesielt frå Vossebygdene, men og frå andre kantar. Mykje av denne musikken var i tradisjon etter sambygdingen Sjur Helgeland. Mykje av desse lærde han av brørne Sigurd og Nils Borge på Voss. Han deltok på eit utal kappleikar, første gong i 1938,  med framifrå resultat og i 1972 sigra han i Landskappleiken på Gol. Han var også spelemann for Noregs Ungdomslag i ulike samanhengar både innan og utanlands, som spelemann for leikarringar frå Voss og Bergen og andre stader. Han pela og på ei lang rekkje tilstellingar og i svært mange (ca 300) bryllup. Han var også ofte med  i program i NRK, første gong i 1946, og nest etter Sigbjørn B. Osa er det han av vossaspelemennene som har flest opptak i NRK. I 1971 ga NRK/RCA ut ei LP-plate med Lars Skjervheim og Torleiv Bolstad, og i 1984 ga Heilo ut ei plate med koposisjonar av Skjervheim. I samværet med kona blomstra dei skapande evnene hans opp, og til saman komponerte han heile 274 slåttar og tonar i folkemusikkstil (gamaldansmusikk).  Alle desse vart skrivne opp på notar av Oddmund Dahle i Bergen. Dale skreiv også opp 79 andre slåttar etter Skjervheim, og dei inngår alle i den store samlinga på 1000 slåttar som Dale ga til Arne Bjørndals samling i Bergen. Skjervheim var ein sers dugande pedagog og gjorde eit stort arbeid med å lære opp yngre spelemenn både i Hordaland og i Sogn og Fjordane, men også mange andre stader rundt om i landet. Mellom elevane hans på Voss er  kjente namn som Kjell Midttun, Leif Rygg og Olav Selland og i Årdal Håkon Høgemo. Han var også lærar på Ole-Bull Akademiet i mange år. På sine eldre dagar fekk han fast statleg stipend ssom eldre fortent kunstnar. Han fekk også mange andre heiderstitlar. Han var æresmedlem i LfS (1976), i Voss Spelemannslag og i Sogn Spel- og Dansarlag (1981). Han fekk kongens fortensmedalje i sølv og gull, Torkjell Haugerudprisen i gull og Sjur Helgelands gullmedalje. Til 70-årsdagen kom det ut eit gildt festskrift med tittelen "Huldra Mi".
  
Petter Berli (1911 - 1999) (bilete)
Han var fødd i Valdal på Sunnmøre i ein heim med mykje musikk og song. Faren døydde før Petter byrja spele, og bestefaren vart religøs og la bort fela. Petter spela det han hugsa etter faren og bestefaren og lærde også av spelemenn i andre bygder, til dømes Halvar Ørsal frå Todalen, Ole Gjerde frå Skjåk, Hans W. Brimi, Joakim Holm frå Stordal og Jens Synnes frå Sjøholt. Petter Berli var den leiande spelemannen i sitt distrikt i andre halvdel av 1900-talet. Han deltok på mange kappleikar særleg på 50- og 60-talet, og fekk mange 1. og 2. premiar. I heimbygda la han ned eit stort arbeid med å lære opp dei unge, mellom dei er Ingunn Linge Valldal mest kjent. Han var lærar i musikkskulen i mange år. Han skipa Valldal Spelemannslag i 1980 og var leiar der i fleire år. Petter var medlem i musikkensemblet "Kvartetten" frå starten i 1927 og var med der i over 60 år, etter krigen som leiar. Han var notekunnig. Gjennom heile livet spela han i ei rad bryllup og i alle slags festar og lag og for leikarringen i bygda. Berli spela vanleg fele og hadde ein høgt utvikla teknikk.
  
Olav Viken (1921 -  ) (bilete)
Han var frå Øystre Slidre og mellom forfedrane hans i dei kjente Hegge-, Rudi- og Røyne-slektene var det mange som spela fele, langeleik og som song. Både bestefaren Haldor Halsteinsons Rudi og faren Olav Viken spela fele og mora Ingebjørg (Rudi) Viken kunne mange songar og stev. Begge foreldra var fødd i 1892. I tenåra gjekk han på snekkarskule og kom i 1937 i snekkarlære hjå  Knut Ø. Rudi i Skammestein, brorson til felemakaren Knut Ø. Rudi. I 1946  kom kan til Granvang snekkarverkstad på Fagernes, og var der i 15. år.  Han fekk problem med ryggen og flytta snekkarverkstaden til huset sitt på Fagernes i 1961. Etter fleire ryggoperasjonar laut han slutte med tungarbeid, vart delvis arbeidsufør og byrja med instrumentarbeid frå 1970. Men han hadde laga feler før det, den førte i 1968. Han fekk hjelp og oppmuntring i det arbeidet frå K.Ø. Rudi, Øystein Rudi og Torleiv Bolstad. På Landskappleiken på Fagernes i 1978 hadde han med 4 feler som alle fekk sølvmedalje. Frå 1981 vart han tilsett som felemakar ved Valdres Folkemuseum, og i åra etter bygde han opp eit levande felemakar og langeleik-miljø ved museet. Oddrun Hegge byrja ved verkstaden i 1987, seinare felemakaren Sigvald Rølien frå Voss og sist Knut Oppheimsbakken.  Viken slutta ved museet i 2000. I alt laga han ca 15 hardingfeler.  Mellom felene han laga var den fela som Torleiv Bolstad brukte på opptaka til plata "Feletona uppunder Bitihød'n" (fela som Erland Joplassen seinare fekk). På  Museet laga dei også store seriar med langeleikar. Største innsatsen gjorde Viken likevel med å reparere og restaurere gamle feler. Han har bokført 550 større reparasjonar, og truleg 3 gonger så mange mindre reparasjonar og rigging. Han har teke hand om felene til mange av dei beste spelemennene. Til dømes har han ordna ei lang rad av felene til Hallvard T. Bjørgum på Sylvartun i Setesdal. Han vølte fleire feler for venen Torleiv Bolstad, mellom andre Røstad-fela hans (som Tore Bolstad  seinare fekk). Viken var i mange år med i innsamlingsarbeidet til Folkemusikkarkivet til Valdres Folkemuseum. Viken fekk etter kvart mange utmerkingar, til dømes Haldor Røines minnepris, vart heidersmedlem i LfS og fekk i 2001 kongens fortenstmedalje i gull. Kona til Viken heitte Mary og dei fekk dottera Inger Marit. (Mange av opplysningane er frå Spelemannsbladet 7/01)
  
Jon Tryti (1920 - 1999) (bilete)
Han var fødd i Vik i sogn som den fjerde i ein søskjenflokk på ni. Han byrja å spele som 12-åring, og lærde etter kvart både hardingfele og flatfele og lærde seg notespel. Mest lærde han av sambygdingen Kristen Bø, og også av andre som sigbjørn B. Osa på Voss. Då han vart familiemann i 1945 la han bort fela nokre år, men byrja på nytt i 1952, og spela mykje på festar og samkomer i sognebygdene. I 1958 flytta han til Oslo, og kom med i Laget for folkemusikk, og lærde av folk som Kjetil Løndal, Torleiv Bolstad og Odd Bakkerud. Han vart A-klassespelemann etter Landskappleiken på Odda i 1962, men han deltok ikkje så ofte på kappleikar. Sin største innsats gjorde han som fast spelemann for mange av leikarringane i Oslo frå tidleg på 60-talet. I Oslo Songdanslag var han fast spelemann i over 30 år, nesten like lenge i Symra, i mange år også i Sogn og Fjordaneringen og andre ringar. Han spela ikkje berre på øvingar og kurs, men også på festar, framsyningar og på reiser i inn- og utland. Han spela også svært mykje på leikfestar og folkedanskveldar, ikkje minst saman med trekkspelaren Kåre Limset. Tryti var dugande i alle typer das, turdans, stildans og mange ulike bygdedansar, og det gjorde at han var svært omtykt som spelemann i leikarringane. Han tok feleknappen i gull i NU, og var æresmedlem i Oslo songdanslag. Jon gifta seg på nytt i 1963 med Inga og dei budde i mange år på Kampen i Oslo.
  
