Danserettleiingar |
|
|
Kråkevisa
med tone frå Valdres
Folkevise. Vi
har prøvt å danse Kråkevisa som stordans med ein tone frå Valdres. I
valdrestradisjonen er versa noko annleis enn i den "normale" utgåva,
men vi har her teke med dei versa som står i Klara Semb: Norske Folkedansar.
Songdansar. Skrivemåten har vi valt å vere nær normalisert nynorsk. Høyr
på songen her (mp3).
1) Mannen han gjekk seg åt veaskog. - sula mi su li lu li leia Då sat der ei kråke i lunden og gol. - sula mi su li lu li leia. |
2) Mannen han tenkte med sjølve seg: Ska tru om den kråka vil drepa meg? |
3) Å mannen han snudde om hesten sin, so køyrde han heimatt til garden igjen. |
4) Å høyr du min mann kva eg spøre deg: Kor vart det av veden du køyrde til meg? |
5) Eg køyrde no ingen ved til deg, for kråka ho svor ho sku drepa meg. |
6) Å no har eg alder høyrt større skam! Har du høyrt at ei kråke kan drepa ein mann? |
7) Men kråka kom etter på taket og gol, og mannen han opp gjennom ljoren for. |
8) Å mannen han spente sin boge for kne, so skaut han den kråka så ho datt ned. |
9) So spende han føre dei folane ti; men kråka ho sprengde alle dei. |
10) So spende han føre dei folane tolv, då køyrde han kråka på låvegolv. |
11) So flådde han kråka og lema ho sund, ho vog inpå sekstan og tjuge pund. |
12) Av skinnet so gjorde han tolv par sko, det beste paret det gav han til mor. |
13) Å kjøtet det salta 'an i tønner og fat, og tunga den hadd 'an til julemat. |
14) Av tarmane gjorde han tolv par reip, og klørne dei hadde han til møkkagreip. |
15) Å nebben den brukt 'an til kyrkjebåt, så folk kunne sigla på te og frå. |
16) Å mun'n den brukt 'an til mala korn, og øyro dei gjord 'an til tutarhorn. |
17) Av augo så gjorde han stoveglas, og nakken den sett 'an på kyrkja til stas. |
18) Å den som kje kråka kan nytta så, han er ikkje verd ei kråke å få. |
Zinklars vise
Av Edvard Storm (1749-94)
Visa er mykje brukt både på Færøyane og i Noreg. Tonen som har vore mest
brukt i Noreg er ulik den på Færøyane, men i seinare år har færøytonen
vorte meir og meir vanleg i Noreg. Visa står også i Klara Semb: Norske
folkedansar. Songdansar. Høyr på songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans
1) Herr Zinklar drog over salten Hav, Til Norrig hans Cours monne stande; Blant Gudbrands Klipper han fant sin Grav, der vanked så blodig en Pande. - Vel op før Dag, de kommer vel over den Hede. |
2) her Zinklar drog over Bølgen blaa For Svenske Penge at stride; Hielpe dig Gud du visselig maa I Gresset for Nordmanden bide. |
3) Maanen skinner om Natten bleg, De Vover saa sagtelig trille: En Havfrue op av Vandet steeg Hun spaaede Herr Zinklar ilde. |
4) Vend om, vend om, du Skotske Mand! Det gielder dit Liv saa fage, Kommer du til Norrig, jeg siger for sand, Ret aldrig du kommer tilbage. |
5) Leed er din Sang, du giftige Trold! Altidens du spaaer om Ulykker, Fanger jeg dig en gang i Vold Jeg lader dig hugge i Stykker. |
6) Han seiled i Dage, han seiled i tre Med alt sit hyrede Følge, Den fierde Morgen han Norrig mon see, Jeg vil det ikke fordølge. |
7) Ved Romsdals Kyster han styred til Land Erklærede sig for en Fiende; Ham fulgte fiorten hundrede Mand Som alle havde ondt i Sinde. |
8) De skiendte og brændte hvor de drog frem, Al Folket monne de krænke, Oldingens Afmakt rørte ei dem, De spottet den grædende Enke. |
9) Barnet blev dræbt i Moderens Skiød, Saa mildelig det end smiled; Men Rygtet om denne Jammer og Nød Til Kiernen af Landet iled. |
