I eit NRK-program
i 1953 fortalde Torkjell Haugerud om koleis han lærde spel av Knut
Dahle hausten 1914 (frå boka
"Femti år med folkemusikk" av Rolf Myklebust).
"Knut Dahle hadde gjeve frå seg
garden, flytt frå Dale til Atrå der son hans, som og heitte Knut,
hadde kjøpt ein liten fin gard, Jorde. Knut fylgde med dit og hadde
føderåd der og stelte seg sjølv i eit kammers. Det fyrste han
gjorde om morgonen når han stod opp, var å setja kaffikjelen på.
Då tok han fela og spela medan kaffien koka, og den slåtten han
jamt spela kalla han "Fyre bisken". Om natta låg fela i
sengi attom ryggen hans, og om dagen sette han feleskrinet på
bordet innmed Bibelen, som alltid låg der. Då han var yngre, tykte
ikkje folk noko om slåttespelet hans, det forvilla ungdomen, sa
dei. Dahle tykte det var ille at dei skulle seia slikt. Han vart
tregafull og spela mindre nokre år. Men so fekk han tenkt seg om,
og fann ut at det ikkje var gale å spela på hardingfele. Han las
Bibelen so mykje som nokon, og felespelet fylgde med. Han var ein
ualminneleg fin mann.
Når eg skulle lære slåttar av han, måtte eg ha god tid. han
spela fyre og eg ette, tak for tak. Eg skreiv slåttar på notar
før denne tid, og lærde slåttar etter Dahle so godt eg kunne før
eg skreiv dei ned på kladd. Dette har eg hatt stor nytte av sidan.
Mange seier at det ikkje går an å bruke notar for den som skal
spela folkemiusikk. Det er tullprat, for det er nettopp notane
somkan hjelpe oss å minnast slåtten. Me kan ikkje minnast musikken
om me ikkje har han oppteikna, han blir forandra når me spelar år
om anna. Det har eg prøvt sjølv, at konfererer eg ikkje med
notane, so kan eg ta feil. Men ser eg på notane, så fær eg retta
det slik eg kan ha slåtten heilt rett slik Knut Dahle spela han.
Det beste er å ha slåtten både i minnet og på papiret. Eg lærde
mange slåttar etter Knut Dahle, det skal vera visst, og mangt kunne
eg fortelja om det.
Ein gong sa godson han, Johannes Dahle, at han hugsa eg og godfar
hans spela so mykje den slåtten som heiter "Frå morgon til
kveld". Det var ikkje noko namn på den slåtten frå før, sa
han, men når de hadde spela han, sa eg om kvelden at no har de
spela den slåtten frå morgon til kveld, og så vart slåtten
seinare kalla "Frå morgon til kveld", sa han. Eg hugsa
ikkje det so nøye eg. Jau, det var godfaren, Knut, som kalla
slåtten slik etter den tid, sa Johannes Dahle.
Me hadde mange gilde stunder med speling og samrøder, Knut Dahle og
eg. Han var svært nøyen på at eg skulle lære slåttane rett, og
han var glad for at eg kunne notere dei ned, og ville gjerne lære
frå seg. Han var av dei som berre ville gjeva av sitt rike
slåttetilfang. Når me sat slik og spela, la me ikkje merke til
noko anna. Eg hugsar i 1914, då fyrste verdskrigen begynte om
hausten. Då begynte folk å forsyne seg med mat og mjøl alle
stader, men me sat og spela. Eg fekk telefon frå Seljord at eg
måtte kome heimatte. "Nei", sa eg til Knut Dahle,
"lat oss spela, eg og du". "Ja, lat oss det", sa
Knut. Krigen fekk gå sin gang. Me spela den eine dagen etter den
andre. So fekk eg streng ordre frå verfar at eg måtte koma
heimatte og sjå etter folket mitt på Nordgarden i Seljord. Eg
hadde mykje å stelle med, så då laut eg bryte opp og reise. Det
var ikkje so moro å slutte, men eg hadde lært svært mykje den
gongen. Me hadde sete saman i mangfoldige dagar"
|