Olav Thorshaug (1884 -1971)
frå Rotnheim i Gol er ein av våre mest kjent hallingdansarar. Han skal vere den som hr gjort det høgste kontrollerte hallingkastet, på Bygdøy i Oslo i 1920. Det var på 2,83 m. Den kjente fotografen Skarpmoen tok biletet av kastet. Han reiste på mange turnear rund om i landet og viste fram dansen sin. Han var og på ferder til Amerika og Færøyane. Saman med spelemannen Nils Borge (1892-1970) frå Voss deltok han på 252 konsertar i USA i åra 1912-14. Han var også med på kappleikar som Vestmannalaget hadde frå 1905 og utetter i Bergen.
  
Kåre K. Rotnheim (1924-1953)
var frå Rotnheim, same grenda som velkjende Rotnheims-Knut (1810-1851).  Han var sers god hallingdansar, og var i felire år med på festspela i Bergen med lausdansen sin. Han hadde høge fine kast. Han døydde snautt 30 år gamal.
  
Fingar Brattested (1889-1981)
Han var frå Nesbyen, fødd i same stova som onkelen, den kjende spelemannen Thor Grimsgard. Han var kjent som ein sers dugande hallingdansar. Det meste av livet budde han i Oslo der han var drosjesjåfør. Seinare slo han set ned att i haimbygda. Han var med på turnear i utlandet, mellom anna på Færøyane saman med spelemannen Sjur Helgeland. Eit bilete der han spenner hatten har blitt svært godt kjent.
  
Narve Skarpmoen (1868 - 1930) (bilete)
Han var frå Rollag og spela hardingfele, men først og frest var han fotograf. Han kom til Kristiania i fotogafilære i 20-årsalderen  Han var seinare ei tid fotograf i Flesberg. Frå ca 1893 dreiv han eigen fotografiforretning i Oslo, og denne vart ei av dei største og best kjente i landet. Han spesialiserte seg som frilufts- og pressefotograf. Han var i mange år sentral i spelemannsmiljøet i Kristiania. Han var formann i "Den nationale forening" frå starten i 1894 og i 9 år. Foreninga gjekk inn i 1906. Her møttes mange av spelemennene og dansarane i Oslo. Han var primus motor for den store kappleiken i 1903. Han tok også opp Laagendalsfilmen i 1926 der det også var med ein del dansarar frå Numedal. Det var også han som tok det kjente biletet med hallingkastet på  2,83 m som Olav Thorshaug gjorde på Bygdøy i Oslo i 1920.
  
Kittil Gladheim (1878 - 1906) (bilete)
Han var ein av dei dugande spelemennene som døydde ung.  Han var frå Rollag  Foreldra var Steinar Kittilsen og Sigrid Olsdotter Gladheim. Far hennar var lensmann og spelemann O.H. Bernaas frå Tinn, og det var mange spelemenn i den slekta. Gladheim lærte spel både frå Numedal, etter Løutnantsdrengene, og spel frå Telemark. Der lærte han mange slåttar mellom andre av Knut Dahle. Gladheim var veikhelsa, og i 1901 reiste han til USA for å bli betre. Men han vart dårlegare og kom heimatt etter kort tid. I Amerika fekk han høre Laars Fykerud. I 1904 var Gradheim på Luster sanatorium, der han mellomandre var saman med spelemannen Per Mæle frå Haus i Hordaland. Han dødde i Oslo, truleg medan han var på Grefsen Sanatorium, og er gravlagd der.
  
Erik Deildokk (1885 - 1937) (bilete)
Han var frå Rollang og var ein av dei beste spelemennene i dalen - særeleg flink som dansespelemann.  Han lærde mykje av Steinar Gladheim frå Veggli og torstein Odden frå Nore. Han var feire gonger med på kappleik. I 1932 deltok han saman med andre Numedals-spelemenn Steingrim Haukjem, Havår Kåsin og Olav Strømmen på Landskappleiken i Oslo som vart halden i samband med NU-stemna. Han var også med på NU-stemnet på Lillehammer i 1929 og var spelemann for nokre Numedals-par. Han var tidleg ute med å  få seg Numedalsbunad. Om han skal Klara Semb ha sagt: "Den vene kareni den praktfulle gråtrøyebunaden fekk folk til å snu seg når han gjekk gjennom byen med det gilde, rosemåla feleskrinet under armen".  I yngre år var han svært flink å spela torader.  Han spela mykje til dans i ulke samanhengar og og var også på konserttur saman med langeleikspelaren Ola Brenno frå Bagn.
  
Leif Halse (1896 - 1994) (bilete)
Halse var fødd i Halsa, med året etter flytta huslyden til Todalen der faren Kristian Halse vart lærar og kyrkjesongar Kristian Halse samla også musikk frå Nordmøre. Leif Halse fekk første fela si som 10-åring, kjøpt av storspelemannen og sambygdingen Hallvard Ørsal for kr 15. I 1913 var han med på kappleik i Kristiansund og i 1917 i Trondheim. Men så vart det opphald i 50 år. På Landskappleiken i Molde i 1966 fekk han 1. pr i D-klassen og sidan var det fleire 1. premiar i åra framover. Halse laga fleire folkemusikkprogram for NRK og spela inn mange slåttar., til dømes etter Gottfred Eppingen, Jon Mograinden, Ola Kvande, Hallvard Ørsal, Edvard Gjeldnes og Erik Almhjell og andre. I samarbeid med Nordmøre Spelemannlag ga han i 1973 ut boka "Spelemenn på Nordmøre". Halse var æresmedlem i Normøre spelemannslag. Halse er også kjent som forfattar, lærar og idrettsleiar.
 
Alv Magne Larsen (1926 - 1999)
var frå Stor-Elvdal, men budde det meste av livet på Hamar. Han var ein framifrå dansar og pedagog og tradisjonsberar innan dans og la ned eit stort arbeid for tradisjonsdansen i Hedemark. Saman med kona Inger fekk han mange første-premiar i dans frå mange kappleikar. Han vart A-klassedansar i 1975 og seinare også i to andre dansar. Nesten heile livet arbeidde han med å få rekonstruert "Storelvdalspolsken" og kort før han døydde vart ei grunnform med filmunderlag og skriftleg dokumentasjon presentert for Rff. Saman med kona var han instruktør på ei lang rad kurs i Hedemark og vidare om. Han var med i Hedemark Danselag og dansa under Lillehammer-OL i 1994 og på turne i Japan i 1995. Han var også med på fleire andre utanlandsferderer.  I 1953 var han med å starta Østerdalslaget i Hamar, og var formann der i fleire år.  Han var også sentral då Leikarringen i Østerdalslaget vart stifta i 1959, Barneleikarringen i 1964 og Trekkspillklubben først på 80-talet. Både i Leikarringen og i Barneleikarringen instruerte han i mange år saman med kona Inger. Han vart æresmedlem i Østerdalslaget i 1991 og i Hedemark Folkemusikklag i 1993. Larsen var ein nevenyttig mann med snikkarutdanning og bygde også nokre ulike instrument. Dottera Marit Larsen har arva foreldra sine interesser for folkemusikk og er ein sers dugande felespelar.
  