10) Baunen lyste og Budstikken løb Fra Grande til nærmeste Grande, Dalens sønner i skjiul ei krøb Det måtte Hr. Zinklar sande. |
11) Soldaten er ude paa Kongens Tog, Vi maae selv Landet forsvare; Forbandet være det Niddings Drog, Som nu sit Blod vil spare! |
12) De Bønder av Vaage, Lessøe og Lom, Med skarpe Øxer paa Nakke I Bredebøigd til sammen kom, Med Skotten vilde de snakke. |
13) Tæt under Lide der løber en Stie, Som man monne Kringen kalde, Laugen skynder sig der forbi, I den skal Fienderne falde. |
14) Riflen hænger ei meer paa Væg, Hist sigter graahærdede Skytte, Nøkken opløfter sit vaade Skiæg, Og venter med Længsel sit Bytte. |
15) Det første Skud Hr. Zinklar gialdt, Han brøled og opgav sin Aande; Hver Skotte raabte, da Obersten faldt: Gud frie os af denne Vaande! |
16) Frem Bønder! Frem I Norske Mænd! Slaaer ned, slaaer ned for Fode! Da ønsked sig Skotten hjem igien, Han var ei ret lystig til Mode. |
17) Med døde Kroppe blev Kringen strøed, De Ravne fik nok at æde; Det Ungdoms Blod, som her udflød, De Skotske Piger begræde. |
18) Ei nogen levende Siel kom hjem, Som kunde sin Landsmand fortælle, Hvor farligt det er at besøge dem Der boe blandt Norriges Fielde. |
19) End kneiser en Støtte på samme Sted, Som Norges Uvennner mon true. Vee hver en Nordmand, som ei bliver heed, Saa tit hans Øine den skue! |
Ole Morske
Ukjent forfattar (?). Skjemtevise som er mykje brukt på Færøyane og noko også i Noreg.
Skrivemåten er slik eg har funne ho på ein stensil. Høyr på
songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans
1) Nu vil jeg begynde en vise på ny. Hvor om? Hvor om? Alt om Ole Morske og hans vene viv. :/: Og hans vene viv :/: På salten i Norge går dans Ole Morske! Ole Morske ligger krumpen på loftet. Sandelig han skal her ned om der står nogen råd dertil. |
2) Ole Morske han skulde til markedet fare. Hvad der? Hvad der? At kjøbe sin gamle graa mær en mage. :/: Graa mær en mage :/: |
3) Ole Morske var kommen i saa godt et lag at spille kort. Atten daler tabte han i det første slag. :/: I det første slag :/: |
4) Ole Morskes kone fik nys derom. Hvad hun? Hvad hun? Hun efter stakkels Ole til markedet kom. :/: Til markedet kom :/: |
5) Og sidder du der du forfyldte hund. Hvad du? Hvad du? Du skal faae skam paa dit kallun. :/: Paa dit kallun :/: |
6) Ole Morskes kone den arrige gast. Hvad hun? Hvad hun? Hun slo stakkels Ole han fik skam og last. :/: Han fik skam og last. :/: |
7) Ole Morske han taler nu til sin søn. Hvad heter han? Ole ligesaa: kom og hør min bøn. :/: Kom og hør min bøn. :/: |
8) Og du skal gaae til byfogden hen. Hvad der? Hvad der? Bede hannem komme til meg om han er min ven. :/: Om han er min ven :/: |
9) Ole Morskes kone den arrige ged. Hvad hun? Hvad hun? Hun byfogdens folk baade sparked og bed. :/: Baade sparked og bed. :/: |
10) Ole Morske han tager nu til sin hat. Hvad han? Hvad han? Ole Morske han bød dem alle godnat. :/: Dem alle godnatt :/: |
11) Der de kom hjem der var beredt. Hvad der? Hvad der? En fjerdingstønde-kjedel med meelgrød hed. :/: Med meelgrød hed. :/: |
12) Saa måtte stakkels Ole med sin stumpede næse. Hvad han? Hvad han? Taalmodigt sidde og paa grøden blæse. :/: Og på grøden blæse. :/: |
13) Hvo denne vise har gjort i løn. Hvad han? Hvad han? Han maa vist være Ole Morskes søn. :/: Ole Morskes søn. :/: |
14) Hvo denne vise ei høre vil. Hvad han? Hvad han? Han må vist høre Ole Morske til. :/: Ole Morske til. :/: |
Stolt Signhild
Folkevise (?). Ei vise som er
svært mykje brukt på Færøyane og mykje også i Noreg.
