Den 13. mars 1902 skriv Symra om den første gongen Hulda
Garborg synte fram folkevisedans og Arne Garborg tala om "Nordisk
folkedans":
"Bondeungdomslaget hev lota flutt attende til Møllergata 20 med
møti sine. Men marknaden vilde laget halda i sine eigne rom. Og det gjekk
godt og vel til Garborg skulde halda fyredraget um "Nordisk
folkedans".
Då sa politiet at no fekk det vera slutt med å samle folk i fjorde
høgda. Kom det noko på vara det vandt å vita om det stod til berging.
Og folk gjekk på måfå den kvelden. Men trudde du dei vart tykne og sat
heime fredagen etter (7. mars 1902), tok du i miss. 500-600 menneske kom
inn isalen, og dei utanfor stod i rad og rekkje, vart ikkje talde.
Dore Lavik las opp eit par bolkar or "I Helheim", og dei sterke
ordi skok folket upp, soleis som dei vart framsagde.
Arne Garborg vart fagna på det aller beste då han steig upp på stolen
og tok til å tala stillsleg og einfeldt på sitt jærbu-mål."
"So kom Hulda Garborg med 7-8 kvende i brikjande nasjonalbunader
fram på tilet og synte korleis ein kunde dansa på gamal gjerd til norske
folkevisor. Dei song "Knut liten og Sylvelin", "Per
spelemann" og "Torstein tala til staven sin".
Folk sat i undring, og meir enn ei gjente brann etter å få freista. Dei
segjer gutane kan vera med og, so det vert visst ikkje lenge bia fyrr
folkevisedansen vinn seg fram."
Den 8. mai hadde Hulda Garborg eit innlegg om folkevisedansen der ho viser
til Thuren si bok om dansen på Færøyane:
"Skal ein freista å taka uppatt visedansen, so var det fulla best um
me freista å få han i samklang med våre eigne visor. Og so måtte ein
freista å få fram i lag og måte å "trøda" på dei ymse
visor. Då eg her i vetter gjorde ein liten freistnad saman med nokre
kvende frå Oslo, bruka me dei 6 steg på færøyvis. Men til visor so
"Liti Kjersti", "Gudmund og Signeliti" o.l. dansa me
so stilt som råd var, mest so at ingen kunde høyra at med trødde; til
"Dalebu Jonson" og andre kjempevisor trødde me fast i tilet og
let rørslorne vera sterkare i det heile. I ymse småvisor som
"Torstein tala til staven sin", "Reven og bjørnen"
o.a. gjekk me ikkje strengt etter færøymåten, men trødde i dei lette
etterslengjerne på onnor gjerd so det gjekk lite friskare. Vil ein taka
uppatt noko som er gamalt og avgløymt som folkevisedansen, må ein ikkje
vera for redd. Det er rom for nye tankar og påhitt, nåpr dei berre ikkje
bryt stilen. Men det er sjølvsagt, at skal ein dans verta ålmen og kunna
lærast av alle, so må han hava nokre faste grunnreglar. Difor er det
godt at me no har færøydansen å byggja på."
I referatet frå 17. mai-festen i Bondeungdomslaget står det:
"Leid
på kvelden var det folkevisedans og annan leik, so folk totte det var
gaman".
Det framgår også at det var haustfest på Folkemuset på Bygdøy, med
framsyning av folkeviseleik og barneleikar.
Etter årsfesten i BUL står det i Symra:
"Folkeviseleiken
gjekk med meir liv enn nokon gong fyrr, alle vilde vera med".
Det kjem også fleire folkeviser, og det blir også gjort freistnad på å
sette steg under notane, slik at det vert lettare å læra dansane.
I februar 1903 har Hulda Garborg eit nytt stykkje i Symra:
"Eg ser at
dei vil taka til med folkevisedans kring i bygdene. Det gjeng fortare enn
eg hadde tort vona, og ingen kan vera gladare for det enn eg. Men som vert
eg uroleg og, stundom. Det kunde koma til å gå vel fort, so folk ikkje
rett fekk tak ikva det gjaldt. Dei kunde tru det var noko på lag som
annan "dans" so dei bedre lærde dei ytre fakter og stig og
rørslor ..
Vona vil eg då at folkevisedansen snart må verta so ålkjend i Noreg som
han var fyrr, og som han enno er på Færøyane, so at unge og gamle, så
og store kan vera med her som der".
I pinsehelga i slutten av mai 1903 reiste ei dansegruppe med Hulda Garborg
i spissen til Stockholm. I referatet i Symra står det:
"Me var
20 i fylgje. Fru Garborg og tvo andre for dagen føreåt. Dr. Hazelius,
han som styrar heile Skansen, tok hjarteleg i mot oss. Vi kjende oss litt
ottefulle for fyrebuingstidi var stutt og vandt var det å ssleppa i frå,
so vi måtte lata det stå til med lite øving. Men då vi tok til, gjekk
alt vel, og hjarteleg glade var me. Fullt av folk var det, og det såg ut
til at dei tykte vel om både nasjonaldansen og folkevisedansen
vår". .... "Det gjeng fråsegner um at dei var framifrå fagna
av svenskane at fyrste kvelden. Serleg hugtok songdansen (folkevisedansen)
so bladi spår han vinn seg eit rom i Sverike med. Nasjonaldansen -
springar og gangar frå Telemark og Sætesdal - vart vel umtykt og Olav
Moe fekk sterke lovord for spelet sitt. Svenskane er gjestmilde og mykje
vænt er å sjå burte i Stockholm, so flokken segjer seg å ha fengje ei
fagnad-ferd. Dei er attventande i morgon. Laurdag skal dei hjelpe til på
vårfesten åt Norsk Folkemuseum".
Den 8. oktober 1903 står det vidare å lese i Symra:
"Delsbo-Stintan
hev vore her i Oslo og sunge sine visor og fortalt småsogorne sine frå
Helsingland. Og fagnad og gaman hev det vore kvar kveld. Fyrre måndag var
det fullt hus i Studentsamfundet. Stintan fortalde og dansarflokken åt
Bondeungdomslaget med fru Garborg i brodden synte fram dei glupaste
nasjonaldansar og folkevisedansar. Folk sparde ikkje på fagningi".
Heilt på slutten av året, rett før bladet Symra gjekk inn, står det
eit stykkje om songdansen: "Folkeviseleiken hev vorte gjæv i
ungdomslag landet rundt. Men enno er det fåe etter måten som hev lært
leiken skikkeleg. Fru Garborg hev ikkje trøytna, no skal ho til Valdres.
Men aller stader kan ho ikkje nå heller. Det er fleire av dei beste i
Bondeungdomslaget som vil kunde gjeva upplæring og so dyrleigde vert dei
visst ikkje. Lag som ynskjer hjelp til å læra folkeviseleikane kan
skriva til Norsk Målkontor".
|