Guri Hegge (1884 - 1976) (bilete)
Guri Haldorsdotter Hegge frå Rudi i Skammestein i Øystre Slidre var av dei aller  fremste langeleikspelarane i Valdres og ein viktig tradisjonsbærar. Ho var tredje eldste dotter til spelemannen og kræmaren Haldor Hallsteinson Rudi (1844 -1924) og kona Ingebjørg Olsdotter Alfstad . Guri Hegge spela både springar, halling, lyarslåttar og runddansspel. Atten år gamal gifta ho seg med Ola Sveinsson Hegge (1876-1962), og dei fekk 5 born: Anna (1903-29) spela langeleik, men døydde ung, Svein Hegge (1904-1975) spela fele, Haldor Hegge (1907-1990) var spelemann, Olav O. Hegge (1910-1974) felespelar, og yngst Ingvar Hegge (1917-2006). Mellom etterkomarane til Guri Hegge er det mange dugande spelemenn/kvinner både på langeleik og fele.  Haldor Hegge, som spela fele i tradisjon etter Ola Okshovd, var mykje brukt som domar og programleiar på festar og kappleikar. Sonen hans att Olav Jørgen Hegge (1941-2005) var også ein framifrå felespelar, viktig tradisjonsbærar og domar. Ingvar Hegge (1917 -2006), som laga mange langeleikar, mellom anna ein til mora, er også  kjent som ein framifrå vokal hullar og har gjeve ut CD. Mellom kjente langeleikspelarar i slekta etter Guri Hegge kan nemnast:  Gudrun Synnøve Hegge Sæta (1943 -) (dotter til Haldor Hegge) bur i Krødsherad. Dei tre døtrene til Ingvar Hegge er Gunnvor Hegge (1955 -), Kari Hegge Thorsen (1958-) og Oddrun Hegge (1961-). Oddrun er felemakar og langeleikmakar på Valdres Folkemuseum. Vidare  har vi Guri Marie Hegge (1941-) (dotter til Svein Hegge),  og Svein Harald Hegge (son til Svein Hegge).

Eldste bror til Guri Hegge, Ola Rudi, var felespelar og langeleikmakar. Han overtok garden og vart gift med Marit Tøsteinsdotter Røyne som var dugande langeleikspelar. Ein av sønene deira , Torstein O. Rudi (1910-1992), har fire døtrer. Ei av dei er Oddrun Rudi Moe (1948-) som var kjent langeleikspelar på 1960-talet. Ei anna er  Grete (1943-), som vart gift med Erik Bråthen på Bjørgo. Dei har  dottera Hilde Rudi Bråthen (1970-) som er dugande på langeleik i dag. Dei to andre døtrene er Marit (1940-) og Liv (1945-).
Nest eldste søster til Guri Hegge, Rangdi Haldorsdotter Rudi (1878-), spela også langeleik, og vart gift med Tøstein Tøsteinsson Røyne (1871-) (oppigarden). Dei hadde sonen Haldor Røyne (1908-1979) som var dosent på Ås Landbrukshøgskole og kjend folkemusikk-kjennar, felespelar og langeleikmakar.
Yngste søster til Guri Hegge, Ingebjørg (1892-1984) gifta seg med Ola Torgersson Viken, og dei var foreldra til Olav Viken (1921-) som er den kjente langeleikmakaren og felemakaren  på Fagernes. Dotter hans, Inger Marit gift Skogheim (1958-) spelar også langeleik.
   
Torstein Knutsson Røyne (1765-1830)
Han var frå Øystre Slidre og var ein svært dugande spelemann og sølvsmed, og ei viktig tradisjonsline i valdresspelet går tilbake til han. Han er mellom dei eldste spelemennene ein kjenner til i Valdres. Spelemannen Jøger Quale (1879-1969) omtalar han slik i eit brev: ".. eldre folk omtala Røynin som mest som ein gud i felespelet, fullt på høgd med Jørn Hilme. Røynin hadde eit felespel, som skulle vera svært vrangt å spela. Den siste som kunne spela det heilt rett, var Jørger Sagahaugen, sa dei." Han gjekk i sølvsmedlære hjå Torstein Heggland på Vossestrond. Torstein hadde ein bror som også var spelemann - Svein Knutson Røyne (1784-) (Svein i Viken). Fela til Torstein K. Røyne var ei Trondafele han hadd kjøpt av Trond Isaksson Flatabø. Då han døydde vart fela seld, og kom sidan til Amerika der spelemannen Jøger Quale fekk kjøpt ho og sett ho i stand. Frå Torstein Røyne gjekk spelet vidre til Knut Vårum (1802-1892) og så vidare att til Gudbrand Istad (1841-1911). Arne Bjørndal skreiv ned slåttar etter Istad då han reiste gjennom Valdres i 1911.  Vidare gjekk spelet til Gullik Okshovd (1826-1900) og til sonen hans Ola G. Okshovd (1872-1960) som spela mykje saman med John Dale (1874-). Andris A. Dahle (1925-) hadde mykje spel etter Ola G. Okshovd.
  
Knut Nordland (1794-1877)
Knut Nordland frå Øldre i Vang var ein av dei aller eldste og beste spelemennene i Valdres. Han vart gjerne kalla "Nordlanden" eller "Øldrin". Han lærde først spel av Lars M. Krøsshaug og vart fort ein dugande spelemann. Han spela i ei mengd bryllup og gjestebod i valdres og vestafor fjella. Han lærte seg også "byspel" (vals etc), mellom andre av Karl Fant. Han spela også på balla på storgardane i Aurdal, og skal ha lært seg notespel. Han var ofte på Vestlandet og lærde spel derifrå og lærde fra seg valdresspel. Han var også læremeister for andre gode spelemenn i Valdres til dømes Ola Strand på Søyne, Trond Eltun på Øye og Anfin Olsson Kvame. Det blir sagt at Knut Nordland var svært ærekjær, og at han alltid ville vere beste spelemannen. Han var også saman med Jørn Hilme. Dei fleste opplysningane her er henta frå "Spelemenn i Vang" der det også står mange morosame soger om Knut Nordland.
 
Ola Knutsson Strand (1813-1902)
var ein av dei beste spelemennene i Valdres. Han var frå Vang i Vestre Slidre. Han var fødd og budde dei første åra på Kvame men flytta 10 år gamal til Strand. Han lærde tidleg spel av gode spelemenn i Øyesom Nils Sveji, Anfin Kvame (Kvamen) og Torgjer Olsson Strand, men også av meistrar som Lars Mikkjelsson Krøsshaug, Trond Eltun og Knut Nordland. Han gifta seg i 1843 med Ragnhild Olsdr. Strand og kjøpte garden Søyne i Vang. Etter det vart han gjerne kalla Ola Søyne eller berre Søynin. Ola Strand var særleg flink med bogen. Han reiste ofte til spelferd til Sogn, og reiste stundom på konsertferd med Trond Eldtun. Han spela også byspel (valsar etc) og kunne spele etter notar. Ola Strand laga langeleikar til alle døtrene sine. Han var ein høgt respektert meann i samfunnet, og ein morosam og påhitten kar. Han laga også ein del slåttar sjølv. Dei fleste opplysningane her er henta frå "Spelemenn i Vang" der det også står mange morosame soger om han.
 