Skrivemåten er slik eg har ho etter minnet (frå ein stensil). Høyr
på songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans
1) Stolt Signhild lader brygge og blande vin - så favr da falder den Rhin hun byder sin broder hjem til sig - udi brynjer alle |
2) Å de sjenkte mjød og de sjenkte vin de sjenkte så lenge solen skinned |
3) Hennes broden og han ville ride hjem stolt Singhild byder hannem følgesvende |
4) Å hva skal jeg med følgesvende mine fiender ere nu alle i senge |
5) Men som han kom foroven den by der møte hannem hans fiender syv |
6) Men som han kom i tykken ris der blev han sine fiender vis |
7) Jeg beder eder alle mine fiender for Gud I lade mig blæse i forgyldene ljud |
8) Å du skal have vore minde dertil du blæse derudi imedens du vil |
9) Han blæste i sin ljud så hårdt det hørte stolt Signhild i sin gård |
10)Han blæste i sin ljud så længe det hørte stolt Signhild i sin seng |
11) Stolt Signhild råber over all sin gård I lede mig ut min gangar grå |
12) I lede mig ut min gangar grå vel syv år siden den solen så |
13) Han solen ei så vel i syv år vel fjorten år siden han vare ude |
14) I lade mig ud mit glavind og spjut vel atten år siden de vare ude |
15) Stolt Signhild red så fast hun rende sin gode fole derover hun sprengde |
16) Stolt Signhild rober og var så vånd du svar mig broder om du kan |
17) Å ikke er jeg vred og ikke er jeg vånd du hjelpe mig søster om du kan |
18) Hun hugg ihjel hans fiender syv så førte hun hannem levende til by |
19) Å hadde de været to for en hun hadde givet dem dødsens men |
Ormen Lange
Visa er dikta av bonden Jens Christian Djuurhus (1773-1853) frå Kollefjord på
Færøyane. Ormen Lange er kanskje den mest brukte visa på Færøyane (på
Færøysk). Dei første 13 versa vart omsett til norsk av Per Sivle (1857-1904),
og vart prenta i Fedraheimen i april 1885. Dei har stått i "alle" rettleiingsbøkene til Klara Semb (og i Hulda
Garborg sine visebøker heilt frå 1903). Desse 13 versa har vore svært mykje
brukt også i Noreg. I siste utgåva av Klara Semb si rettleiingsbok er resten
av dei i alt 85 versa tekne med, omsett til norsk av Tor Stallvik.
Gjennom åra har fleire ulike tonar vore brukt. I seinare år har det vore mest
vanleg å bruke den tonen som er den mest brukte på Færøyane i dag. Høyr
på songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans
1) Vilja de høyra kvedet mitt og vilja de ordi tru, om han Olav Tryggvason skal songen her seg snu. - Dansen glymer i halli så dansa me då i ring! (dans då i ring!) Glade rida Noregs menn til hildarting. |
2) Kongen han let seg ei snekkje byggja bort på den slette sand; Ormen den lange det største skipet som bygdes i Noregs land. |
3) Skipet det bygdes i Noregs land, ut av dei beste emnom: sytti alner og fire til var kjølen imellom stemnom. |
4) Forgylte så varo dei stomnane båe bordi dei varo blå, forgylte skjolden i toppen blenkte, så seier soga ifrå. |
5) Kongen han ut i høgsetet sit talar til sine drenger: No skal me sigla den salte sjo, det heve eg tenkt så lenge. |
6) Bere no då dei herkledi fram, med brynjor og blanke sverdi, så leggja me sidan frå landet ut, så gjeva me oss på ferdi. |
7) Modige mælte dei sveinane då; Herre, me vil deg fylgja, anten du fer i strid eller fred, me ottast ikkje svarte bylgja. |
8) Frå berget ein gut med boge i hand steig ned så raust å sjå: Jarlen utav Ringerike, så skal eg helsa ifrå. |
9) Kongen då til orde tok, fagnad i augo skein: No skal du seia meg namnet ditt, du unge fræge svein! |
10) Einar så skal du nemna meg, vel kan eg bogen spenna, Tambs så heiter min glupe boge, han fær vel pili til renna! |
11) Høyrer du det du unge mann, vil du med meg fara, så skal du vera min pilesvein, Ormen til å forsvara. |