Trond Ivarsson Eltun (1823-1896)
Trond I. Eltun var ein av dei beste spelemennene i Valdres. Han var frå Eltun i Øye, gifta seg med Gjartrud Sveji i 1845 og kjøpte i 1859 garden søre Øye for 1200 dalar. Han dreiv garden godt, men var tyngd under mykje gjeld. I 1875 reiste han til Amerika for å tene pengar i ei snøggvende, men han kom aldri attende til gamlelandet og døydde i USA i 1896 etter å ha fått mat i vrangstrupa på ein restaurant. Han vart alt som gut ein dugande spelemann. Han lærde mellom andre av Knut Nordland, Andris Skogstad og tateren Karl Palm, og spela mykje saman med Ola Søyne. Trond spela i mange bryllup og samkomer, og førde også mykje valdresspel til Sogn, og han heldt konsertar i fleire byar. Han spela også for Ole Bull både i Valdres og i Bergen, og Bull tykte godt om spelet hans. Han var også i Oslo der Lindeman skreiv opp slåttar etter han. Han var særleg flink i lydarspel. Trond hadde ei Trondafele laga av Trond J. Flatabø i 1760 og eit feleskrin som Krøsshaugen hadde rosemåla. Spelemannen Torstein Brekke på Ellingbø var bror hans. Av læresveinane til Trond Eltun må nemnast sonen Johan-Henrik Eltun på Kvam, som igjen lærde opp sonen Anfin Kvam. Arne Bjørndal skreiv opp mange slåttar etter han. Trond lærde også opp sonen Johannes Eltun som spela langeleik. I Amerika tente Trond bra med pengar, men dei vart borte att etter kvart. Det finst mange slåttar i form etter Trond eltun, mellom dei trumpen hass Trond. Dei fleste opplysningane her er henta frå "Spelemenn i Vang" der det også står mange morosame soger om han.
  
Lars Mikkjelsson Krøsshaug (1785-1830)
Han var frå Vang og var ein av dei eldste og beste spelemennene i Valdres. Foreldra hans var Mikkjel Eiriksson Kvåle som vart gift med  Ragndi Larsdtr. Tunei 1779. Han byrja spele som smågut, og lærde låttar etter mora som var god til å hulle og syngje. Alt som gut spela han i bryllup og gjestebod. Han vart gift med Ragndi Eivindsdtr. Ellingbø (1787 - 1850). Som vaksen reiste han vidt omkrig med fela, og han tok med seg valdresspel til Sogn og andre stader. Krøsshaug var ein meister til å spele lyarslåttar. Han spela også mykje saman med Jørn Hilme, og sume meinte Krøsshaug var jamgod med han. Han låg ved svenskegrensa omkring 1812, og der skal han ha laga seg både fele og feleskrin. Han var også felemakar og rosemålar. Krøsshaugen døydde berre 45 år gamal då han gjekk gjennom isen på Strandafjorden. Han skulle av stad å spele i eit bryllup i Vang. Den siste slåtten han spela vert kalla "Siste låtten år Krøsshaugen". Ein annan kjent slått etter han er hallingen "Krøsshaugen". Lars Krøsshaug hadde 6 born: Torstein, Eivind, Lars, Ols, Andris og Ragndi. Av desse var Lars og Andris svært dugande spelemenn. Lars Larsson Krøsshaug (1812-1888) kjøpte som vaksen garden Tørto i Beito i Øystre Slidre og var dugande både som spelemann, felemakar, snekkar og rosemålar. Han gifta seg med Ingebjørg Massdotter Åstad i 1842. Han vart viktigaste læremeisteren til storspelemannen Nils Nilsson Beitohaugen (1863-1927). Andris Larsson Krøsshaug (1821-) var også ein dugande spelemann. Han budde på ein plass under Kvie i Høre i Vang, og vart også kalla "Andris på Teige" og "Andris i Plasse". Han vart gift i 1856 med Gunnhild Adrisdotter Kvåle. Dei fleste opplysningane her er henta frå "Spelemenn i Vang" der det også står mange morosame soger om Krøsshaug-spelemennene.
 
Einar Galaaen (1913- ) (bilete)
Han var gjennom eit langt liv ei berande kraft i musikklivet i Røros-området, både i folkemusikken og klassisk. Einar Galaaen var fødd i Kirkenes, men huslyden flytta til Tynset då Einar var 2 år. Fire år gamal døydde mora, og i 1918 flytta han til bestemora i Galåen ved Røros, der han vaks opp, og vart buande det meste av livet. Faren Ingulf Galaaen, som budde på Tynset spela fele, slik som bestefaren og oldefaren., og han vart første læremeisteren til Einar. Han fekk også lære av den kjende spelemannen Klas-Ola,  Ole C. Prytz (1852-1937), og andre. Einar fekk også opplæring i klassisk fiolin hjå KES Lund på Røros, og seinare i Trondheim. I nokre år på 1930-talet stod han i brodden for eit "salong-orkester". I mange år spela han saman med KES Lund på piano, og samtidig spela han gamaldans i Grådals Trio. Etter krigen var han med i Nord-Østerdal Orkesterlag der Egil Storbekken var dirigent. I 1955 var Galaaen med på å starte Nord-Østerdal Spelemannslag, som var eit aktivt lag i ca 10 år framover. Frå 1955 til slutten av 1980-åra spela Galaaen mykje på hotella på Røros, både dansespel og solospel. I nokre år på 70-talet var han med i Os Musikklag og i Røros Strykeorkester var han med frå 1962 til 1984. Han hadde dessutan eigen kvartett som han også reiste til utlandet med. Han debuterte i NRK alt i 1932, og på sin første kappleik i Lom i 1954 spelte han seg opp i a-klassen. Framover til 1974 deltok han ofte på kappleikar og fekk 1.-premie alltid. To gonger vann han A-klassen. Han var med i Styret for LfS frå 1960 til 1967, og var domar på ei lang rad kappleikar. I 1988 ga han ut boka "Rørosmusikken i Polstakt", ei samling med 222 polsar. Han har koponert om lag 200 slåttar og gjeve ut 2 notesamlingar med eigne gamaldanskomposisjonar. Som yrkesaktiv arbeidde han som kommunekasserar, trygdekasserar og leiar på Trygdekontoret på Røros. I 1975 fekk han Røros kommunes Kulturpris, og i 1982 vart han heidersmedlem i LfS. Han gifta seg tidleg på 1950-talet med Kristine og dei fekk eit over 50 år langt samliv. Dei fleste opplyningane er henta frå ein artikkel i Spelemannsbladet (1/1994)
 