12) Ganga dei så til strandi ned, spræke karar og rauste. Lunnane brosto og jarni skolv då skipet dei drog or nauste. |
13) Vundo dei opp sine silkesegel, ut i havet å ganga, (vinden å taka i fanget) så er det sagt at kongen sjølv han styrde Ormen den lange. |
Fanitullen
Av Jørgen Moe Høyr på songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans
1) I hine hårde dage da ved øldrikk og svir hallingdølens knivblad satt løst i hans slir, da kvinnene til gilde bar likskjorten med hvori de kunne legge sin husbonde ned - |
2) Stod der et blodig bryllup i Hemsedal et steds, hvor lek og dans var tystnet og karene slo krets. Ti midt på gulvets tilje i den mannslagne ring sto to med dragne knive og et belte spent omkring. |
3) Og som utskårne støtter i hvilende ro står ennå fire karer i kretsen om de to. De løfter tyrilysen mot det sorte bjelketak hvor røkens hvirvler samles i et rugende lag. |
4) Forgjeves tvende kvinner med hyl trenger frem å bryte det faste gjerde der er stillet foran dem. De kastes vredt tilbake av de muskelsterke menn - og spillemannen rolig går til kjellertrappen hen. |
5) Nu skal han ned og tappe ti den seirende mann kan saktens vel behøve å kysse bollens rand. I beltespenning nappes der kun med blodets tap, så må vel åren fylles fra tønnnetutens gap. |
6) Men da han stod i kjell'ren, han så i et blålig skinn en sitte der på tønnen og stemme felen sin. Og karen holdt den omvendt, tett opp til brystet klemt og gav seg til å stryke så snart han hadde stemt. |
7) Det var et spill som dugde; det lød som vred manns ord, som hugg av stålsatt bile og som neveslag i bord. Det hulket og det jublet i den skume kjellerhall da slåttens toner endte med et rungende mannefall. |
8) Taus spillemannen lyttet til de mektige løp det var som spillets hvirvler nedad ryggen ham krøp. Så spurte han den annen: "Hvor lærte du den slått?" Han svarte "Det er det samme, men minn deg den blott". |
9) Nu mannen ned seg lutet og etter tappen tok, - da så han hestehoven, som takt mot tønnen slo. Han glemte rent å tappe, han sprang i stuen opp, - der løftet de fra gulvet den falne mannekropp. |
10) Fanitullen kalles ennu den ville slått, og dølene den spiller og spiller den godt. Men lyder de grumme toner under øldrikk og svir da løsner atter kniven i hallingdølens slir. |
Karavisa
Av Åsmund Svinndal (?) Høyr på songen
her (mp3).
Dansemåte: Stordans eller bandadans
1) Av jenter er det så mange slag, både lange og stutte. Nokre er tunne som vidjugrein, are er små og butte. Trø fast i golv, la dansen gå så dansar med då så dansar me så lette. |
2) Lynne er det no skilnad på, nokre er så stille, are er heite, kalde er få sume er kåte og ville. |
3) Dei stille fær så vart ikring augo ned dei slær, - vatnet stilt hev grunnen djup det du sanne fær! |
4) Akta deg for slike fenter, dei vil alltid kjøre! Før du rett har sansa deg spreller du i snøret! |
5) Då vert du tenar all din dag for alle hennar lonar, snurten er ho på alle slag same kor du kjonar. |
6) Dei heite er det mange av elsk er dei huga på, men når det lid, så brenn dei ut, det du sanna fær. |
7) Då er det slutt på draumane att er berre slitet. Unga skrik og kona gret, - det gjeng mest på vitet. |
8) Dei kalde trur dei er så vis' den visdomen er arm. Men alt skal ganga på ein strek sjøl elskhugsleiken varm. |
9) Kvar den kyss skal merkjast av det vert lett for mange. Endelaust gjeng dagane nettene vert lange. |
10) Dei kåte dansar lett på tå med ope hjarterom, som fivrell på ein sumardag dei flyg frå blom til blom. |
11) Men har dei ride stormen av og driv for vær og vind, så hald deg kald og akt deg vel for smil og bleike kinn! |
Villemann og Magnilll
Tonen til visa er etter Høye Strand (1891-1972), opptak i NRK.