Fel-Jakup (1821-1876) (bilete)
Fel-Jacup heitte eigentleg Jakup Olsen, og vart også kalla Fel-guten og Loms-Jakup. Han er truleg den mest kjende spelemannen på vanleg fele, og har nesten same status som Myllarguten for hardingfelemusikken. I store delar av livet reiste han vidt omkring, i Gudbrandsdal, Nordfjord, Sunnmøre, Romsdal, Nordmøre og Oppdal, og fekk mykje å seie både for spelestil og repertoar. Særleg viktig vart han for å spreie den nyare dansemusikken, runddansslåttane, sæleg valsespelet, men også springdansen.
Han vat fødd utanfor ekteskap og vart sett på legd i 7-års alderen. Han lærde mykje av Sigurd Larsson (Gammal-Sjugurd), Ole Skaar (Skaarin, Spelemann.Vengjen, Karl Fant og Anders Sørensen.
Loms-Jakup som han vart kalla vestafjells, hadde ein høgt utvikla teknikk, og mange av slåttane hans kravde posisjonsspel. På reisene sine lærde han også mykje spel sjølv. Av spelemenn han hadde mykje kontakt med kan nemnast Anders Reed i Breim og P.M. Bolstad i Stryn og Per Kjelstad i Synnylven. Men også andre som Kolbein Jensson Store-Sunde (1805-60), Lars Brendefur (1782-1879) i Hornindal, Gamle-Hjortdalen(1803-84) i Sykkylven og Nils J. Kobberstad (1807-) i Breim.
Ola Kvande (Gråvinn) (1834-1918)
Han var frå Stangvik, og var ein av dei beste spelemennene på Nordmørei si tid, sjølv om han måtte kappast med dei to aller fremste: Gottfred Eppigen og Hallvard Ørsal. Han lærde å spele av faren Jon Mogrinden (1794-1853) (Jo Grinn'), som sjølv var mellom dei fremste spelemennene på Nordmøre.Sist i 1820-åra bygsla han plassen Gråva - derav tilnamnet Gråvinn. Han spela svært mykje i bryllup og på densefestar rund om i bygdene, og hadde eit særs godt dansespel. Han brukte flatfele heile livet, og heldt fast ved det gamle bygdespelet, i motsetning til nokre av dei andre freste som gjekk over til hardigfele. Han deltok i to av dei kappleikane som vart skipa til i Kristiansund etter hundreårsskiftet, og han skal ha fått premie på begge. I 1913 deltok han igjen på kappleik i Kristiansund innpå 80 år gamal, og fekk då "heiderspris" for spelet sitt. Slååtte samlaren Kristian Halse skreiv opp 30 slåttar av Ola Kvande, springarar, polsar, bruremarsjar og hallingar. Det blir fortalt at han i eit veddemål hadde spela 60 springarar etter kvarandre utan å spele oppatt ein einaste ein. Det blir fortalt at han lika dårleg å spele saman med andre i bryllup - han vill gjerne få alle spelpengane åleine. I eit bryllup i Todalshaugen skjenkte han den andre spelemannen Gottfred Eppigen full og stengte han inne i eit kvernhus, og dermed vart fekk han dansarspelet åleine. Dei siste åra han levde hadde han tilhald på Smøla. Han døde på sjukehuset i Molde og vart gravlagd der i byen. Meir å lese i boka "Spelemenn på Nordmøre" ved Leif Halse.
   
Fant-Karl (18??- 18??)
var ein legendarisk spelemann av taterfolk, og reiste rundt i Gudbrandsdalen, Møre og Romsdal, Trøndelag og Østerdalen. Det er lite som er kjent om Fant-Karl, men bygdehistorikar Ivar Kleiven frå Vågå meinte han heitte Karl Fredriksen og at han hadde hus på eller ved Røros. Han var ein framifrå spelemann som kunne særleg mykje runddansspel, særleg valsar, og fekk mykje å seie for at dette vart teke i bruk i dei områda der han for. Kleiven fortel også at den noko yngre Fel-Jakup reiste rundt saman med Fant-Karl eit par år midt på 1840-talet, og lærte mykje av han.
 

 

 

 

 
Pernille Anker (1947 - 1999)
Pernille Anker var frå Røa i Oslo og hadde eit mangslunge kunstnarliv som skodespelar, dramatikar, instruktør, songar, dansar, tekstilkunstnar og folkemusikar. Ho var ei tid gift med Holger Kofoed og fekk to born - Maria og Johan. Faren Øyvind Anker var nær ven av O.M.Sandvik og ho vart tidleg kjent med folkemusikk. På 1970-talet var ho med i Scene 7 ensembelet på Club 7 i Oslo, og møtte der sentrale folkemusikarar. Ho samarbeidde i fleire år med Hans W. Brimi om ei rad Rikskonsert-turnear og ga ut plate saman med han. Kring 1990 var ho sambuar med Ole Jørgen Hegge , og var i 1992 blæstsjef for Landskappleiken på Fagernes. Pernille Anker ga ut ei rad fonogram både åleine og saman med andre. Ho hadde ofte program åleine, til dømes "Draumkvedet" og "Jomfru Maria i ord og tonar" som var hennar aller siste. Dei siste åra budde ho åleine på ei hytte på Hadeland. Ho døydde av kreft.
 
Haldor Hop (1847 - 1937)
Han var den første store spelemannen i den kjende spelemannslekta Hop i Fana ved Bergen. Far hans Torbjørn Hop var også spelemann, men han var særleg ein drivande bonde, som braut opp mykje jord, og delte garden sin mellom dei tre sønene sine Haldor Hop (på hovudbøet), Lauritz Hop (på garden Nyhaugen) og Jørgen Hop Kloppedal (på garden Kloppedalen). Far til Torbjørn Hop heitte Haldor Hop og han var den første kjende spelemannen i Hop-slekta. Han dreiv steinindustri og for med jekt og vart kalla "Steinhaldor".
Haldor Hop, som fekk hovudbølet på Hop, spela i 300 bryllaup og bytte slåttar både med Myllarguten og Lars Fykerud. han spela også for Edvard Grieg, Frantz Beyer og Ole Bull. Ein gong spela han i eit bryllup i Lysefjorden saman med spelemannen Helge Åsen, og så kom Ole Bull dit for å høyre på. Det blir sagt at Haldor Hop fekk sers god bogeføring etter dette møtet med Ole Bull. I 1894 arrangerte Haldor Hop ein konsert på hardingfele i den gamle Eldoradohagen i Bergen, og sameleis på Fløystuen. Med på desse vellukka konsertane var også brorsonen Lorentz Hop, 7 år gamal, og eit musikalsk vidunderbarn. Haldor Hop spela heilt til han døydde 90 år gamal. (Sjå elles boka "Folkemusikk i Fana" av Sigurd Solhaug.)
 
Lauritz Th. Hop (1861-1942)
Lauritz var yngste bror til storspelemannen Haldor Hop, og var ein svært mykje brukt dansespelemann. Han spela også torader og klarinett ved sida av hardingfele. Han skal ha spela i hundetals av bryllup, og spela til dans også i Bergen. Lauritz Hop var sers flink til å byggje ut slåttar av gamle brotstykke. Koponisten Frithjof Kristoffersen bygde på hans slåttar i stykka Fanasuiten og i Fanarapsodi. I 1933 vart gullbryllupet til Lauritz Hop spela inn på lydfilm, og dette var første norske lydfilmen om norsk folkemusikk og folketradisjonar. Opptak vart også sendt i radio. Lauritz Hop fekk kongensfortenstmedalje i 1937. Det blir elles fortalt at komponisten harald sæverud ein gong kom til Lauritz Hop i slutten av 30-åra. Spelemannen trudde det var den nye presten som kom og han ville difor ikkje spele for Sæverud, men tok i staden til å tolke bibelen. Hop sa etterpå at det var ein merkeleg prest som "absolutt ville høyre felespel".

Sonen til Lauritz Hop var Lorentz Hop (1887-1953) som vart den største av alle spelemennene i Hop-slekta. Men også andre av borna til Lauritz Hop var svær musikalske. Simon Hop (1885-) byrja spele heller seint, men vart ein dugande spelemann som reiste på talar- og spelferder. Broren Sigurd Hop (1890-) spela også fele, og reiste i 1910 til Amerika der han også spela mykje. Tvillingane Laura Hop (Heller) og Wilhelm Hop var dugande springar-dansarar heilt frå dei var små ungar. Laura spela både piano, harpe og fele, og var ein dugande felespelar. Ho reiste i 1950 til Amerika. Wilhelm Hop spela ikkje fele men var altså ein svært dugande dansar og skrønemakar, og vart mykje brukt som kjøkemeister.
 Direktør Sigvald Lauritzen Hop (1895-) var også ein av sønene til Lauritz Hop. Han gjorde svært mykje for norsk folkemusikk og for idretten. Det var han som stod bak den første lydfilmen om norsk folkemusikk i 1933. han bygde då ein gildehall på garden, og der vart det i 1937 halde landskappleik på hardingfele i regi av Hop Ungdomslag. I 1935 kosta han relieff på Sjur Helgelands minnestein på Vossestrand. Han ga også mange store gåvepokalar til både landskappleikar og lokale kappleikar. I 1930 sette han opp ei gullmedalje, som i 1931 vart vunnen av broren Lorentz Hop.
(Sjå elles boka "Folkemusikk i Fana" av Sigurd Solhaug.)
  
Ingvald Hop (1893-1939)
Ingvald var ein av dei gode spelemennene i Hop-slekta i Fana. Han lærde spele av dei mange dugande slektningane sine i Fana, og lærde og av Hans Fykerud og andre. Mykje av sitt vaksne liv budde han i Oslo, og spela der mykje saman med mellom andre Sigbjørn B. Osa. Han var ikkje med på så mange kappleikar, men gjorde det godt når han deltok. På landskappleiken i Oslo i 1919 tok han sin første 1.-premie. Han ville vere galant og fin, og spela då i kjole og kvitt. Han var også med på landskappleiken i bergen i 1928 og i Norgesmeisterskapet i Oslo i 1931. der han fekk 1. pr. og Mosafinnpokalen. På landskappleiken på Hop i 1937 var han også med og fekk 1. pr. Ingvald Hop spela ofte for Noregs Ungdomslag og for leikarringar. Han var på turnear rund om i landet og i Amerika. Han spela også inn nokre grammofonplater med komponisten Frithjof Kristoffersen  med gamal dansemusikk. Like eins ei plate der Einar Rose song.
(Sjå elles boka "Folkemusikk i Fana" av Sigurd Solhaug.)
   
Lorentz Hop (1887-1954)  (bilete)
var frå Hop i Fana, der han voks opp i eit rikt musikkmiljø, med mellom andre Edvard Grieg og Frantz Beyer som grannar. Far hans var spelemannen Lauritz Th. Hop (1861-1942) og bestefaren storspelemannen Haldor Hop (1847-1937). Han var alt som gut ein flink spelemann, lærde først av familien, så av Ola Mosafinn og Sjur Helgeland, og etter kvart av mange spelemenn rundt om i landet. Han byrja spele som 5-åring, og som 7-åring var han md som solist på dei konsertane bestefaren skipa til i Bergen. I 1902 deltok han 15 år gamal for første gong på Vestmannalagets landskappleik og vart best i yngste klasse. Han vann også yngste klasse i 1906, 1908 og 1912, og tok seinare 1. premie fleire gonger. Han var handelsmann i nokre år, men sidan levde han stort sett av felespelet sitt. Han vart ein stor mann, både kroppsleg og på fela. Han reiste rundt og heldt konsertar, delvis saman med dei beste halllingdansarane, han spela på teater og i leikarringar og på ferder i utlandet, og  meistra alle typer spel, både slåttemusikk, runddansmusikk og turdans. Han var sjølv ein god halling- og springardansar. Han spela ofte på stemner i Noregs Ungdomslag og i Sverike. Såleis var han med på den nordiske stemna i Gøteborg der han spela saman med 5 andre dugande norske spelemenn. Han var også på ei svært vellukka ferd til Færøyane og Island. Rolf Myklebust skriv slik om spelet hans: "Alt framførde han i sine beste dagar teknisk fullkome, perfekte trillar med alle fingrar, klåre dobbeltgrep og nyansert bogeføring. Og musikken fengde, anten det var lyriske stemningar, eller fossande kraft i slåtterytmar. Lorentz Hop sitt hardingfelespel gav meg rik musikalsk oppleving frå eg høyrde han første gong i Oslo i 1930. Det gjorde godt å lyde til spel som var reint og ordentleg, fritt for subb og falske tonar. Lorentz Hop var ein fullblods musikar på hardingfela." Han var ein svært flittig deltakar på kappleikar heilt frå han var guten, og var jamt mellom dei aller beste. Han vart også mykje nytta som domar, og hadde mange læregutar som ville lære spel.Mellom dei var Sigurd Kvåle, Rolf Knappskog, Gustav Madsen og Kornelis Eikenes. Han var på audiens hos Kong Håkon, og ga då kongen ei hardingfele som K.Ø.Rudi hadde laga, og som han hadde vunne som vandrepermie på Landskappleiken i åra 1928-31. På Norgesmeisterskapet i hardingfele i 1931 i Oslo vann han den gilde gullmedalja som broren Sigv. Hop hadde sett opp til Norgesmeisterskapet i 1930. I 1930 vann Lorentz Hop i sterk tevling med Truls Ørpen. I 1931 var det også svært mange dugande spelemenn med, og Hop vann igjen fordi han også spela så godt tonestykkje, vals og reinlender. Hop spela ofte i radioen, heilt frå tidleg på 30-talet. I 1937 var han solist med filarmonien i Oslo i Fanasuiten, og dei gjorde stor lukke. I 1943 flytta han til Oslo der alle borna hans budde. Her spela han mykje saman med mellom andre Henrik Gjellesvik og Kjetil Løndal. Siste store speleoppgåva hans var i det første festspelet i Bergen i 1953 der han spela i det store bondebryllupet. I 1997 kom ein samle-CD med ein del av det han spela inn i NRK i åra etter krigen.
(Sjå elles boka "Folkemusikk i Fana" av Sigurd Solhaug.)
  