Teksten her er frå Norsk Folkedikting. Vi har teke med ei versa som står i
siste utgåva av "Norske Folkedansar Songdansar" av Klara Semb. Høyr
på songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans
1) Villemann og hass møy så prud, - hei fagraste lindelauvi alle, dei leika gulltavl i hennar bur. - Ved de rone det lyste å vinne. (Ved dei ronene så lyster de å vinne.) |
2) Kvor gong gullterningen rann omkring, - så rann det ei tår på Magnills kinn. |
3) "Græte du åker ell græte du eng, - ell græte du det at du sov i mi seng?" |
4) "Græt'e du gull ell græt'e du jord, - ell græt'e du det at du sat ved mitt bord?" |
5) "Eg græt inkje åker eg græt inkje eng, - eg græt inkje det at eg sov i di seng." |
6) "Eg græt inkje gull eg græt inkje jord, - eg græt alli det at eg sat ved ditt bord." |
7) "Eg græt'e meir fyr mitt kvite hold, - at det må kje koma i svartan mold." |
8) "Eg græt'e meest fyr mitt gule hår, - at det sko ljote rotne i Vendels å." |
9) "Eg græt'e så mykje fyr Blidebru, - der sokk til bonns mine systrar tvo." |
10) "Magnill, Magnill still din gråt: - eg sko bygggje bru ivi Vendels å." |
11) "Eg sko byggje brui så håg og så ny - og setje derunde stolpar av bly." |
12) "Eg sko byggje brui så sterk og så håg - og setje derunde stolpar av stål." |
13) "Og alle mine sveinar sko ride i rad - eg vaktar deg nok for det kalde bad." |
14) "Å, du må byggje om du vil unde sky: - det kan ingjen ifrå si folloga fly!" |
15) "Du må byggje av bly, du må byggje av stål: - det kan ingjen si folloga fly ifrå!" |
16) Villemann let si ferd i rekkje, fir' og tjuge fyre og fir' og tjuge etter. |
17) Då dei kom midtepå håge bru, - då snåva hennar gangar i raude gullsko. |
18) Gangaren snåva i raude gullsaum, - og jomfruva raut åt stride straum. |
19) Stolt Magnill slo opp med kvite hand: - "Å Villemann, Villemann! hjelp meg i land!" |
20) Villemann tala til smådrengjen sin: - "Du hentar meg horpa i raude gullskrin!" |
21) Fram kom horpa så vent ho let - alt sat Villemann, sårt han gret. |
22) Villemann gjeng'e for straumen å stå, - meistarleg kunne han gullharpa slå. |
23) Han leika med lenpe, han leika med list: - fuglen dåna på ville kvist. |
24) Han leika med lempe han leika med gry: - det gjallar i berg og det rungar i sky. |
25) Villemann leika så lang ein leik: - då rivna borkjen av or og eik. |
26) Han leika av topp, han leika av tre, - han leika honni av kvike fe. |
27) Han leika med vreide og leika med harm, - han leika Magnill av nykkjens arm. |
28) "Der hev du den eine, der hev du dei tvo, - lat meg no hava mitt vatn i ro." |
29) "Velkomi den fysste, velkomne dei tvo! - men alli sko du hava ditt vatn i ro! " |
30) Villemann leika og horpa skein, - nykkjen han sprakk i hardan stein. |
31) Dei fysste ordi som Magnill tala: "Sæl er den mo'er slik son må hava!" |
32) "Sæl er den mo'er slik son'e å, - endå sælar den honom må få!" |
Aksel Tårn
Tonen er nedskriven av Harald Strøm etter ein mann frå Velfjord
på Sør-Helgeland i 1940 og trykt i NFL nr 52. Teksten skreiv Strøm ned etter
Sandra Opsjøn, Velfjord i 1940. Visa er med i Klara Semb si rettleiingabok DDDM
frå 1958, og står også i siste utgåva av "Norske folkedansar.
Songdansar". Høyr på songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans eller med brigde av Klara Semb (Brigdet er slik på
siste omkvedet: gut og jente klappar i hendene og snur rundt kvar for seg mot
sola på eit bytomfotsteg. Så tar dei høgre handa om livet på kvarandre
(andre handa opp i lufta) og går rundt på staden med sola på 2 gåsteg
og sluttsteg.