Rikkar Skjelkvåle (1890-1976)
Rikkar Skjelkvåle var ein av dei ruvande spelemennene i Skjåk - ja i heile Gudbrandsdalen - han var eit viktig bideledd frå spelet etter Fel-Jakup til yngre spelemenn som tvillingane Alfred (1918-1988) og Matias (1918-) Bismo. Han har også laga mange slåttar sjølv. Skjelkvåle var stor gardbrukar i Skjåk og aktiv på høgre-sida i politikken. Han dreiv også verksemd andre stader i landet, og var også iblant på spelferder. Slåttearven etter Fel-Jakup fekk Skjelkvåle ikkje minst etter den eldre spelemannen Torkjell Auale. Etter krigen gjekk Rikkard Skjelkvåle og kommunisten og motstandsmannen Alfred Bismo saman og samla inn pengar til komponisten David Monrad Johansen, som var fattig og utstøytt etter at han kom på "feil side" under krigen. På plata som TALIK ga ut i 2004 med innspelingar av Alfred og Matias Bismo, er det mange slåttar etter Rikkar Skjelkvåle. I 2006 var det ein gild minnekveld for Rkkar Skjelkvåle der mange spelemenn framførte  musikk etter han. Det gjorde også yngste sonen Reidar Skjelkvåle som er ein framifrå spelemann som sjølvsagt har ført spelarven etter faren vidare. Det gjorde også sonesonen Rikard Skjelkvåle som overtok garden.
  
Alfred Bismo (1918-1988)
Saman med tvillingbroren Matias Bismo er Alfred Bismo ein av dei viktigaste tradisjonsbærarane av spelet etter den ruvande spelemannen Rikkard Skjelkvåle (1890-1976). Bismo-tvillingane var frå Skjåk der faren var hjulkjerresnikkar og bygdas likkistesnikkar. Tvillingane fekk fele som betaling for eit skåp som faren laga. Seinare kjøpte dei seg feler for inntekta dei fekk av ikornjakt. Dei lærte i førstninga felespel etter Rolv Skjåkøygard som ofte kom på  vitjing i heimen deira. Seinare vart dei gode vener med den eldre spelemannen Skjelkvåle, og fekk av han lære både slåttar han hadde laga sjølv og slåttar etter Fel-Jakup. Alfred og Matias Bismo vart motstandsmenn under krigen og Alfred var kommunist. Etter krigen gjekk han saman med Rikkar Skjelkvåle og samla inn pengar til komponisten David Monrad Johansen som var fattig og utstøytt etter at han kom på "feil side" under krigen. Brørne Bismo gjord mykje for å ta vare på musikken i Skjåk, ikkje minst etter Fel-Jakup, og frå 50-talet gjorde han mange opptak på lydband. Alfred var også fleire gonger på vitjing hjå Per Bolstad i Ålesund, fordi han hadde mykje musikk etter Fel-Jakup. han lærde også mykje av meisterspelemannen Sigurd Eggen frå Bøverdalen i Lom. Sigurd hadde mange Fel-Jakup-slåttar som han hadde lært av sambygdingen sin Per Spelemann som i mange år spela saman med Fel-Jakup. Alfred Bismo hadde også samarbeid med koponisten Johan Kvandal som er sonen til David Monrad Johansen. Alfred Bismo var ingen aktiv kappleikdeltakar, men han vart best i fele på Voss i 1947. På 50-, 60- og 70- talet arbeidde Alfred som sjåfør på bilrutene, og var i mange år ein aktiv kommunepolitikar. I 1971, 150 år etter at Fel-Jacup vart fødd, til Alfred Bismo initiativet til eit minnestemne. Eit liknande stemne vart også halde fem å seinare då det var 100 år etter at Fel-Jacup døydde. Både på desse stemna og seinare fekk Bismo heider for det viktige tradisjonsarbeidet hans. I 2004 ga TALIK ut CD'en "Felespel frå Skjåk" med NRK-opptak av tvillingane Alfred og Matias Bismo.
   
Trygve O. Vågen (1927-2005)
Han vaks opp og budde på Møsstrond heile livet. Han var den yngste i ein syskjenflokk på ni, og fleire av syskjena spela hardingfele. Han lærte spel særleg av broren Olav som på si side lærte av sonesonen til Håvard Gibøen Knut Vågen, som budde på grannegarden.  Vågen kom tidleg i kontakt med Johannes Dahle i Tinn og lærte mykje spel av han. Han deltok ikkje på så mange kappleikar, men vart A-klassespelemann etter Landskappleiken i 1975. Trygve Ol Vågen var eit naturmenneske og svært heimekjær. Han laga også ein del hardingfeler. Han er onkel til den meir kjende spelemannen Trygve K. Vågen, som er etterkomar etter Håvard Gibøen.
   
Rasmus Steinsvik (1863-1913)
Rasmus Steinsvik har ein sentral plass i norskdomsrørsla i tida før og etter unionsoppløysinga med Sverike. Han var sentral i "målkolonien" i Asker og nær ven med Arne og Hulda Garborg. Han fekk også mykje å seie for mange nynorsk-skribendar, som til dømes Sven Moren. han var frå Volda og kom i 1885 til Oslo og byrja studere realfag. I 1887 starta han det vesle målbladet Vestmannen. bladet vart slått saman med Fedraheimen, og Steinsvik vart bladmann der. I 1894 starta han saman med Garborg avisa "Den 17. mai" og var redaktør der til han døydde. Avisa fekk svært mykje å seie for norskdomsrørsla - målarbeid, frilyndt ungdomsarbeid og norskdom. Avisa var i 1910 den nest største i landet etter Aftenposten. Han og kona Martha flytta til Labråten i 1897. Arne og Hulda Garborg fekk kjøpe Labråten av Steinsvik. Klara Semb arbeidde ei tid i "Den 17. mai", og både ho og Arne og Hulda Garborg skreiv mykje i bladet, både om folkedans, bunadarbeid og matstell.
  
Kristian P. Åsmundstad ()
Frå DAgningen/Grudbrandsdølen
LILLEHAMMER: Folkesong eller kveding kan vere så mangt. Men Kristian P. Åsmundstad hadde ei spesiell songrøyst som klang godt i øyra.
I minneord om Åsmundstad i Årbok for Gudbrandsdalen i 1976 skreiv Einar Hovdhaugen mellom anna dette:
- Kristian Åsmundstad hadde ei vakker, melodisk songrøyst. Eg veit ingen eg kunne nyte songen til slik som han. Han hadde ei rik kjelde å ause av frå det gamle bygdesamfunnet i Kvikne og Skåbu, med sine salmetonar, bånsullar, lokkar og viser. Heldigvis fekk han sunge inn ein god del av dette for radioen. Utan Åsmundstad er det fare for at ein god del av dette ville vorte gløymt...
I eit intervju i Gudbrandsdølen i 1966 fortel Kristian P. om korleis det med NRK starta:
- Det hende at eg song nokon stubbar i skulen eller kyrkja. Det kunne vere salmetonar, bånsullar eller bygdeviser, og det hadde Pål Kluften merka seg. Han heldt konsertar her og der og var tidleg ute i Kringkastingen. I 1934-35, da han skulle ha eit program frå Hamar, bad han meg bli med, han var ikkje nokon songar sjølv. Eg var nervøs, for eg hadde ingen ting på papiret, og programmet gjekk dessutan på direkten. Men ikkje lenge etter fekk eg brev frå Olav Midttun (riksprogramsjef. Red. anm.), som spurte om eg ikkje kunne kome til Oslo for opptak...
 