1) Han Klaves spord' ho Anna so: - Bom for bøkjen trom møkjen triller i løkjen lyra. "Ke vi skal ha te slakt i år, for Aksel Tårn?" - Tiller i topp. Skur opp lyra. |
2) Ho Anna svara'n Klaves so: Den store oksen i skogen går, |
3) Han Klaves ladde børso si, fire kulor av ei mark bly, |
4) Han Klaves la børso på ein kvist. Det første skote so skaut han misst, |
5) Han Klaves la børso på ein bakke, skaut han då oksen midt i nakke, |
6) Den oksen ha so stort eit fall Hitern, Titern og Budtern skolv, |
7) Den oksen ha' so mykje blo, Hiterdalen han halvfull sto, |
8) Den oksen ha so stor ei hud ho nådd' ifrå hiter'n og til Bud, |
9) Den oksen ha' so stor ei nekkja, ho nådd over attan kyrkjetøykkja, |
10) Den oksen ha so store honn, I kvart honn låg tolv tynn konn. |
Roland og Magnus kongjen
Tonen er frå Færøyane og teksten frå Norsk Folkedikting
restituert av Landstad. Visa er med i Klara Semb si rettleiingsbok "Norske
Folkedansar. Songdansar". Høyr på songen her (mp3).
Dansemåte: Stordans.
1) Seks mine jarlar heime vere, gøyme det gullet balde, are seks på hei'ingslondo røyne dei jønni kalde! - Rida dei ut av Franklandet med dyre dros i sadel, blås i hornet Olivant i Ronsevoll. |
2) Dei vunde opp sitt silkje segl så hågt i seglerå, så sigler dei åt hei'ingslondo i virkevikune två. |
3) Årine og ankaret toke i kvite sand: det var Roland, konungsfrenden, tro den fysste på land. |
7) Fram sotte blåmanns-fjøldi ho skygde fyre sol; då fælte seg alle jamningane, bad Roland blåse i horn. |
8) Roland svara dei med vreide, stod or munnen skum: Eg sko hogge så store hogg at det sko spørjast til doms! |
9) Dei solgest utpå Ronsevollen i dagane två og trjå; hei'ingan' fall fyr Rolandssverdet som storren for godom ljå. |
11) Fram sotte blåmannsfjøldi ho skygde fyre sol, fælte seg alle jamningane, bad Roland blåse i horn. |
12) Roland svara dei med hæde, hånom rann blod og skum; Eg sko hogge så store hogg, det sko spørjast til doms. |
14) Dei slogest utpå Ronsevollen, trøytte drengjir og
mode: soli fekk ikkje skine bjart fyr røykjen av manneblodet. |
15) Fram sotte blåmanns-fjøldi, ho skygde fyre sol, reddast kvor ein jamningen bad Roland blåse i horn. |
16) Han sette luren fyr blogga munne, bles han i av harde; ljodet ber av ivi hei og fjøll, det rivna bå' gjår og jarir. |
20) Det var Magnus kongjen, brest'e han i å gråte: Hot tru felar frenden min? No høyrer eg luren låte! |
21) Det var Magnus kongjen, skundar han si ferd: daud låg roland konungs-frenden og heldt i hond sitt sverd. |
22) Gangje tvei av alle ut og takje med dikkon makar, sjå om de kan Dvergedolg av Rolandshandi taka. |
23) Att'e kjem'e drengjine, seier dei i frå: Me kunne inkje Dvergedolg av Rolandshandi få. |
24) Fram gjeng Magnus kongjen med så stor'e trega: Roland rette sverdet frå seg, som han vil kongjen det gjeva. |
25) Fram gjeng Magnus kongjen med så stor ei trå: Roland rette sverdet frå seg, som han vill' kongjen det få. |
26) Heim kom Magnus kongjen. Settest dei alle traude. skipet var fullt med sylv og gull, hei'ingan' dei var daude. |
På Dovrefjell
Tonen og teksten er etter Brita Bratland, Edland. Elles er
teksten slik som Arve Moen Bergset syng han på CD'en Arvesølv (det andre og
nest siste verset har han utelate).Der det er naturleg med ei
”sløyfe” når vi syng, har vi ein sett strek under vokalen/diftongen.
Dansemåte: Stordans.
1) På Dovrefjell i Norge lå der kjemper uten par. Dronning
Ingeborgs brødre de alle var. Men hvem skal føre våre(s) runer når vi selv ei må? |
2) Der vare så mang en kjempe bold, for kjemper de vare alle tolv. |
3) Den første kunn' vende veiret med sin hand. Den andre kunne stille det rinnende vann. | 4) Den tredje han for under vannet som en fisk. Den fjerde fattes aldri mat på disk. |
5) Den femte han kunne gullharpa slå, så alle de dansede som hørte derpå. | 6) Den sjette han blåste i ein forgyllande lur, så alle de det hørte måtte grues derfor. |
7) Den sjuande kunn' under jorden gå. Den åttande kunne på bølgetoppen stå. | 8) Den niande batt alle dyrene i skog. Den tiande kunn' aldri sømnen få. |
9) Den ellevte batt lindormen i gresset den lå. Og meget mere den kunne formå. | 10) Den tolvte han var no så vis ein mann. Han visste hva som hendte i fremmede land. |
11) Det siger jeg for visst et ord, deres lige fantes ei på denne jord. | 12) Det siger jeg for visst og sant, deres lige fantes ikke i Norges land. |
Norden for Trondhjem
Denne visa har vore brukt mykje på Færøyane og ein del også i Noreg. Visa skal
vere kjent frå alle dei nordiske landa. Det finst fleire variantar av visa, den
som vi har teke med her er på tilnærma "reint dansk". På Færøyane uttaler dei
ein del av orda ulikt dansk, så det kan heite Nordan for Trondhjem. Både første
og andre lina (med omkvedet) blir sunge to gonger.
Når det gjeld innhaldet i visa synest eg det er nærliggande å tolke det slik at
det er ein mann som diktar seg (drøymer om) ein kjæraste langt borte ein stad.
Oppskrifta er slik som på
Trondheim.fo. På
Skjaldesang.de kan ein høyre ein "moderne" variant.
Dansemåte: Stordans.
1) Norden for Trondhjem der stander en lind, (med
repetisjon) den skinner vel femten mile omkring, og en liden jord. (med repetisjon) |
2) Norden for Trondhjem, der ligger den dal, der sidder min kjæreste, så klar som krystal. |
3) Udi den samme dal, der stander et hus, der sidder min kjæreste, så klar som et ljus. |
4) Udi det samme hus, der stander en stol, der sidder min kæreste, så klar som en sol. |
5) Under den samme stol, der rinder en strøm, hver nat kommer jeg min kæreste i drøm. |
6) Udi den samme strøm, der flyder to kar, det ene med mjød og det andet med vin. |
7) Så skænkede jeg for kæresten min, ret aldrig får du noget bedre glas vis. |
8) Så drikker, så drikker allerkæresten min, ret aldrig får du noget bedre glas vis. |
9) Hun haver to terner, de dække hendes bord, den tredie lagde guldknive derfor. |
10) Hun haver to terner, de redte hendes hår, den tredie holder guldspejlet derfor. |
11) Hun haver to terner, de redte hendes seng, den tredie lagde guldtæppe på den. |
12) Så ønsked jeg min kæreste så mangen god stund, som sandet i hav og græsset i lund. |
13) Så ønsked jeg min kæreste så mangen god nat, som himmelen er med stjerner besat. |
14) Og gid jeg var hjemme og hjemmet var her, og grøden var kogt og lagt udi smør. |
Iddane Hermund
Tonen og teksten til visa er nedskriven av L.M.Lindeman i Setesdal. Kirsten
Bråten Berg syng visa på plata Slinkombas. Ho står i siste utgåva av "Norske
Folkedansar Songdansar" av Klara Semb (1985). Ein bør sjå der for å få rett
skandering. Ho er skriven på Setesdalsmål. Det er 53 vers. Vi har valt ut nokre
av versa ( som er gode å syngje og meininsberande). Stavingar med understreking
har sløyfe.