Einar S. Løndal (1914-2006)  (bilete)
Spelemannen Einar S. Løndal frå Tuddal var fødd i 1914, og var den yngste i ein syskjenflokk på 6. Faren var den kjente spelemannen Svein Løndal, og brørne Olav og Kjetil var også mellom våre fremste spelemenn. Spelet til desse har vorte eit eige omgrep i spelemannskrinsar - Løndalspelet. Einar Løndal byrja spele som 13-åring, men vart snart ein fullgod spelemann, etter som han allereide hadde mange slåttar "innabords" frå å høyre på faren og brørne. Og dei vart også sjølvsagt læremeistrane hans. Einar Løndal vann mange premiar for spelet sitt. Han vann Landskappleiken i hardingfele to gonger, i Lom i 1954 og i Gol i 1969 (saman med Ola Bø frå Valdres). Han vart i 1975 utnemd som æresmedlem i Landslaget for Spelemenn, fekk same året Myllargut-medaljen i gull av Telemark Ungdomslag og fekk i 1986 Torkjell Haugeruds minnepris. Han var med å starta Tuddal Spelemannslag i 1949. Opptak med Einar Løndal er å høyre på Kassetten Løndalstonar III som Knut Buen i si tid gav ut, og i 2005 kom ein CD på selskapet Talik med NRK-innspelingar (Løndalspel I). Han spela for første gong for opptak i studio i 1952.
  
Ingebrigt Olsen Løkken ("Hauråkjin") (1771-1847)
Han var frå Oppdal og vart rekna mellom dei aller fremste spelemennene i si tid. Han skal ha vore tambur i Trondheim ei tid og vart ført inn i kyrkjeboka som tambur då han gifta seg i 1798. Han gjenn under namnet "Hauråkjin". Han spela mykje i bryllup og gjestebod i Oppdal og bygdene ikring. Han spela også ei tid under gudstenesta i Oppdal kyrkje, den tida den folkemusikkinteresserte Cornelius Thomas Rønnau (1752-1828) var prest der. Rønnau var ein av dei første i landet som samla foletonar, og sende 30 folkemelodiar til arkivet i Kjøpenhavn i 1812. Dei kom med i samlinga "Udvalgte danske Viser fra Middelalderen".  "Hauråkjin" spela musikk av alle slag, både verdsleg og religiøs, men mest "sprenglek" er det sagt. "Hauråkjin" skal også ha laga slåttar sjølv. I ettertid har slåttar etter "Hauråkjin" vore omtykt i distriktet. Mellom dei som gjerne vile lære slåttane var storspelemannen Godtfrid Han Fabian von Eppingen frå Nordmøre. Den kjente springleken "Hondengja" har vore nedskreven i form etter "Hauråkjin". Ein annan kan vere valsen "Spellmanns-Kjersti". Catharinus Ellin skreiv ned ei rekkje folketonar etter songaren Ingebrigt Madseng (1835-1923). Mellom dei Oppdals-melodien til "Over måde full av nåde" som vart nytta under åpningssermonien under OL på Lillehammer i 1994.
 
Aslak Høgetveit (1912-2006)
Høgetveit var frå garden Høgetveit i Bøgrend i Vinje og budde der det meste av livet sitt. Foreldra var Åsmund og Margit Høgetveit, og dei skapte ein frilynd heim for dei 6 borna med mykje song og musikk og også skysstasjon. 22 år gamal gjekk han på Treiders handelskule i Oslo, og der trefte han Sigrun Midttun, og dei gifta seg i 1939. Ho var dotter til Olav Midttun, kjent norskdomsmann og sjef for NRK.Då han var 32 år gamal tok Aslak lærarskulen og arbeidde seinare som lærar til han vart pensjonist i 1979. Høgetveit var ein allsidig kulturpersonlegdom - kvedar, forteljar, dansar og spelemann. Songen lærde han mellom anna av venen Aslak Brekke. Han var med då Vinje spilemannslag vart stifta i 1953. Gjennom sitt lange liv arbeidde han trufast for folkemusikk og dans, for frilyndt ungdomsarbeid og for målarbeidet. Han har vore ein viktig tradisjonsbærar både innan folkeleg song, forteljekunst og dans. Han vart ikkje minst kjent for si plateinnspeling av Draumkvedet for NRK i 1966 - då han sang inn alle dei 52 versa i eit samanhengande opptak. Denne innspelinga  kom også som CD då  Høgetveit fylte 90 år.  Alt i 1951 song han viser og stubbar og las eventyr i NRK, og etter kvart vart det mange opptak. Han hadde også ein del radioprogram for born. Han vart æresmedlem i Landslaget for spelemenn i 1955.
Ingvar Hegge (1917-2006) (bilete)
Ingvar Hegge var ein sers dugande songar /hullar og tradisjonsberar i Valdres. Han vart fødd inn i ei folkemusikkfamilie på Sørre Hegge i Øystre Slidre der mora Guri Haldorsdotter (fødd Rudi) spela langeleik og hulla slåttar, og faren Ola Sveinsson Hegge var spelemann. Ingvar hadde tre brør og ei syster, og dei tre brørne Svein, Haldor og Olav spela alle fele. Ofte var det spelemenn innom på Hegge, ikkje minst Ola Okshovd og Embrik Beitohaugen. Songen og hullinga lærde han mykje av mora Guri, men han lærde også av andre til dømes Jon Alfstad og Tørgjer Melby. Ikring 1980 kom Ingvar Hegge med som lærar på songseminar i Valdres, og etter kvart vart det meir offentleg song. han var også ein særs god historieforteljar. I 2000 kom det ein CD med 43 låttar som Ingvar hullar. Han har også laga over 200 langeleikar, og dei tre døtrene Gunnvor Hegge (1955 -), Kari Hegge Thorsen (1958-) og Oddrun Hegge (1961-) er svært dugande på langeleik, og oppnådd mange gode plasseringar på kappleikar.
  
Hallvard Kvåle (1941-2006)
Hallvard Kvåle var fødd på Voss, men budde det meste av livet i Oslo-området. Han vaks opp i ein heim md mykje mysikk, særleg hardingfelespel. Både faren og ein av brørne spela fele, og onkelen var felemakar. Tidleg på 30-talet flytta han til bærum og vart aktiv i jazz-miljøet. Men frå han var ca 30 år vart hardingfela og folkemusikken det viktigaste. Han jobba i mange år i plateselskapet til Arne Bendiksen. I 1977 var han såleis produsent for  plata ”I heitaste slåtten” med Ånon Egeland og Per Midtstigen - ei plate som fekk  Spellemannsprisen.  I 1979 starta han så sitt eige plateselskap Heilo, og dei fekk ein super start. Den første plata var "Slinkombas" med Bjørgum/Berg/Stubseid og ho vann Spelemannsprisen. Fram til 1995, då han selde heilo til Grappa, produserte han i sitt einmanns-selskap ca 150 plater, det aller meste kvalitetsplater med folkemusikk. I åra etter jobba han som produsent for Grappa som heldt fram med folkemusikkproduksjonar i Heilos ånd. Hallvard gjekk og lærde meir hardingfelespel i miljøet i Laget for Folkemusikk i Oslo, med mellom andre Bernt Balchen jr som lærar. I 1993 starta han Bærum Spellemannslag, der han heilt til han døydde var den drivande krafta, og ein framifrå inspirator ikkje minst for dei mange unge som byrja i laget, mellom dei Tuva Syvertsen og Erik Sollid.Dei siste åra var det mange som lærde spel av Hallvard. Kvåle fekk ettr kvart mange prisar for sitt viktige arbeid for folkemusikken.  Han fekk ”Bransjeprisen” i 1985, og Selstreff-prisen i 1993. Han fekk RFF-prisen i 2002, og Fono sin Bjellesaupris i 2006. Og han fekk fleire Spellemannsprisar.