Dansemåte: Stordans
1) Å / det va han
gamle / Herji, |
2) Herji han e so
/ blaut ein mann, |
3) Å / høyr du
Iddane Hermund, |
5) Adde som sat i
/ kungjens gard, |
9) Det va ho
fruva / Hæge |
14) Hermund han
ligg i / Østersjøn, |
16) Å, / høyre du
gamle / havrekadden, |
27) Det va den
gamle / havrekadden |
29) Det va han
Iddane Hermund |
32) Det va ho
fruga / Hæge |
40) Det va han
ungan / Ulji |
42) Det va ho
fruva / Hæge |
44) Hermund
utdrog sitt / gode sverd |
51) Det va han
Iddane / Hermund - / |
53) Takk / have
han Iddane / Hermund, |
|
Soga om Kark (tekst:
Sæmund Fiskvik) stordans
1) Og Håkon var
oppi Gauldal |
5) På Lade vart det fest då Kark med hodet kom, for der satt Olav Tryggvason så kristeleg og from. |
2) Men bøndene vart arg og hærpil blei sendt ut, så Kark og Håkon gøymde seg for kvar ein bondegut. |
6) Og trælen fekk si løn ei løn frå ein monark, for kongesverdet kvein så kvasst at hodelaus vart Kark. |
3) Og trælen grov eit høl med tømmer ovanpå så Kark og jarlen saman under grisebingen lå. |
7) Kong Olav med sin hird til Nidarholmen dro, og hodene vart sett på stong og steina båe to. |
4) Og Kark tok fram ein kniv i dunkle, djupe grav. Der drap han Håkon jarl og kutta jarlehodet av. |
Ola Tveiten (tekst Lillebjørn Nilsen)
1) Eg heiter Ola Tveiten og eg er ein arbeidsmann. |
3) Og snart skal vegen opnast med mange store ord, så får vi sjå ein kakse som kan klippe av ei snor. Og narren står og smiler – vi har sett det så ofte før - og held sin takketale for den stolte kontraktør. Så ropar alle høgt hurra! Sudelida, sudelidei! Og får biletet sitt i bla’. Sudelida, sudelidei! Men du finn nok ikkje oss, blant alle dei fine folk i floss’, nei du kan be dei dra til Moss! Sudelida, sudelidei! Tra la lalala la, fyll opp mitt tomme krus! |
2)
Og
eg har vel lempa pukkstein og eg har vel lempa grus! Og eg har vel lengta heim ein gong til kjerring og til hus. Og eg har vel budd i brakke i vekesvis i trekk. Og eg har vel banna om kvelden og ønska meg ti mil vekk. Og dagen var lang og han var svart. Sudelida, sudelidei! Arbeidet det var hardt. Sudelida, sudelidei! Spør du meg skal du få svar at det var arbeid for ein kar ifrå oktober til januar. Sudelida, sudelidei! Tra la lalala la, fyll opp mitt tomme krus! |
4) Og når du sit i bilen din ein skinande sommardag, så send ein vennleg tanke til eit trufast arbeidslag, som har jobba seg frametter vegen fleirfaldige tunge mil for at du skal frå trå på ein gasspedal og kjøre kvarhelst du vil. Mens vi rydda vegen bit for bit. Sudelida, sudelidei! Kvar meter har kosta slit. Sudelida, sudelidei! Men vegen skal du ha. Om ikkje du tykkjer han er bra; lukt til helvete kan du dra! Sudelida, sudelidei! Tra la lalala la, fyll opp mitt tunge krus! |
1) Tre små møyar (amerikansk folkevise, omsett til norsk av Hartvig Kiran)
1. T1. Tre små møyar gjekk ved ei å, 2. Den fyrste møy
han tok i hand 3. Sei vil du
vera ein røvars viv, 4. Eg vil ikkje
vera ein røvars viv, 5. Då tok han
fram sin kvasse kniv 6. Den andre møy
han tok i hand 7. Sei vil du
vera ein røvars viv, 8. Eg vil ikkje
vera ein røvars viv |
9. Då tok han
fram sin kvasse kniv 10. Den tredje
møy han tok i hand 11. Sei vil du
vera ein røvars viv, 12. Eg vil ikkje
vera ein røvars viv 13. Om brørne
mine var her no 14. Kvar helst
mun brørne dine bu? 15. Kvar mun den
andre bror din bu? 16. Å himlens
herre, hjelp meg no! 17. Så tok han
fram sin kvasse kniv, |
2
3)
4)